Din Psikolojisi
Deneme Ara Sınavı 4
1.
Ülkemizde yapılan araştırmaların çoğunda sosyo-ekonomik durum için aşağıdaki faktörlerden hangisi dikkate alınmıştır?
Doğru Cevap: "A" Gelir durumunun düzeyi
Soru Açıklaması
Gelir düzeyi farklılıklarının dinî hayat üzerinde anlamlı bir etkisinin olup
olmadığı; bu çerçevede sosyo-ekonomik düzey ile dindarlık arasında nasıl bir
ilişki bulunduğu konusu, din psikologlarının ve din sosyologlarının dikkatini
çeken hususlardandır. Bu nedenle gelir durumu ile dindarlık arasındaki ilişki,
yerli yabancı pek çok araştırmaya konu olmuştur. Demografik değişkenlerle
ilgi kurulan hemen her çalışmada, sosyo-ekonomik durum da dikkate
alınmıştır. Her ne kadar bazı araştırmalarda çok düşük-düşük-orta altı-ortaorta
üstü-yüksek-çok yüksek şeklinde çoklu sınıflandırmalar kullanılmışsa da,
en yaygın kullanım, alt-orta-üst ya da düşük-orta-yüksek şeklindeki üçlü
sınıflamadır. Bu durumda sorunun Doğru cevabı A şıkkıdır.
2.

I. İlkel kabile dinlerini inceleyen alandır

II. Bireyin kutsal varlıkla arasındaki ilişkiyi inceleyen alandır

III. Dindarlığı anlamaya çalışan bilim dalıdır

IV. Dini davranışı anlamaya çalışan bilim dalıdır

V. Dini davranışın etkilerini anlamaya çalışan alandır

Din psikolojisi çeşitli biçimlerde tanımlanabilir. Yukarıdakilerden hangisi bu tanımlar arasındadır?

Doğru Cevap: "B" II, III, IV, V
Soru Açıklaması

II, III, IV, V

3.

Aşağıdakilerden hangisi dinin insan psikolojisini olumsuz yönde etkileyebildiği düşüncesini ileri sürmeye olanak sağlayan durumların dışında kalır?

Doğru Cevap: "D" Günah çıkarma
Soru Açıklaması

A, B, C ve E şıkları dinin, insan psikolojisi üzerinde olumsuz bir etki sahibi olabildiği fikrini destekler niteliktedir. Hıristiyan din adamlarının Tanrı adına insanları affedebilme yetkisi taşımaları ve “günah çıkarma” adı altında dini törenler düzenlemelerinde, suçluluk duygusunun ortaya çıkardığı bunalımın etkisini azaltma amacı güdülmüş olabilir. Çünkü insan günah çıkararak dini yönden bir nebze de olsa rahatlayabilir.

4.

Aşağıdakilerden hangisi dini oluşturan başlıca unsurlardan biri değildir?

Doğru Cevap: "D" Dini olguları, kültür içerisinde yer alan kendine özgü kabul ettiği gerçeklikleri ve asli unsurları sosyal ve kültürel alana indirgenebilir.
Soru Açıklaması

Dini oluşturan başlıca unsurlar şu şekilde sralanabilir:Dinde esas olan şey, tabiatüstü ile bir ilişkidir. Din tabiatüstü ve kutsal olduğuna inanılan bir varlığı temel alır. “Tabiatüstü” ifadesi, doğal dünyanın güçleri ve insanî arzulardan bağımsız, onları aşan ve kendi bağımsız hakikati ile var olan bir Yüce Varlık anlamındadır. Dinde insana nispetle bu “aşkın” özelliği ile dinin ana konusu Allah’tır. Fakat Allah, ya da “tabiatüstü” gerçeklik bilimsel çalışmanın doğrudan konusu değildir. Allah, dindar insanın kendisine başvurduğu her yerde ve durumda bilincin bir konusu ve davranışlarımızın etkili bir faktörü olarak varlığını hissettirmesi bakımından bilimsel incelemeye konu olur.İnsanın ötesinde “nesnel” bir gerçeklik olduğuna inanılan Allah aynı zamanda dindar insanın kendisiyle şu veya bu anlamda ilişkide bulunduğu, kendisine bağlı olduğunu hissettiği içsel, şahsî bir gerçekliktir. Böylece inanan kimsenin iç dünyasında etkili kutsal bir güç, kişisel ve öznel bir gerçeklik olması bakımından “içkin” olma özelliğine de sahiptir. Buna bağlı olarak din bireyin hayatında belli tarzda ve ölçüde inanç ve uygulamalar, düşünce ve tasavvurlar, duygu ve tecrübeler, tutum ve davranışlar bütünü olarak kendisini ortaya koyar. Psikolojik anlayışa göre din en azından genelleştirilmiş düşünceleri, inançları ve tasavvurları, insanların varlığı manevi ve soyut yönden bütüncül bir algılama tarzını, gerçekliğin bir tanımını ve anlamını içerir. Kişilerde bağlılık ve sadakat uyandırır. Din inanç, öğreti, ahlak ve kutsalla ilgili tutum ve davranışlardan oluşur.

5.
Aşağıdakilerden hangisi din psikologlarının görevlerindendir?
Doğru Cevap: "E" İnsan tecrübe ve davranışında ortaya çıkan dini tezahürleri anlamaya çalışmak
Soru Açıklaması

Din Psikolojisi, bireylerin ruhsal yaşayış ve davranışlarında ortaya çıkan dini^ olguyu anlamak, tasvir etmek ve en genel kavramsal çerçevelerle ifade etmek amacıyla araştırmalarını sürdürür. Bu anlamda din psikologlarının görevi din üzerinde, dini^ metinlere dayalı bir araştırma yapmak değil, insan tecrübe ve davranışında ortaya çıkan dini^ tezahürleri anlamaya çalışmaktır. Doğru cevap E seçeneğidir.

6.
Öğretim düzeyi-din ilişkisi için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
Doğru Cevap: "B" Dindarlık, resmi din eğitiminin doğal bir sonucudur.
Soru Açıklaması
Bireyin dindarlığının oluşmasında ve daha sonraki dinî hayatının
şekillenmesinde en etkili kurumun aile kurumu olduğu konusunda
eğitimcilerin hepsi fikir birliği içindedir. Bu durumda temeli ailede atılan bir olgunun resmi eğitimin doğal bir sonu olması mümkün değildir. Bu bağlamda sorunun doğru cevabı B şıkkıdır.
7.

Dini ve mistik yaşantıların biyolojik temellerini inceleyen bilim dalı aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: "B" Nöroteoloji
Soru Açıklaması

Din fenomenolojisi dini olguların temel manasını oluşturan değişmez özü, asıl yapıyı ortaya çıkarmaya çalışan bilim dalıdır. Din sosyolojisi din-toplum ilişki ve etkileşimini ve bu çerçevede ortaya çıkan olgular, süreçler kurumlar ve gruplaşmaları inceleyen bir bilim dalıdır. Teoloji tanrı kavramı ve din olgusunu inceleyen bilim dalıdır. Nörobiyoloji sinir sisteminin ve bu sistemin merkezi olan beynin yapısı, fonksiyonları, gelişimi genetiği ve hastalıklarıyla ilgilenir. Nöroteoloji ise dini ve mistik yaşantıların biyolojik temellerini inceleyen bilim dalıdır.

8.

Aşağıdakilerden hangisi dindarlığın zihinsel, bilgi boyutunu ifade etmektedir?

Doğru Cevap: "A" Dini bilginin seviyesi, dini öğrenmeye karşı isteklilik, önemseme derecesi kişinin dindarlığının işareti olarak kabul edilir.
Soru Açıklaması

Dinin özünü inancın oluşturması ve bu inancın merkezi konumda olması dinin ideolojik boyutunu ifade eder. Dini geleneklerin bünyesinde var olan uygulama, eylem ve etkinlikler dinin törensel boyunu ifade eder. Her din mensubunun inandığı yüce varlığı doğrudan içinde hissetmesi dinin tecrübe boyutundadır. Dindarlık yaşantısının insanların hayatında etkiye sahip olması dinin etki boyutunu ifade eder. Dini bilginin seviyesi, dini öğrenmeye karşı istek, önemseme derecesinin kişinin dindarlık işareti olarak kabul edilmesi dinin zihinsel boyutuyla ilgilidir.

9.

Aşağıdakilerden hangisi “geleneksel kuram” a göre dinin yaş ile ilişkisini açıklamaktadır?

Doğru Cevap: "D" 18-30 yaş aralığında dinî etkinliklerde önemli bir düşüşün yaşandığını ileri sürer.
Soru Açıklaması

Dinî hayatın şekillenmesinde yaş değişkeninin etkisini araştıran ABD’li bilim adamları, ortaya çıkan çeşitliliğin ortak sonuçlarını tespit etmeye çalışmışlardır. Daha sonra benzer sonuçlar bir araya getirilerek kuram halini almıştır. Geleneksel, Kararlılık ve İlgisizlik kuramları, bu çerçevede gündeme gelen açıklama tarzlarıdır. Geleneksel Kuram, 18-30 yaş aralığında dinî etkinliklerde önemli bir düşüşün yaşandığını, dinî yönelişlerde yeniden artışın ancak 30’lu yaşlardan itibaren gerçekleşebileceğini savunur. Kararlılık Kuramı, yaşlanmayla birlikte dinî hayatta kayda değer önemli değişmelerin ortaya çıkmadığını öne sürer. Bu kurama göre bireyin dindarlığı belirli bir çerçeve içerisinde sürüp gider, ciddi bir değişime uğramaz. İlgisizlik Kuramı ise, yaş ile dindarlık arasında ters orantılı bir değişmenin söz konusu olduğunu iddia eder. Buna göre yaş ilerledikçe dindarlık zayıflar.

10.
Fitrat kelimesinin anlamı aşağıdaki seçeneklerden hangisidir?
Doğru Cevap: "A" İnanma yeteneği
Soru Açıklaması
11.
Totem ve Tabu, Bir yanılsamanın geleceği, Musa ve Tektanrıcılık gibi din ile ilgili görüş ve değerlendirmelerini ortaya koyduğu, dindarlığın psiko dinamik bir gelişmeye bağlı olduğunu ileri süren kişi kimdir?
Doğru Cevap: "A" S. Freud
Soru Açıklaması

Totem ve Tabu, Bir yanılsamanın geleceği, Musa ve Tektanrıcılık gibi din ile ilgili görüş ve değerlendirmelerini ortaya koyduğu, dindarlığın psiko dinamik bir gelişmeye bağlı olduğunu ileri süren kişi Freud'dur. Doğru cevap A seçeneğidir.

12.

Cinsiyet ve dindarlık hakkında verilen bilgilerden hangileri doğru değildir ?

Doğru Cevap: "B" Hıristiyan mezheplerin tamamında kiliseye gidenlerin oranı, erkeklerde daha yüksektir.
Soru Açıklaması

Genel olarak Batı Avrupa ve ABD eksenli pek çok araştırma, kadınların erkeklere oranla daha dindar olduklarını ortaya koymuştur. Bu araştırmaların bir kısmına göre Hıristiyan mezheplerin tamamında kiliseye gidenlerin oranı, kadınlarda daha yüksektir. Erkeklerle karşılaştırıldıklarında kadınlar, kendilerini Tanrı’ya daha yakın hissetmekte ve ibadetleri sırasında daha yüksek bir ruhanilik yaşamaktadırlar. Yine kadınlar, daha fazla ibadet etmekte, kutsal kitapları okumakta ve dua etmektedirler.

13.
Aşağıdaki seçeneklerden hangisi bir dini nesnedir?
Doğru Cevap: "A" Seccade
Soru Açıklaması
14.

Dindarlık, insan potansiyellerine kurumsal engeller olarak veya sıradan, sıkıcı bir iman olarak yerilmekteyken, maneviyatçılığın daha yüksek insan potansiyelini ve yaşamın daha yüce yönünü somutlaştırdığına inanılmaktadır. Bu görüşler çerçevesinde dile getirilen maneviyatçılığa ilişkin olarak aşağıdakilerden hangileri doğrudur?

I.Maneviyatçılığın kavrama gücü, neredeyse felsefi içerikli ilhamları, varoluşla ilgili soruları, doruk deneyimleri, bireysel değerleri, manevi arayışları kuşatmış olsa da bu konular hususunda oldukça düşük düzeyde iletişim kurmaktadır. 

II.Bir ayırım yapmaksızın her tür maneviyatçılığın “iyi” olarak kabul edilmesi, büyük sayıdaki bilgi ve uzman grubunun, potansiyel olarak manevi yaşamın yıkıcı yönünü ihmal etmesine öncülük etmektedir. 

III. Biçimsel dinî uygulamalardan ziyade duygusal coşkunluk ve manevi haz elde etme maneviyatçılıkta ön planda gelmektedir.

IV. “Bireysel” maneviyatçılık, manevi meselelerle istekli bir tarzda ilgilenen büyük dinî kurumların ve geleneklerin var olduğu gerçeğine hemen hemen hiç önem vermemektedir.

Doğru Cevap: ""
Soru Açıklaması

Maneviyatçılık şu noktalarda eleştirilmektedir:1. “Bireysel” maneviyatçılık, manevi meselelerle istekli bir tarzda ilgilenen büyük dinî kurumların ve geleneklerin var olduğu gerçeğine hemen hemen hiç önem vermemektedir. Tek başvuru kaynağı olarak insanın iç dünyasını esas almaktadır.2. Biçimsel dinî uygulamalardan ziyade duygusal coşkunluk ve manevi haz elde etme maneviyatçılıkta ön planda gelmektedir. Bazı gruplarda, yoğun duygusal yaşantılar bireyi Allah’a yaklaştırmada daha etkili olabilmekte iken, diğer bazı gruplarda bu amaç gücünü kaybetmiş olarak bir belirsizlik ve boşluğa, sapkınlık ve kuralsızlığa yol açabilmektedir.3. Maneviyatçılığın kavrama gücü, neredeyse felsefi içerikli ilhamları, varoluşla ilgili soruları, doruk deneyimleri, bireysel değerleri, manevi arayışları kuşatmış olsa da bu konular hususunda oldukça düşük düzeyde iletişim kurmaktadır. Kutsal ve katı dogmatik bir çekirdeği olmaksızın fonksiyonel maneviyatçılık aşırı derecede yüzeysel ve akışkan olmaktadır.4. Bir ayırım yapmaksızın her tür maneviyatçılığın “iyi” olarak kabul edilmesi, büyük sayıdaki bilgi ve uzman grubunun, potansiyel olarak manevi yaşamın yıkıcı yönünü ihmal etmesine öncülük etmektedir. İnsanlar etkili ya da etkisiz, yararlı ya da zararlı bir takım unsurları içeren pek çok farklı metotlar vasıtasıyla en yüce ve en asıl manevi amaçların peşine düşmektedirler. Tarih, en uç düzeyde kendini-öldüresiye her türlü dünyevi zevkten ve işten kendini soyutlayarak Tanrı’yla yakınlık kurmaya çalışan bireylerin ve grupların öldürücü mücadelelerinin, tehlikeli intihar eylemlerinin örneklerini ortaya koymaktadır. Doğru cevap E'dir.

15.

Aşağıdakilerden hangisi sosyo-ekonomik durumu üst seviyede olan insanların dine karşı sergiledikleri tutum ve davranışların dışında kalır?

Doğru Cevap: "A" Genellikle dinin duygusal ve manevî boyutuyla ilgilenmek
Soru Açıklaması

Zenginler daha ziyade göze hitap eden dinî faaliyetler içerisinde yer alırken, fakirler genellikle dinin duygusal ve manevî boyutuyla ilgilenmektedirler. Buna göre gelir düzeyleri farklı olanlar, dinî hayatın değişik boyutlarında farklı tutum ve davranışlar sergileyebilmektedir. Esasen sosyal statü ile dindarlık ilişkisi, farklı görüntüler altında yansıma bulabilir. Bu bağlamda örneğin gelirlerine kıyasla yaptıkları katkılar düşük görünse de gelir seviyesi yüksek olanlar, dinî organizasyonlara daha fazla bağış yapabilmekte ve doğrudan katılmak yerine genellikle maddî katkı sağlamayı tercih edebilmektedirler.

16.
Telkin, hipnoz, nazar, büyü, mucize gibi olayları ‘’ruhsal etki’’ kavramıyla açıklayan, psikoloji ve din psikolojisinin çeşitli konularında en çok eser yazan İslam filozofu aşağıdaki seçeneklerden hangisidir?
Doğru Cevap: "A" Gazâli
Soru Açıklaması
17.
“Logoterapi” adını verdiği bir düşünce ve tedavi ekolü çerçevesinde görüşlerini dile getiren bilim adamı aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: "B" V. Frankl
Soru Açıklaması
18.

Dini ve mistik yaşantıların biyolojik temellerini inceleyen bilim dalı aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: "B" Nöroteoloji
Soru Açıklaması

Din fenomenolojisi dini olguların temel manasını oluşturan değişmez özü, asıl yapıyı ortaya çıkarmaya çalışan bilim dalıdır. Din sosyolojisi din-toplum ilişki ve etkileşimini ve bu çerçevede ortaya çıkan olgular, süreçler kurumlar ve gruplaşmaları inceleyen bir bilim dalıdır. Teoloji tanrı kavramı ve din olgusunu inceleyen bilim dalıdır. Nörobiyoloji sinir sisteminin ve bu sistemin merkezi olan beynin yapısı, fonksiyonları, gelişimi genetiği ve hastalıklarıyla ilgilenir. Nöroteoloji ise dini ve mistik yaşantıların biyolojik temellerini inceleyen bilim dalıdır.

19.
Jung ve onu izleyenlere göre ölümden sonra yeniden dirilişi ve sonsuz bir hayatın haberini veren dinin en önemli özelliği aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: "A" İnsanların ölüm kaygısını gidererek sonsuzluk duygusunu tatmin etmesidir.
Soru Açıklaması

Jung ve onu izleyenler, ölüm ötesi bir hayata inanmanın insan için kaçınılmaz zorunlu bir yöneliş olduğu üzerinde birleşmişlerdir. Bu görüşte olanlara göre ölümden sonra yeniden dirilişi ve sonsuz bir hayatın varlığını haber veren dinin en önemli fonksiyonlarından birisi, inananların ölüm kaygısını gidererek sonsuzluk duygusunu tatmin etmesidir.

20.

I. İstatistiksel analizlerII.EtnografyaIII.Semantik analiz ölçümleriIV. DeneylerV. GözlemlerYukarıdakilerden hangileri din psikolojisinde kullanılan araştırma ve yorumlama yöntem ve tekniklerindendir?

Doğru Cevap: "C" I, III, IV ve V
Soru Açıklaması

Din psikolojisinde kullanılan araştırma, yorumlama yöntem ve teknikleri oldukça geniştir. Bu teknikler yorumlama ve değerlendirme, deneyler, istatistiksel analizler, klinik metotta kullanılan derinlikli analiz, semantik analiz ölçekleri, davranışların analizi, kişilik testleri, tutum ölçekleri, mülakatlar, anketler, kişisel dokümanların sistemli analizi ve sistemli gözlemlerdir.

TEST BİTTİ.
CEVAPLARINIZI KONTROL EDİNİZ.