İslam Düşünce Tarihi
Deneme Final Sınavı 34
1.
Aşağıdakilerden hangisi İbn Rüşd’ün din-felsefe ilişkisi konusundaki görüşünü en iyi ifade eder?
Doğru Cevap: "B" Felsefî ve dînî düşünce aynı kaynaktan beslenmekte ve aynı amacı gütmektedir.
Soru Açıklaması
İbn Rüşd'e göre felsefe her şeyden önce kâinattaki her türlü varlık hakkında bilgi edinme ameliyesi, varlığın hakikatını kavrama süreci ve sebep-sonuçilişkisine dayalı olarak varlığın Allah'la ilişkisini kurma ameliyesidir. Bilgisinin fazlalığını ve imanının kuvvetliliğini doğru orantılı olarak etkilemktedir. Bundan dolayı sorunun doğru cevabı b şıkkıdır. etkilemektedir. Varlığı mükemmel bir şekilde kavrayış varlığın yaratıcısını da mükemmel bir şekilde bilmek sonucunu doğurmaktadır (
2.

I. “Hüküm yalnızca Allah’ındır” yaklaşımını benimsemişlerdir

II. ‘Allah’ın kelamının anlaşılması için gereken her şey yine kelamın kendisindedir’ şeklindeki bir varsayımda bulunmaktadırlar

III. Diğer dini düşüncelere yönelik bir görüşleri yoktur

Yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri Haricilerle ilgili söylenebilir?

Doğru Cevap: "B" I ve II
Soru Açıklaması

Hariciler diğer dini düşüncelere yönelik sert eleştiriler yapmışlardır

3.
Aşağıdakilerden hangisi İslam düşüncesinin batıya geçiş yollarından biri değildir?
Doğru Cevap: "A" Osmanlıcadan yapılan tercümeler
Soru Açıklaması

İslâm düşüncesi Batı’ya birkaç yolla geçmiştir. Birincisi, Hıristiyanların Müslümanlarla Sicilya, Endülüs (İspanya) ve kısa süreli olarak Güney İtalya’nın fetihlerinde doğrudan temasıdır. İkincisi, batılıların İslâm ülkelerine eğitim için gitmeleridir. Üçüncüsü, İslâm eğitim kurumlarının taklit edilmesidir. Dördüncüsü, diplomatik ilişkilerdir. Beşincisi, Haçlı savaşlarıdır. Altıncısı ve en önemlisi de, Arapçadan yapılan tercüme hareketleridir. Doğru cevap A seçeneğidir.

4.

İbn Sina’nın felsefesini en geniş şekilde ortaya koyan ansiklopedik eser hangisidir?

Doğru Cevap: "E" Şifa
Soru Açıklaması

Şifâ, felsefeye dair en önemli eseridir. Ansiklopedik bir tarzda yazılmış olup mantık, tabîiyyât, riyâziyyât ve ilâhiyyât bölümlerinden meydana gelmektedir.

5.
Tarihsel olayları birleştirerek yorumlayan, sentezleyen ve aktarılan tarihsel bilginin bizzat kendisini eleştiren tarih düşünürü kimdir?
Doğru Cevap: "B" Bîrûnî
Soru Açıklaması

Bîrûnî kendi dönemindeki tarih ve tarihçilik anlayışından farklı bir yöntem benimsemiştir. Tarihsel olayları birleştirerek yorumlamış, sentezlemiş ve aktarılan tarihsel bilginin bizzat kendisini eleştirmiştir. Farklı kaynaklardan gelen haberleri birbirleriyle mukayese ederek yanlış olanı tespit etmiştir.

6.

Aşağıdakilerden hangisi Farabi’nin Hristiyan filozoflara tesir ettiği konulardan değildir?

Doğru Cevap: "E" Müzik
Soru Açıklaması

Farabi müzik alanında Batılı Hristiyan filozoflara tesir etmemiştir.

7.
Hristiyanlaşan İranlılar için Yunancayı ve Hıristiyanlığı öğretmek için açılan mektep aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: "B" Urfa ve Nusaybin Mektepleri
Soru Açıklaması

Urfa ve Nusaybin Mektepleri, gerçekte, birer din mektebiydi. Urfa mektebi, İranlılar tarafından 363 yılında kuruldu. O, Hristiyanlaşan İranlılar için Yunancayı ve Hristiyanlığı öğretmek için açılmıştı. Ancak, Aristo mantığı ve Porfyrious’un mantık kitabı İsagoji orada, uzun bir zaman okutuldu. Bu mektep, 489 yılında Bizans İmparatoru Zenon tarafından kapatıldı. Doğru cevap B'dir. 

8.

I Musukiye ait meseleler

II Tabiiyyâta ait meseleler

III Gök hakkındaki meseleler

IV Tarihe ait meseleler

V  Alemle ilgili meseleler

İslâm dünyasında gerek müstakil tehâfüt, gerekse mevcut olan bir tehâfütün yorumu tarzında,Gazali ve İbn Rüşd’ün Tehâfüt’leri ekseninde kaleme alınan  gelenek kapsamında on iki eser yazılmıştır. Bu eserlerin konularını hangi başlıklar altında toplanmıştır?

Doğru Cevap: "B" II,III ve V
Soru Açıklaması

Gazali ve İbn Rüşd’ün Tehâfüt’leri ekseninde kaleme alınan bu eserlerin konularını dört kategoride değerlendirmek mümkündür: Bunlar; tabiiyyâta ait meseleler, ilahiyyâta dair meseleler, âlemle ilgili meseleler ile gök hakkındaki meselelerdir.Doğru cevap B'dir.

9.

Aşağıdakilerden hangisi şehirli yaşamın temel özelliklerinden biridir?

Doğru Cevap: "A" Rahat yaşama alışmışlık
Soru Açıklaması

Rahat yaşama alışmışlık, şehirli yaşamın temel özelliklerinden biridir.

10.

XIII-XIV. yüzyıllarda hakim olan felsefi görüş aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: "B" Gazalicilik
Soru Açıklaması

XIII. ve XIV. yüzyıllarda Gazâlîcilik hakim felsefi görüş olarak varlığını sürdürürken, XV. yüzyılda İbn Rüşd ve onun doğurduğu akımlar yavaş yavaş baskın felsefi görüşler olarak gelişmiştir.

11.

Farabi’nin bilgi teorisine göre insanın hem kendini bilmesi hem de soyutlama yapabilmesi aklın hangi aşamasında mümkündür?

Doğru Cevap: "C" Fiil halindeki akıl
Soru Açıklaması

Fiil halindeki akıl (Bilfiil akıl), güç halindeki aklın aktif duruma geçmesidir. Bu aşamada akıl soyutlama yaparak maddeden tam bağımsız bilgilere ulaşır. Bu aşamada insan hem kendini bilir hem de külli ve aksiyomatik bilgilere ulaşır.Cevap C seçeneğidir

12.

Aşağıdakilerden hangisi Meşşai dış duyu tasnifinde yer alır?

Doğru Cevap: "E" Tatma
Soru Açıklaması

Messai iç duyu tasnifinde işitme, görme, koklama, tatma, dokunma yer almaktadır.

13.

Mehmet Âkif Ersoy’un İslâmcı düşünceye geçişi kim tarafından olmuştur?

Doğru Cevap: "B" Muallim Nâci
Soru Açıklaması

Âkif İslâmcı bir düşünürdür. İslâmcı düşünceye geçişi Muallim Nâci vasıtasıyla olmuştur.

14.

Gazzâlî’nin filozoflara yönelttiği eleştirilere ilk ciddi karşı koyuş hangi düşünür tarafından gelmiştir?

Doğru Cevap: "A" İbn Rüşd  
Soru Açıklaması

Gazzâlî’nin filozoflara yönelttiği eleştirilere ilk ciddi karşı koyuş, Endülüslü filozof ve fakîh İbn Rüşd’den (ö.1198) gelmiştir. İbn Rüşd, Tehâfütü’t- Tehâfût adlı eseriyle, Gazzâlî’nin filozofları eleştirdiği yirmi ayrı meselenin her birini ayrı ayrı ele alarak, kendine göre onun eleştirilerinde haksız olduğu noktaları ortaya koymuştur.

15.

Estetik imar bilincini yönlendiren alanlarda (kelamcı, mutasavvıf, fıkıhçı, felsefeci, hat vs.) üretim yapan Osmanlı düşünürlerinin hangi Yunan düşünürün ‘asıl-kopya’ ikiliğine dayalı felsefe yapma tarzını sürdürdüğü söylenebilir?

Doğru Cevap: "A" Platon
Soru Açıklaması

Estetik imar bilincini yönlendiren temel unsurlarda üretim yapan Osmanlı düşünürlerinin kabaca Platoncu ‘asıl-kopya’ ikiliğine dayalı felsefe yapma tarzını sürdürdükleri söylenebilir.

16.

Gazzâlî'nin Tehâfütü'l-Felâsife'sine reddiye olarak kaleme aldığı eseridir. Yüzyılları aşan etkisi bulunmaktadır. İbn Rüşd'ün bu eserinin adı nedir?

Doğru Cevap: "D" Tehâfütü Tehâfüti'l-felâsife
Soru Açıklaması

İbn Rüşd ilmi dini ve akli geleneklerin hemen hepsinde ürün vermiştir. Bidâyetü'l-müctehid ve nihayetü'l-muktesıd, İbn Rüşd'ün fıkha dair mukayeseli bir hukuk kitabıdır. İbn Rüşd’ün felsefi analiz kabiliyetini fıkıh alanında sergilemiş olduğu bir eseridir. Faslul-makâl fî-ma beyne'ş-şer’ia ve'1-hikme mine'l-ittişâl, İbn Rüşd'ün vahiy ile aklın, dinle felsefenin uzlaştırılması ve tevil konularında kaleme aldığı eserdir. Din-felsefe ilişkilerinde özgün ve analitik bir eserdir. el-Keşf an menâhici'1-edille, dini metinlerin zahirlerini esas alarak, tüm kelam geleneğini sistematik konular çerçevesinde yorum kabiliyeti bakımından kendi perspektifinden incelediği eseridir. Tehâfütü Tehâfüti'l-felâsife, Gazzâlî'nin Tehâfütü'l-Felâsife'sine reddiye olarak kaleme aldığı eseridir. Yüzyılları aşan etkisi bulunmaktadır. Doğru cevap D şıkkıdır.

17.
Doğru Cevap: ""
Soru Açıklaması
18.

El-Munkiz adlı eserinin sonuna doğru Kur’an’ı gerçek şekilde anlamanın tefsirden ziyade yorumlamakla mümkün olduğunu söyleyen İslam düşünürü kimdir?

Doğru Cevap: "D" Gazali
Soru Açıklaması

Gazali El-Munkiz adlı eserinde Kur’an’I gerçek şekilde anlamak için yorumlamak fiilinin önemini vurgulamıştır.

19.

Aşağıdakilerden hangisi Fârâbî ve onun çizgisinden gelen İslâm filozoflarının Evreni açıklarken geliştirdikleri doktrininin gerekçelerinden biri değildir?

Doğru Cevap: "E" Varlık planındaki düzen, insan toplulukların böyle bir planlı yapı kurmaya sevketmiş olmakla birlikte doğuştan topluluk olarak yaşamaya göre yaratılmış olan insan, ihtiyaçlarını karşılamak için dayanışmayı sağlayacak bir örgütlenme ihtiyacı duymuş olabilir. 
Soru Açıklaması

Fârâbî ve onun çizgisinden gelen İslâm filozofları Evrenin var olması için böyle bir doktrin geliştirmelerinin arkasında mantıki bazı gerekçeler olduğunu öne sürmüşlerdir. Buna göre:

Mutlak anlamda bir olan Allah’tan çokluk aleminin doğrudan yaratma ile meydana geldiğini kabul etmek Allah’ın da zatında bir çokluk olduğunu kabul etmek anlamına gelir. Bu durumdan kurtulmak için meşşai filozoflar “Birden ancak bir çıkar” prensibini benimsemek zorunda kalmışlardır. Varlığın sonradan yaratıldığını kabul edecek olursak da ortaya zamanla ilgili problemler çıkar. Mesela yaratma bir fiildir ve bir süreçte gerçekleşir. Hâlbuki madde ve hareket yokken zamanın varlığından söz edemeyiz. Ayrıca Âlem sonradansa Allah ondan önce ne yapıyordu? Sorusu sorulabilir. Eğer bir şey yapmıyor idiyse âtıl ve pasif bir Tanrı kavramı ile karşı karşıyayız demektir. Âlem sonradan yaratılmışsa Allah’ın Âlemi yaratmadan önceki iradesi ile sonraki iradesi arasında bir fark vardır. İrade sıfatındaki değişiklik onun zatında değişiklik de olabileceğini akla getirir. Bu da Allah’ın ulûhiyeti ile çelişir. Neden Allah varlığı belli bir anda yaratmayı irade etmiştir. Acaba daha önce veya daha sonra yaratmasına engel olacak bir durum mu vardı?
20.
İbn Bâcce'nin insan anlayışında ortaya koyduğu boyutlar aşağıdakilerin hangisinde birlikte ve doğru olarak verilmiştir?
Doğru Cevap: "C" Tabiî boyut, duyusal boyut, aklî boyut
Soru Açıklaması
İbn Bâcce insanları akli yeteneklerine göre, cumhûr mertebesi, nuzzâr mertebesi ve su'edâ mertebesinde sınıflandırdığından sorunun doğru cevabı c şıkkıdır.
TEST BİTTİ.
CEVAPLARINIZI KONTROL EDİNİZ.