Türk Islam Edebiyati
Deneme Ara Sınavı 6
1.

Kafiyeleri gazel biçiminde düzenlenmiş “hane” adı verilen beş-on beyitlik şiir parçalarının (genellikle 5-12 hane) “vasıta” denen ve sürekli tekrarlanan bir beyit ile birbirine bağlanmasından oluşan nazım biçimine ne ad verilir?

 

 

 

Doğru Cevap: "E" Terci-bend
Soru Açıklaması

 Terci^-bend: Kafiyeleri gazel biçiminde düzenlenmiş “hane” adı verilen beş-on beyitlik şiir parçalarının (genellikle 5-12 hane) “vasıta” denen ve sürekli tekrarla- nan bir beyit ile birbirine bağlanmasından oluşan nazım biçimidir

2.

Bentlerden kurulu nazım şekillerinin genel adına ne denir?

 

 

Doğru Cevap: "B" Musammat  
Soru Açıklaması

Bendlerden kurulu nazım şekillerinin genel adıdır. Bunlara nazım birimi bend olan nazım şekilleri de denilebilir. 

3.

İslam öncesi ve Sonrası Arap kültüründen gelen malzemelere ad verilir?

 

 

 

 

Doğru Cevap: "C" Ahbar  
Soru Açıklaması

 Arap kültüründen gelen malzemeyi İsla^m öncesinden intikal edenlerle başlatmak bazı cahiliye devri şahıs ve olaylarının müslüman olan diğer milletler gibi müşterek kültürümüz üzerindeki etkilerine ve yerine işaret etmek içindir. Türk-İsla^m edebiyatına da kaynaklık yapmış bu malzeme kısaca Ahba^r veya Ahbarü’l-Arap, Eyya^mü’l-Arap adlarıyla anılır. 

4.

Bektaşilik tarikatının kurucusu olan Hacı Bektaş-ı Veli’nin dört kapı olarak nitelendirdiği “şeriat-tarikat-marifet-hakikat” konularında yazdığı eserinin adı nedir?

 

 

Doğru Cevap: "A" Makâlât      
Soru Açıklaması

Anadolu’nun İslâmlaşmasında Hoca Ahmet Yesevi’nin öğrencilerinden olan Hacı Bektaş-i Veli’nin rolü büyüktür. Onun tasavvuf konusunda yazdığı en büyük eseri Makâlât’tır. 

5.
Bir şiirde başka bir şaire ait olan mısranın kullanılmasına ne ad verilir? 
Doğru Cevap: "A" Tazmin
Soru Açıklaması
Tazmin'in bir sanat olarak "başka bir şaire ait olan mısranın bir şiirde kullanılması" ve özellikleri.
6.

Gerçekliği estetik ve zevk uyandıran sembollerle ifade edilmesine ne nedir?

 

 

Doğru Cevap: "D" Sanat  
Soru Açıklaması

 Sanat, gerçekliği estetik ve zevk uyandıran sembollerle ifade etmektir. Dolayısıyla göçler, savaşlar, yenilgiler, başarılar ve doğal felaketler sanatçı üzerinde derin tesir yaratır. 

7.

Garibnâme eseri aşağıdakilerden hangisine aittir?

 

Doğru Cevap: "B" Âşık Paşa    
Soru Açıklaması

Mevlânâ Celâleddin-i Rûmî’nin Mesnevi’si, Âşık Paşa’nın Garibnâme’si, Süleyman Çelebi’nin Vesiletü’n-necat’ı, Yazıcızâde Muhammed Bîcân’ın Muhammediye’si ve Eşrefoğlu Rûmî ’nin Müzekki’n-Nufûs’u gibi eserler, dinî-tasavvufi düşünceyi geliştiren ve halk irfânını besleyen eserlerdir.

8.

Türk-İslâm edebiyatında şairlerin şiirlerini topladıkları kitaba ne denir? 

 

 

Doğru Cevap: "D" Divan  
Soru Açıklaması

Türk-İslâm edebiyatında şairlerin şiirlerini topladıkları kitabın adı Divan’dır. Kaside, Divan edebiyatı nazım şeklidir. Mecmua, Cönk, Mesnevi ve Müntehabât ise Türk edebiyatı metin kaynaklarıdır. 

9.

Toplumsal olaylarda kullanılan edebiyat göz önüne alındığında ölen l-kişilerin ardından söylenen edebi sözlere ne ad verilir?

 

 

Doğru Cevap: "C" Sagu  
Soru Açıklaması

Toplumun en önemli aktörü olan şaman, söylediği şiirlerle sözlü kültüre, sanata ve edebiyata hayat vermiştir. Bu dönemde Kam, Oyun, Bahşı ve Ozan gibi isimlerle anılan şair, toplumsal hadiseleri destan şeklinde şiire dönüştürmenin yanında, ölenlerin arkasından sagu, lirik duyguları ifade eden koşuk ve hikmete ilişkin savlar söylemiştir. 

10.

 

Aşağıdakilerden hangisi İslam Öncesi Türk Edebiyatı’nda şairlere verilen adlardan bir değildir?

 

Doğru Cevap: "A" Uluğ  
Soru Açıklaması

  Uluğ Eski Türklerde saygın, bilge özelliklere sahip olan kişilere verilen bir unvandır. Eski Türklerde şairlere “Kam, Oyun, Bahşi ve Ozan gibi adlar verilirdi. 

11.

Bu dönemde doğrudan doğruya dinî kaynaktan beslenen edebî eserlerin iki koldan gelişim gösterdiğini söylemek mümkündür: 1. Dinî metinleri açıklamayı ve öğretmeyi amaçlayan edebî eserler. 2. Dinî duyguyu ve tecrübeyi aktaran edebî eserler. Doğru cevap B’dir.

Türklerin kabul ettikleri en eski din aşağıdakilerden hangisidir?

 

Doğru Cevap: "A" Şamanizm    
Soru Açıklaması

Türklerin kabul ettikleri en eski din, Şamanizm’dir. Şamanizm, doğaya tapma, doğaüstü güçlere inanma temeline dayanan bir inanç sistemidir. Şaman yahut kam, bu dinin rehberidir. 

12.

İslami^ Türk edebiyatına seklinden, muhtevasına, sanat değerinin belirlenmesini sağlayan edebi sanatlarla (belagat) ilgili ölçülerinden, bazı türlerin doğmasına kadar hemen her alanda esas vasfını veren birinci ve en önemli kaynak aşağıdakilerden hangisidir?

 

 

Doğru Cevap: "A" Kur’an-ı Kerim  
Soru Açıklaması

Kur’a^n-ı Keri^m, İsla^mi^ Türk edebiyatına şeklinden, muhtevasına, sanat değerinin belirlenmesini sağlayan edebi sanatlarla (bela^gat) ilgili ölçülerinden, bazı türlerin dogmasına kadar hemen her alanda esas vasfını veren birinci ve en önemli kaynaktır. Ayrıca Kur’an’ın bela^gat yönüyle fevka’l-beşer, üstün bir i^caza sahip olması, onu rehber edinen toplumların edebiyatları için de her yönüyle en seçkin örnek kabul edilmesini sağlamıştır. 

13.

I. Hece veznine parmak hesabı da denilir.II. Milli veznimizdir.III. Hece vezninin “hece sayısı” ve “duraklar” olmak üzere iki temel özelliği vardır.Yukarıdakilerden hangisi hece vezninde dikkate alınacak önemli hususlardan biridir?

 

Doğru Cevap: "C" I, II, III
Soru Açıklaması

Milli veznimizdir ve hece veznine parmak hesabı da denilir. Ayrıca, hece vezninin “hece sayısı” ve “duraklar” olmak üzere iki temel özelliği vardır.

14.

Türk edebiyatında tespit edilen ilk müstezad örnekleri hangi şaire aittir?

 

 

 

 

Doğru Cevap: "B" Nesimi  
Soru Açıklaması

 Türk edebiyatında tesbit edilen ilk müstezad örnekleri XIV. yüzyıl şairi Nesi^mi^’ye aittir. Daha sonra gelen belli başlı müstezad şairleri S¸eyhi^, Ali S¸i^r Neva^i^, Neca^ti^, Ru^hi^-i Bağda^di^, Na^ili^, Na^bi^, Nedi^m, S¸eyh Galib, Enderunlu Fa^zıl’dır.

15.

I.Serbest vezin, Türk şiirinde 1910’lardan sonra yaygınlaşmaya başlamıştır.II.Günümüzde yazılan şiirlerin çoğu serbest vezinde yazılmaktadır.

III. Bu nazım şeklinde uzun, kısa, çok kısa dizeler bazen düzenli, bazen de düzensiz olarak tekrarlanırlar.

Yukarıdakilerden hangisi serbest veznin özelliklerinden biridir?

 

 

Doğru Cevap: "D" II, III  
Soru Açıklaması

Serbest vezin, Türk şiirinde 1940’lardan sonra Orhan Veli Kanık ile yaygınlaşmaya başlamıştır. 

16.

Aşağıdakilerden hangisi gerçek ilimler arasında yer almaz?

 

 

Doğru Cevap: "D" Simya  
Soru Açıklaması

Gerçek İlimler: Bu tabirin içine felsefe, matematik (riyaziye), mu^sıki^, astronomi, fizik, kimya, tıp vs. gerçek ilimler girmektedir. Burada zikredilen ve edilmeyen bütün ilimler yanında özellikle sayılan alanların, önde gelen isimleri, eserleri ve kavramlarına manzum-mensur metinlerde sıkça rastlanmaktadır. 

17.

Arap, Fars ve Türk şiirinde en çok kullanılan eski ve uzunca olan nazım şekline ne ad verilir?

 

 

Doğru Cevap: "C" Mesnevi  
Soru Açıklaması

Kasideler; Arap, Fars ve Türk şiirinde en çok kullanılan eski ve uzunca bir nazım şeklidir. Türk edebiyatında kasideler hemen hemen en az otuz ile en fazla yüz beyit arasında değişen uzunlukta düzenlenmiştir. 

18.

I.Dinî metinleri açıklamayı ve öğretmeyi amaçlayan edebî eserler

II.Dinî duyguyu ve tecrübeyi aktaran edebî eserler

III. Dinî öğretilerin diğer medeniyetlere etkisini anlatan eserler

Türkler İslâmlaşma süreci ile bu dönemde doğrudan doğruya dinî kaynaktan beslenen edebî eserlerin iki koldan gelişim gösterdiğini söylemek mümkündür. Yukarıdakilerden hangisi/ hangileri bu gelişimlerden biridir?

 

 

Doğru Cevap: "B" I, II  
Soru Açıklaması

Bu dönemde doğrudan doğruya dinî kaynaktan beslenen edebî eserlerin iki koldan gelişim gösterdiğini söylemek mümkündür: 1. Dinî metinleri açıklamayı ve öğretmeyi amaçlayan edebî eserler. 2. Dinî duyguyu ve tecrübeyi aktaran edebî eserler.

19.

İslâm Öncesi Türk Edebiyatı yazılı ve sözlü olarak gelişmiştir. Yazılı edebiyatın iki önemli kolu…….. ve ……….dır. Boşluğa gelmesi gereken ifade aşağıdakilerden hangisidir?

 

Doğru Cevap: "A" Göktürk ve Uygur  
Soru Açıklaması

İslâm Öncesi Türk Edebiyatı yazılı ve sözlü olarak gelişmiştir. Yazılı edebiyatın iki önemli kolu vardır: Köktürk (Göktürk) dönemi ve Uygur dönemi.

20.

Arap alfabesinin “ilk tertibi ve harflerinin taşıdığı sayı değerlerine dayanan hesap sistemi” olarak tanımlanan edebi eser aşağıdakilerden hangisidir?

 

Doğru Cevap: "E" Ebced
Soru Açıklaması

Ebced, Arap alfabesinin “ilk tertibi ve harflerinin taşıdığı sayı değerlerine dayanan hesap sistemi” olarak tanımlanabilir. Arap alfabesi hakkında bilgi veren klasik kaynaklarda, harflerin önceleri “et-tertîbü’l-ebcedî” denilen “ebced, hevvez, huttî, kelemen, sa’fez, karaşet, dazığ” sıralamasıyla düzenlenmiş oldukları ifade edilmektedir. Türkçe’de bu tertibin son kelimesi, ayrı bir rakam değerine sahip olmayan lâmelif ile bitirilerek “dazığlen” şeklinde söylenmekte ve ardına da daima Mü’minûn sûresinin 14. âyetinin sonunda yer alan “fe-tebâreke’llahü ahsenü’l-hâlikın/her şeyi en güzel şekilde yaratan Allah mubarek kılsın” ibaresi eklenmektedir. 

TEST BİTTİ.
CEVAPLARINIZI KONTROL EDİNİZ.