Din Sosyolojisi
Deneme Final Sınavı 3
1.

Rappa’ya göre, aşağıdakilerden hangisi kamusal alanın boyutlarından biri değildir?

Doğru Cevap: "D" Özel alan ve kamusal alan birbirine dönüşebilen alanlardır.
Soru Açıklaması

Kamusal, özelde olabilecek olmayan demektir. “Özel”de olabilecek iken kamusal olan ise, aslında kamusal değil, devletleştirilmiş olandır. Dolayısıyla kamusal ancak özelin sınırları içerisine giremeyecek, özel tarafından doldurulması mümkün olmayan bir varlık kazanmaktadır. Rappa da kamusal alan karamının boyutlarını şu şekilde açıklamaktadır: (1) Kamusal alan insanlar arası iletişim ve karşılıklı etkileşimin gerçekleştiği alandır. (2) İnsan faaliyetlerinin oluşturduğu metafor alanıdır. (3) Taraflar arasında farklı tarz ve biçimlerde gerçekleşen bilgi bilgi alışverişlerinin yapıldığı mekandır. (4) Her türlü ilişki ve tartışmaların yapıldığı mekandır. (5) Gerek devlet gerekse devlet dışı oluşumların politikalarının gerçekleştirildiği alandır.

2.

Halk dini kavramına ilişkin aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

 

Doğru Cevap: "D" Halk dini ve kitabi din birbirinden tamamen farklıdır.  
Soru Açıklaması

Yaşanan din kitabi din ve halk dini olmak üzere iç içe geçmiş iki katmandan oluşmaktadır. Halk dini kuruluşların veya ilahiyatçıların söylemlerinin yanında dinin gelenek içinde aldığı biçimini tanımlamaktadır. Halk dini resmi söylemlerin dışında bazı inanç ve uygulamaları da içermektedir. Bu nedenle paralel din olarak da tanımlanmaktadır. Ancak halk dini kitabi dinden tamamen farklı değildir. 

3.

Küreselleşme kavramını “modern dünya-sistemi” ile tanımlayan kişi aşağıdakilerden hangisidir?

 

Doğru Cevap: "A" Immanuel Wallerstein  
Soru Açıklaması

Sosyal bilimlerde tartışılan teorilerden ilki Immanuel Wallerstein’a aittir. Wallerstein, küreselleşme kavramını “modern dünya-sistemi” ile tanımlamaktadır. 

4.

Aşağıdakilerden hangisi sosyo-kültürel yapının dini inanç üzerindeki etkisini gösterir?

 

Doğru Cevap: "E" Mezarda yatan kişilerden yardım dilemek  
Soru Açıklaması

A, B, C sosyo-kültürel yapının din üzerindeki etkilerinden ibadetle ilgilidir. D toplumsal kurumların etkisiyle ilgilidir. Toplumlar Müslüman olurken kendi inançlarının bir kısmını yeni dinlerine taşımışlardır. Bazı taşlara, ağaçlara, dağlara kutsallık atfetmek, mezarlarda yatan şahısların ölmüş ruhlarından yardım dilemek bunun örneğidir.  Dolayısıyla ölmüş kişiden yardım istemek inançla ilgilidir. 

5.

Avrupa Birliği temel olarak hangi küreselleşme düzleminin içinde yer almaktadır?

 

Doğru Cevap: "D" Politik Küreselleşme  
Soru Açıklaması

Birlik içerisinde yer alan ülkelerin genel politikalarını da belirlemekte, Birlik içinde öne çıkarılan ilkeler temel standartlar haline gelmektedir. Bu ülkeler, devletlerarası ilişkiler ve tüm politikalarında standart hâline gelen ilkeleri uygulamaya çalışmaktadırlar. Dolayısıyla Avrupa Birliğide böyle bir yapılaşmadır.

6.

Aşağıdakilerden hangisi tarihsel süreçte kamusal alanın oluşumunda katkısı olan toplumsal sınıflardan biridir?

 

Doğru Cevap: "E" Burjuvazi  
Soru Açıklaması

Kamusal alanın oluşumunda, burjuvazinin göz ardı edilmeyecek bir yeri vardır. O dönemde Batı’da yeni bir kent-soylu sınıfı olan burjuvazi ortaya çıkmıştı. Burjuvazi sınıfı ekonomik bakımdan elde ettikleriyle de görünürdü. Bu çerçevede burjuvazinin en büyük endişelerinden birisi de sahip olduğu ekonomik birikimlerin monarklar tarafından müsadere edilmesiydi. Dolayısıyla monarkların konumunun zayıflaması, burjuvaziyi sevindirecek bir durumdu. Burjuvazinin genel desteği ile edebi kamu oluştu ve edebi kamuda şairler, yazarlar, entelektüeller var oldu. 

7.

Aşağıdakilerden hangisi/hangileri sosyo-kültürel yapının din üzerindeki etkisine örnektir?

I) Ölmüşlerin ruhlarından yardım dilemek

II) Hatim merasimleri

III) Helallik istemek

 

Doğru Cevap: "D" I ve II  
Soru Açıklaması

Sosyo-kültürel yapının din üzerindeki etkilerini inanç, ibadet ve diğer toplumsal kurumlar olmak üzere üç açıdan incelenebilir. Bu bağlamda toplumlar Müslüman olurken kendim inançlarının bir kısmını yeni dine taşımışlardır. Bazı taşlara, ağaçlara, dağlara kutsallık atfetmişler ya da mezarda yata şahısların ölmüş ruhlarından yardım dilemek buna örnek olarak verilebilir. Diğer bir yandan dinin temel uygulamaları olan ibadetler de bir ölçüde sosyo-kültürel yapıdan etkilenirler. Bu bağlamda ibadetlerin yapılma biçimi yeni usullere bağlanır ya da ibadet olarak düşünülen yeni uygulamalar ortaya çıkar. Günümüzde Ramazan ayının vazgeçilmez ibadetlerinden biri olan hatimler esas olarak Hz. Muhammed’in hayatında bireysel olarak yapılıyordu. Ancak hatimler daha sahabe ve tabiin zamanında toplu icra edilen merasimler haline gelmiştir. Dolayısıyla ölmüşlerin ruhlarından yardım dilemek ve hatim merasimleri sosyo-kültürel yapının din üzerindeki etkisine örnektir. Helallik istemek ise dinin, gündelik yaşam üstündeki etkisine örnektir. 

8.

I) Sekülerizm karşıtlığı

II) Tavizsiz akide

III) Ahlaki prensipler

IV) Dini bir otorite

Yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri Batı’da ortaya çıkan ve dünyayı reddeden yeni hareketlerin özellikleridir?

 

Doğru Cevap: "E" I, II, III ve IV  
Soru Açıklaması

Batı’da ortaya çıkan ve dünyayı reddeden yeni hareketlerin özellikleri şunlardır; sekülerizm karşıtlığı, tavizsiz bir akideye ve ahlaki prensiplere sahip olmaları ile dini bir otoritelerinin olmasıdır. 

9.

Seçeneklerden hangisi kamusal alanda sivillik tartışmalarının çıkmasına neden olmuştur?

 

Doğru Cevap: "A" Modern ulus-devletin homojen ve tektipçi yapısı  
Soru Açıklaması

Devlet organizasyonunu oluşturan halk ve genel umum, aslında hem borçların hem de bankaların asıl sahibidir. Fakat bilhassa modern zamanlarda devlet, halktan bağımsız, kendinden menkul bir anlam da kazanmıştır. Bu çerçevede devletin, halkın kendisi için oluşturduğu bir organizasyon olduğu gerçeğinden mesafe alınarak, özelde kamu alanının tek belirleyicisi ve sahibi olarak da görülmüştür. Bilhassa modern-ulus devletin homojen ve tektipçi yapısı, kamusal alanda da tek bir ideoloji, düşünce ya da felsefî görüşün hâkim hâle gelmesine ve farklılıklara izin verilmemesine sebep olmuştur. İşte kamusal alan tartışmalarının en önemli boyutunu tam da bu nokta oluşturmaktadır. 

10.

Hangisi küreselleşmenin boyutlarındandır?

Doğru Cevap: "D" Kültürel Küreselleşme
Soru Açıklaması

Küreselleşme çok boyutlu ve karmaşık ilişkiler ağına sahiptir. Bu açıdan kavramı, sadece bir boyutuyla tanımlamak eksik olacaktır. Bu boyutlar, küreselleşmenin bütüncül bir şekilde ele alınmasını sağlayacaktır. Bu boyutları, ekonomik, politik, kültürel, iletişim ve ekolojik küreselleşme olarak sınıflandırmak mümkündür. 

11.

Hangisi elektronik karşılıklı bağımlılıktan (internet gibi) yola çıkarak dünyayı “küresel bir köy” olarak tanımlamaktadır?

 

Doğru Cevap: "A" Marshall Mcluhan  
Soru Açıklaması

Mcluhan’a göre elektronik karşılıklı bağımlılık (internet gibi), dünyayı“küresel bir köy” olarak yeniden oluşturmaktadır. “Küresel köy” ifadesi, hem dünyayı yeni imajlarla inşa etmekte, hem de tümüne erişilebilir oranlarda küçültmektedir. 

12.

 “İslâm dini, animist ve putperest inanç ve uygulamaların yer aldığı geleneksel Mekke toplumunda şiddetli tepkilerle karşılaşmış, Peygamber’in önderliğinde on yıllık bir mücadele, sadece Hicaz yöresinin değil, hemen hemen bütün Arabistan’ın yeni dini, sosyo-kültürel, ekonomik ve siyasal oluşumun nüfuz dairesine girmesi ile sonuçlanmıştır.” Bu olay dinin hangi özelliğini yansıtmaktadır?

 

Doğru Cevap: "A" Toplumsal değişimin temel etkeni olan  
Soru Açıklaması

Toplumsal değişimin temel etkeni olarak dine İslamiyet bağlamında bakılacak olursa, görülür ki İslâm, büyük karizmatik önder olarak Hz. Muhammed’in 23 yıllık peygamberlik döneminde giriştiği hareketle Medine’de Ashabı ile birlikte inşa ettiği sosyal sistem ve yapıda değişimin temel etkenidir. Ataların geleneksel dinine ve dünya görüşüne karşı yeni bir ruh, inanç ve hayat tarzı ortaya çıkartmıştır. Arabistan’da toplumun dini, sosyal, kültürel, siyasal, ekonomik, ahlaki, hukuki bütün alanlarında etkili olmuştur. 

13.

Şiddet ve terör olaylarında dini inanç ve sembollerin başlıca rolü aşağıdakilerden hangisidir?

 

Doğru Cevap: "B" Araçsallık ve eylemleri meşrulaştırma  
Soru Açıklaması

Şiddet ve terör olaylarında dini inanç ve sembollerin başlıca rolü eylemleri meşrulaştırmaktır.

14.

1930 yılında ABD’ye taşınan Wallace D. Fard’ın kurduğu ve “ilk insan siyahtı ve siyahlar Arabistan-Mısır coğrafyasında yaşıyorlardı. Beyaz ırk sonradan ortaya çıkmıştı ve kıyamet beyaz ırkın üstünlüğünün sona ermesi demektir.” inancını paylaşan yeni dini hareket hangisidir?

 

Doğru Cevap: "D" İslam Milleti  
Soru Açıklaması

1930 yılında ABD’ye taşınan Wallace D. Fard’ın kurduğu ve “ilk insan siyahtı ve siyahlar Arabistan-Mısır coğrafyasında yaşıyorlardı. Beyaz ırk sonradan ortaya çıkmıştı ve kıyamet beyaz ırkın üstünlüğünün sona ermesi demektir.” inancını paylaşan yeni dini hareket, İslam Milleti’dir. 

15.

I. Farklı tarzda insanların ortak mekanıdır.

II. Doğayı da ortak mekân olarak içine alır.

III. Her şey herkes tarafından görülebilir.

IV. İnsanlar arası etkileşim vardır.

Yukarıdaki maddelerin hangileri kamusal alanla ilgili doğru bilgi içerir?

Doğru Cevap: "E" I, III ve IV
Soru Açıklaması

Rappa’ya göre kamusal alan kavramının beş farklı boyutu vardır. Bunlar;(1) Kamusal alan insanlar arası iletişim ve karşılıklı etkileşimin gerçekleştiği alandır. (2) İnsan faaliyetlerinin oluşturduğu metafor alanıdır. (3) Taraflar arasında farklı tarz ve biçimlerde gerçeklesen bilgi alışverişlerinin yapıldığı mekandır. (4) Her türlü ilişki ve tartışmaların yapıldığı mekandır. (5) Gerek devlet gerekse devlet dışı oluşumların politikalarının gerçekleştirildiği alandır. Bu boyutlara baktığımız zaman, kamusal alanın öncelikle farklı düşünce, inanç, felsefi görüş, düşünce ve tarza sahip insanların ortak mekânı olduğu anlaşılmaktadır. İnsanlar arasında iletişim ve bundan daha önemlisi etkileşim kamusal alanda sağlanabilmektedir. Kamu alanında görünen her şeyin herkes tarafından görülebilir ve duyulabilir. Ancak kamusal alan insanların üzerinde hareket ettikleri sınırlı bir mekânı ve organik yaşamın genel durumunu oluşturan yeryüzü ya da doğayla aynı değildir. Daha çok insan eseri bir dünyada birlikte yaşayanlar arasında olup biten meselelerle olduğu kadar insan elinden çıkma şeylerle, insan faaliyetleriyle ilgilidir. 

16.

Aşağıdaki ifadelerden hangisi liberal kamu anlayışı ile örtüşmemektedir?

 

Doğru Cevap: "B" Aşkın, yani vahyi ya da dini bir ahlakilik ya da iyilik düşüncesi ve önerisini kabul edemez.  
Soru Açıklaması

Liberal kamu anlayışı özünde liberal özellikleri taşımaktadır. Liberal kamu anlayışı erkesin kabullenmesini sağlayan değersel bir ‘iyi’ fikrinin tespiti ve sabitleştirilmesine karşıdır. Tüm iyileri temsil edecek nötr ve objektif bir ahlak ve ‘iyi’liğin olması söz konusu değildir. Dolayısıyla dini kaynaklı ‘iyi’lere kapalıdır. Aşkın ya da vahyi bir ‘iyi’ için referans ta bulunmamayı liberal kamunun insanı için bir ön koşul olarak kabul eder. Ancak bu anlayış, aşkın, yani vahyi ya da dini bir ahlakilik ya da iyilik düşüncesi ve önerisini kabul edemez.

17.

Aşağıdaki durumların hangisi terör eylemi gönüllüsü bir birey oluşmasına neden değildir?

 

Doğru Cevap: "D" Eğitim seviyesinin yüksek olduğu çevreler  
Soru Açıklaması

Eğitim seviyesinin yüksek olduğu çevrelerde saldırganlık ve çatışma güdülerinin bastırılması ve törpülenmesi mümkün olduğundan bu tarz eğilimler diğerine oranla daha az görülmektedir. 

18.

Din, toplumun bünyesine dahil olup kökleştiğinde hangi kültürün bir parçası haline gelir?

 

Doğru Cevap: "C" Geleneksel kültür  
Soru Açıklaması

Din gündelik hayattaki en önemli öğelerden bir tanesidir. Din, bir kere toplumun bünyesine dahil olup kökleştiğinde geleneksel kültürün bir parçası olur. Ama aynı zamanda din popüler kültürün de önemli bir parçası haline gelebilir. Çünkü popüler kültür meta haline getirebildiği her şeyi kullanma eğilimindedir. Din de kolaylıkla bir tüketim nesnesi, ticari bir amaçla kullanılabilecek bir meta haline getirilebilir. 

19.

Daha çok boş zaman faaliyetlerine veya tüketim eylemlerine yönelik olarak belirli üreticiler tarafından bir meta olarak ortaya konulan, dolayısıyla elde edilmesi için belirli bir ücret ödenen ve hızla değişiklik gösteren kültür biçimine ne ad verilir?

 

Doğru Cevap: "E" Popüler kültür  
Soru Açıklaması

Daha çok boş zaman faaliyetlerine veya tüketim eylemlerine yönelik olarak belirli üreticiler tarafından bir meta olarak ortaya konulan, dolayısıyla elde edilmesi için belirli bir ücret ödenen ve hızla değişiklik gösteren kültüre, popüler kültür adı verilir. 

20.

Şiddet ve terör olgusuna bir yurttaş, ideolog ve güvenlik uzmanı olmaktan ziyade bir araştırmacı olarak yaklaşma eğiliminde olan ve şiddetle doğrudan karşı karşıya gelen güvenlik kuvvetlerinden veya konuya taraf olan aktörlerinkinden farklı bir bakış açısı üreten yaklaşım hangisidir?

 

Doğru Cevap: "A" Akademik/bilimsel yaklaşım  
Soru Açıklaması

Şiddet ve terör olgusuna bir yurttaş, ideolog ve güvenlik uzmanı olmaktan ziyade bir araştırmacı olarak yaklaşma eğiliminde olan ve şiddetle doğrudan karşı karşıya gelen güvenlik kuvvetlerinden veya konuya taraf olan aktörlerinkinden farklı bir bakış açısı üreten yaklaşım, akademik/bilimsel yaklaşımdır.

TEST BİTTİ.
CEVAPLARINIZI KONTROL EDİNİZ.