Din Psikolojisi
Deneme Final Sınavı 27
1.

İnanç esaslarındaki farklılıklara rağmen dinlerin üzerinde temellendiği ortak alanlar aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?

Doğru Cevap: "C" İnsanlar kendilerini “günah” ve “ölümlülük” gibi bir çıkmazda bulurlar
Soru Açıklaması

İnanç esasları, bir dine mensup olabilmek için asgari düzeyde kabul edilmesi ve benimsenmesi gereken ilkeler demektir. Ancak inanç esasları her bir din için farklıklar arz eder ve dolayısıyla bir Hristiyan’la bir Budist’in veya bir Yahudi ile bir Müslüman’ın inançları birebir örtüşmez. İnanç esaslarındaki bu farklılıklara rağmen, yine de, dinlerin üzerinde temellendikleri inançların birkaç ortak alan etrafında dönme eğiliminde oldukları yönünde bazı görüşler ileri sürülmektedir. Buna göre, bu ortak alanlar şunlardır: 1. İnsanlar kendilerini bir çıkmazda bulurlar (günah ve ölümlülük gibi). 2. Bu çıkmazdan kurtulmak için bir yola ihtiyaç duyarlar (kurtuluş ve özgürleşme gibi). 3. İnsandan aşkın olan ve insana yardım eden bir “şey” vardır (Tanrı, Mutlak Gerçeklik, Brahman, Nirvana gibi) veya varoluşumuzun bir amacı vardır. 4. Bu “şey” belirli bir tarzda bilinebilir veya ona yaklaşılabilir (Kutsal Kitaplarla). 5. Kurtuluşa ya da özgürleşmeye erişebilmek için insan da bir şeyler yapmak zorundadır (inanmak, benliği imha etmek, inanç esaslarına uymak gibi).

2.

Psikolojik düşüncedeki Tanrı kavramı ile Tanrı tasavvuru arasında ayırım aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?

Doğru Cevap: "A" Tanrı kavramı, bilişsel veya teolojik Tanrı anlayışına göndermede bulunurken; Tanrı tasavvuru, bireyin Tanrı’yı duygusal olarak tecrübe etmesidir.
Soru Açıklaması

Psikolojik düşüncede, Tanrı kavramı (god concept) ile Tanrı tasavvuru (god image: god representation) arasında ayırım yapma yönünde güçlü bir eğilim bulunduğu görülmektedir. Tanrı kavramı, bilişsel veya teolojik Tanrı anlayışına göndermede bulunurken; Tanrı tasavvuru, bireyin Tanrı’yı duygusal olarak tecrübe etmesidir. Diğer şıklarda yer alan ifadelerde ise tam tersi durum söz konusudur.

3.

I. Entelektüel tipII. Mistik tipIII. Duygusal tipIV. Yeniden uyanış tipiV. Cebrî tipYukarıdakilerden hangisi/hangileri, din değiştirme tipleri arasında yer alır?

Doğru Cevap: "E" I, II, III, IV ve V
Soru Açıklaması

Öncüllerin hepsi din değiştirme tipleri arasında yer alır.

4.

Namaz kılan insan alnını yere koymakta ve Allah’ın yüceliğini kabul ederek O’nun karşısında güçsüz olduğunu gerek ifadeleri ile gerekse hareketleri ile dile getirmektedir. Böylece kendi gücünün ne kadar sınırlı olduğunu fark etmekte, eksikliklerini ve zayıf yönlerini görebilmektedir.

Yukarıda ki cümlelerden yola çıkarak namaz ibadeti kişinin hangi duygularını besler ?

Doğru Cevap: "D" Eşitlik ve alçakgönüllülük duygusu
Soru Açıklaması

Namaz ibadeti üstünlük ve aşağılık duygularına kapılmayı önlemede ve kontrol altında tutmada, bireye katkı sağlar. Eşitlik duygusunu ve alçakgönüllülüğü besler. Namaz kılan insan alnını yere koymakta ve Allah’ın yüceliğini kabul ederek O’nun karşısında güçsüz olduğunu gerek ifadeleri ile gerekse hareketleri ile dile getirmektedir. Böylece kendi gücünün ne kadar sınırlı olduğunu fark etmekte, eksikliklerini ve zayıf yönlerini görebilmektedir. Hayatın geçiciliğini kavramakta, sahip olduğu makam, mevki, servet, güzellik vs. gibi imkânların fazla önemli olmadığı, bunların her an kendisinden gidebileceği duygusunu yaşamaktadır. Dolayısıyla bu bilinçle namaz kılan birey elbette kendini üstün göremez, üstün gösterecek şekilde hareket edemez.

5.

“Esmâü’l-hüsnâ” ne demektir?

Doğru Cevap: "C" Allah’ın güzel isimleri
Soru Açıklaması

Esmâü’l-hüsnâ, Allah’ın güzel isimleri demektir. Bu tabir, Allah’a mahsus olan bütün isimleri ifade eder. Kur’an’ın çeşitli ayetlerinde ve hadislerde geçen bütün ilahî isimleri kapsar. İslam geleneğinde bu isimler ve anlamları önemli bir yer tutar. Bu isimler, gündelik hayatta çeşitli işlevler icra eder. Müslüman birey için bunlar, sevgi, güven, emniyet, merhamet, şefkat, adalet gibi birtakım psikolojik ihtiyaçların giderilmesine imkân sağlayan bağlantı noktalarıdır.

6.

Aşağıdakilerden hangisi din değişiminin bir sonucu olarak gösterilemez?

Doğru Cevap: "B" Önceki arkadaşlıklarında herhangi bir bozulma olmaz.
Soru Açıklaması

Önceki arkadaşlıklarda kuşkusuz kopmalar olmaktadır. O¨rneğin, birey Müslüman olmuşsa, artık arkadaşlarıyla içki içmeye gitmez oluyor. Böylece onlarla ilişkileri doğal olarak zayıflıyor. İçinde bulunduğu ortama, gruba göre yeni arkadaşlıklar ediniyor. Bu şekilde zamanla yeni dini^ ve kültürel kimliğine bağlı olarak çevresi de belli oranda değişmektedir.

7.

Aşağıdakilerden hangisi dış güdümlü ve iç güdümlü dindarlığın arasındaki farklılıklardan birini ifade etmektedir?

Doğru Cevap: "A" Dış güdümlü olarak dine yönelmiş kimseler dini kullanırken ve dinden yararlanırken; iç güdümlüler dinlerini yaşarlar.
Soru Açıklaması

Dış güdümlü olarak dine yönelmiş kimseler dini kullanırken ve dinden yararlanırken; iç güdümlüler dinlerini yaşarlar. Dış güdümlü kimseler kendileri için yaşarlar, içgüdümlü dindarlar ise ilahi gayeleri gerçekleştirmek için yaşarlar.  Dış güdümlü dindarlar için dinî inanç ve değerler ancak zaman zaman başvurdukları, benliğin hizmetinde olan bir dış değerdir. İçgüdümlü dindarlar içinse, benliği bütünüyle aşan, benlik için bir standart oluşturan ve kişiyi değişime zorlayan içten doğma bir değerdir. Dış güdümlü dindarlar, bazı kişisel istek ve ihtiyaçlarını dinin dışında daha kolayca elde edebileceklerine inandıklarında, dinî ilişki ve bağlarından kolayca vazgeçebilirler. Buna karşılık iç güdümlü dindarlar dinleri için yaşarlar, dinî inanç onların kişiliğinin ayrılmaz bir parçasıdır. Dinî görevlerini yerine getirmede devamlılık ve tutarlılık gösterirler. Dış güdümlü dindarlar için din toplumsal makam, itibar, kimlik kazandırma, güvenlik sağlama, yoksunlukları teselli ve telafi etme, kendini haklı gösterme aracıdır. İç güdümlü dindarlar için din nihai ilgi ve amaç konusudur; hayatı ve inancı bütünleştirip, içselleştirirler.

8.
Hangi gelişim döneminde dindarlığın temel özelliklerinden biri “Düşünmeden kabul” olarak düşünülmektedir?
Doğru Cevap: "B" Çocukluk dönemi
Soru Açıklaması
Çocukluk dönemi dindarlığının en karakteristik özelliği imanı ve inancı "düşünmeden kabul" etmek olarak düşünülmektedir. Bu durumda sorunun doğru cevabı A şıkkıdır.
9.
Doğru Cevap: ""
Soru Açıklaması
10.

Bazı dinlerdeki günah öğretisi sonucu dindar bireyler cezalandırılma korkusu yaşayabilmektedir. Bu durumun özellikle aşağıdakilerden hangisi üzerinde olumsuz etki yaratması beklenir?

Doğru Cevap: "B" Ruh sağlığı
Soru Açıklaması

Ruh sağlığı

11.

I. Kişisel bilgi

II. Deneyim

III. Dini yapı

IV. Ekonomik durum

yukarıda verilenlerden hangileri cinsiyet değişkenin dindarlıkla ilişkisi için belirleyicilerdir ?

Doğru Cevap: "E" I,II,III
Soru Açıklaması

 Yurtdışı ve yurtiçi araştırmaların da gösterdiği gibi cinsiyet değişkeninin dindarlıkla ilişkisi, oldukça değişken bir karakter arz etmektedir. Bu ilişkide dine yönelik kişisel bilgi, deneyim ve eğilimlerin etkisi kadar dini^ yapının, toplumsal yapının ve kültürün de etkisi belirleyicidir.

12.

I. Dini inançları eyleme dönüştürerek toplumsal paylaşımın konusu haline getirirler.II. Dindarlığın toplumsal boyutunu oluştururlar.III. Dini ritüeller salt ibadet ya da dinî pratikle özdeşleştirilemeyecek kadar geniş bir kavramsal içeriğe sahiptir.IV. Dinî ritüeller inanca toplumsal bir boyut katmaktadır.V. İnanan insanlar, dinî inanç ve duygularını topluca, bir arada törensel biçimde ortaya koyma eğilimlerine cevap verirler.Yukarıdakilerden hangisi/hangileri dini ritüellerin özellikleri arasında sayılabilir?

Doğru Cevap: "A" I, II, III, IV ve V
Soru Açıklaması

Dinî ritüeller dinî inançları eyleme dönüştürerek toplumsal paylaşımın konusu haline getirmekte, dindarlığın toplumsal boyutunu oluşturmaktadır. Dolayısıyla dinî hayatın temel unsurlarından biri olarak dinî ritüeller inanca toplumsal bir boyut katmaktadır.

13.

aşağıdakilerden hangisi din değiştirme süreçlerinden biridir?

Doğru Cevap: "C" arayış içinde olma
Soru Açıklaması

Batı’daki Yeni Dini Hareketleri inceleyerek bir din değiştirme süreçmodeli geliştiren bazı araştırmacılara göre din değiştirmede şu yedi süreç sözkonusudur:1. Gerginlik hissetme: İnsanın hiçbir davranışı gerilimlerden,engellemelerden ve gelgitlerden tam anlamıyla bağımsız değildir. Bunedenle din değiştirmede (hepsinde olmasa da) ilk aşama gerilim hissetmeaşamasıdır.2. Dinî bir problemi çözme bakış açısına sahip olma: İnsanın dünyadakivarlığını, hayatın anlamını ve çeşitli toplumsal olayları sorgulayarakbaşlayan bu süreçte birey problemine çözüm yolları ortaya koyar.3. Arayış içinde olma: Birey kendi dininde yaşadığı problemlere çözümbulamadığı takdirde farklı dinler bazında yeni bir arayış içine girdiktensonra üçüncü evre ortaya çıkmakta ve bu tip kişiler kendilerini “dinîarayış içerisinde olan” şeklinde tanımlamaktadır.

14.

Biyolojik temeli esas alan görüşe göre imanın kaynağı aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: "A" İçgüdü
Soru Açıklaması

Biyolojik temeli esas alan görüşte, imanın bir iç-güdü olduğu ileri sürülmektedir. Bu görüşü savunanların geldiği son nokta “inanç geni”dir.

15.
I. Tanrı ile ilişkimize aracılık eden geçiş nesneleri olarak işlev görür.II. Tanrı tasavvurları olay ve şartlara ilişkin algıların yapılanmasına katkıda bulunur.III. Varoluşsal endişe, ya Tanrıyla ilişkinin benliği destekleyen huzuruyla iyileştirilir.IV. Beklentileri renklendirir ve hayat şartlarının sonuçlarını etkiler.V. Tanrı tasavvuru, bütün bu çaresizlik, yetersizlik ve tehditlerin üstesinden gelmeyi, onlarla başa çıkmayı kolaylaştırıcı veya bunları telafi edici bir işlev görebilir.Yukarıda yer alan bilgilerden hangisi Tanrı tasavvurunun özellikleri arasında gösterilebilir?
Doğru Cevap: "D" I, II, III, IV ve V
Soru Açıklaması

Tanrı tasavvurları, Tanrı ile ilişkimize aracılık eden geçiş nesneleri olarak da işlev görür. Temel ayrılık kaygısı olarak düşünülebilecek olan varoluşsal endişe, ya Tanrıyla ilişkinin benliği destekleyen huzuruyla iyileştirilir ya da Tanrısız bir dünyada tek başına yaşama duygusuyla kötüleştirilir. Tanrı tasavvurları olay ve şartlara ilişkin algıların yapılanmasına katkıda bulunur. Beklentileri renklendirir ve hayat şartlarının sonuçlarını etkiler. Tüm maddeler tanrı tanrı tasavvurunun özellikleri arasındadır.

16.

Aşağıdakilerden hangisi imanın psikolojik kaynaklarından birisi değildir?

Doğru Cevap: "E" İmanın, yokluğu idrak olduğu görüşü
Soru Açıklaması

Bir başka görüş ise imanın varlığı idrak olduğu görüşüdür. Doğru cevap E'dir. 

17.

Bireyin Allah tarafından kendisine kendi sorunlarıyla başa çıkma yeteneğini verdiğine inanılan dini başa çıkma yöntemi aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: "E" Kendini yönetme
Soru Açıklaması

Üç tür dini başa çıkma yöntemi bulunmaktadır. Bunlardan birincisi olan kendini yönetme modelinde birey Allah’ın kendisine kendi sorunlarıyla başa çıkma yeteneğini verdiğine inanır. İkinci başa çıkma yöntemi olan, takdire uymada ise birey, işi tamamen Allah’ın takdirine bırakarak pasif bir şekilde sonuçları beklemektedir. Üçüncü başa çıkma yolu ise, işbirliği yoluyla başa çıkma yöntemidir. Bu yönteme göre bireyin kendisi sorunları çözmede sorumludur ancak sorunların çözümünde Allah’ı bir dost ve yardımcı olarak algılamaktadır.

18.
Dinin ergenlik döneminde günahkârlık duygusunun hafifletilmesi, güvenlik ve hayat felsefesi ihtiyaçlarının karşılanmasında özellikle faydalı olduğunu savunan araştırmacı/araştırmacılar aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: "B" Cole ve Hall
Soru Açıklaması

Cole ve Hall dinin ergenlik döneminde üç ihtiyacın karşılanmasına katkıda bulunduğunu ifade eder. Bunlar;

1. Günahkârlık duygusunun hafifletilmesi ve ahlak. Dua, itiraf ve din adamlarıyla konuşma sayesinde gençler, affedilme, gerginliğin azalması duygularını hissederler ve daha iyi bir uyum geliştirirler.

2. Güvenlik. Dinî inanç ve pratikler, gençlerin bunlar sayesinde ölümün bile (bu inanç ölüm korkusunu da azaltmaktadır) üstesinden gelen dışşal büyük bir güçe bağlandıkları hissi verdiğinden, güvenlik hissi üretebilirler. Bunun gibi gencin kendini (dini) bir gruba ait hissetmesi ve grup tarafından kabul edilmesi de güvenlik hissi uyandırır.

3. Hayat felsefesi. Ergen, dini sayesinde hayat değerlerindeki öncelikler, yanlışlıklar ve doğruluklar gibi konularda bir yönlenme kazanır. Ergenlik hayatının diğer yüzleri de dine ilave olarak bu başa çıkma mekanizmalarının içindedir. Verilen bilgiler doğrultusunda doğru cevap B seçeneğidir.

19.
Sosyal normlara bağlılık çerçevesinde gelişen ve dine içselleştirilmiş bir yaşam ve dünya görüşü olmaktan ziyade bir amaca götüren araç gözüyle yaklaşan din anlayışı aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: "A" Dış güdümlü dini yönelim 
Soru Açıklaması

C, D ve E şıklarındaki ifadeler dini yönelim biçimleri arasında yer almamaktadır. Soruda tanımı verilen dini yönelim ise dış güdümlü dini yönelimdir zira dış güdümlü dini yönelim sosyal normlara bağlılık çerçevesinde gelişen ve dine içselleştirilmiş bir yaşam ve dünya görüşü olmaktan ziyade bir amaca götüren araç gözüyle yaklaşan din anlayışıdır. Dolayısıyla doğru yanıt A seçeneğidir. 

20.
Çoğunlukla dinî geleneklere bağlı olarak tarif edilen ve içeriği kutsal metinlere göre belirlenen inanç kavramını, insanın temel dinamik güven tecrübesi olarak tanımlayıp yorumlayan kuramcı kimdir?
Doğru Cevap: "B" Fowler
Soru Açıklaması

Fowler, çoğunlukla dinî geleneklere bağlı olarak tarif edilen ve içeriği kutsal metinlere göre belirlenen inanç kavramını, insanın temel dinamik güven tecrübesi olarak tanımlayıp yorumlar. Yani güven, dinî duygu ve düşüncenin temeli olarak kabul edilir. Fowler’a göre inanç ahde dayalı bir yapıdadır. Ahit, güven ve bağlılıktır. Dolayısıyla inanç sadece bireyde olup biten bir olgu değildir. Doğru cevap B seçeneğidir.

TEST BİTTİ.
CEVAPLARINIZI KONTROL EDİNİZ.