Günümüz Fıkıh Problemleri
Deneme Ara Sınavı 1
1.

Aşağıdakilerden hangisi İslam’da, tek taraflı irade ile evliliği sonlandırma (boşama) yetkisinin erkeğe verilmiş olmasının nedenlerinden biri değildir?

Doğru Cevap: "B" Erkeğin Allah katında daha öncelikli olması
Soru Açıklaması

İslam’ da, tek taraflı irade ile aile birliğini sonlandırma yetkisi (talak/boşama) ilke olarak erkeğe verilmiştir. İslam alimleri boşama yetkisinin kocaya tanınmasını, bazı a^yet ve hadislerden hareketle, hak-yetki dengesi ve yaradılıştan sahip olunan özellikler (fıtrat) çerçevesinde değerlendirirler. Aile birliğinin kuruluşu, devamı ve sonlandırılması aşamalarının tamamında, eşin ve tüm aile fertlerinin geçimini sağlama sorumluluğu erkeğe/kocaya yüklenmiştir. Ayrıca erkekler, kadınlara nispetle duygu yönetiminde daha başarılıdırlar. Fakat tüm bunlar erkeğin Allah katında daha öncelikli olduğu anlamına gelmemektedir. Doğru cevap B'dir.

2.

Herhangi bir sağlık problemi nedeniyle yumurta ve spermi zarar görebilecek kişi daha sonra çocuk sahibi olabilmek için hangi yola başvurmalıdır?

Doğru Cevap: "C" Sperm ya da yumurta hücrelerinin gelişmiş tekniklerle dondurulup saklanması
Soru Açıklaması

Erkek olsun kadın olsun bazı insanlar herhangi bir nedenle olgunluk çağında veya daha sonraki dönemlerde kendi sperm veya yumurta hücrelerini kaybedebilmektedir. Mesela üreme çağında ortaya çıkan bazı kanser türleri böyle sonuçlar doğurmaktadır. Çünkü bu hastalıklara yakalanan kişilere uygulanan ışın tedavisi veya kemoterapi gibi tedaviler bazı vakalarda tedavinin özelliğine göre spermin veya yumurtanın bir daha hiç üretilemeyecek şekilde tahribine yol açmaktadır. Böyle durumda olan bazı hastalar tedavi öncesinde sperm ya da yumurta hücrelerinin gelişmiş tekniklerle dondurularak saklanmasını istemektedirler. Böylece tedavi sonrasında kendi sperm ve yumurtalarıyla çocuk sahibi olma imkânı elde etmeyi amaçlamaktadırlar. Doğru cevap C seçeneğidir.

3.

Namaz ruhun ………………………………… arınmasını, zekât da malın …………………………………. ifade etmektedir. Boşluklara gelecek olan kelimeler aşağıdaki şıklardan hangisinde doğru bir sıralamayla verilmiştir?

Doğru Cevap: "A" Kötülüklerden – Temizlenmesini
Soru Açıklaması

Namaz ruhun kötülüklerden arınmasını, zekât da malın temizlenmesini ifade etmektedir. Kur’an namaz ve zekâta temel ve belirleyici noktalarla değinmekte, detayları Hz. Peygamber açıklamaktadır. Doğru cevap A'dır.

4.
Haramlık, bir şeyin özü ve mahiyeti itibariyle kötülük ve zarar içermesinden kaynaklanıyorsa buna ne ad verilir?
Doğru Cevap: "C" Li aynihî haram
Soru Açıklaması

Haramlık, bir şeyin özü ve mahiyeti itibariyle kötülük ve zarar içermesinden kaynaklanıyorsa buna li aynihî veya lizâtihî haram (ölmüş hayvan eti yemek, şarap içmek gibi), dış etkilerden ve harama sebep olmaktan kaynaklanıyorsa buna da li gayrihî haram denir.

5.

Aşağıdakilerden hangisi fıkhın değişmeye elverişli olduğunu gösteren özelliklerinden biri değildir?

Doğru Cevap: "E" Tamamlanmışlık
Soru Açıklaması

Fıkhın değişmeye elverişli olduğunu gösteren özelliklerinin başında İslâmdininin evrenselliği ve hükümlerinin esnekliği gelmektedir. Oysa Tamamlanmışlık ise bütünlüğe ulaşmış, kemâle ermiş olması hükümlerin değişmesine engel olarak gözüken hususlardan biridir. Doğru cevap E seçeneğidir. 

6.
İstihâle ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
Doğru Cevap: "A" İstihâle, hayvansal veya bitkisel bir ürünün bir halden başka bir hale geçmesi demektir
Soru Açıklaması

İstihâle, hayvansal veya bitkisel bir ürünün bir halden başka bir hale geçmesidemektir. Bunun somut göstergesi ise, şekil ve isim değişikliğidir

7.

Fıkıhta 5 temel unsurun koruma altına alınması amaçlanmıştır. ıstılahta bunlara "zaruriyat-ı hamse" denmektedir. aşağıda sıralanan unsurlar arasından hangisi sarhoşluk veren içkilerin yasaklanmasına gerekçe olarak gösterilir?

Doğru Cevap: "E" Aklın korunması
Soru Açıklaması

zaruriyat-ı hamseden olan aklın korunması prensibi sarhoşluk veren içkilerin haram kılınmasındaki gerekçedir.

8.

Anne-babanın dini hükümlere uymayan taleplerinde çocuk nasıl bir tutum izlemelidir?

Doğru Cevap: "B" Anne-babaya itaat etmemelidir
Soru Açıklaması

Anne-babanın arzu ve istekleri derhal yerine getirilir, incitilmemeye özengösterilir; fakat İslamî değerler ve hükümlerle çelişen taleplerine itaatedilmez. Çünkü Allah’ın hoşnutluğunu kazanmak, anne-babanın hoşnutluğunu kazanmaktan önce gelir.

9.

Aşağıdakilerden hangisi haram maddelerle tedavide faydalanılması özellikle yasaklanan hayvandır?

Doğru Cevap: "B" Domuz
Soru Açıklaması

Haram maddeler denince özellikle domuzdan elde edilen ürünler ile alkollü ve uyuşturucu maddeler kastedilir. Doğru cevap B seçeneğidir.

10.

Aşağıda verilenlerden hangisi günümüz fıkıh bilginlerinin istihale üzerine görüşlerinden biri değidir?

Doğru Cevap: "C" İstiha^le, helal gıda elde etmenin en son başvurulacak yöntemidir.
Soru Açıklaması
11.
Arzu annesine bakma yükümlü tek kişi idi ve maddi durumları da pek yoktu. Annesi kanser olmuş ve neredeyse bütün vücudu da iflas etmişti. Doktorlar Arzu'ya annesi için beyin ölümü gerçekleştiğini hastanedeki makinaları eve alırsa belki bir süre daha yaşayabilir demişti. Arzu'nun ise bunun için gücü yoktu. Annesine evde baktı ve annesi ise bir süre sonra vefat etti. Bu durum aşağıdakilerden hangisine benzetilebilir?
Doğru Cevap: "B" Pasif ötanazi
Soru Açıklaması

Aktif ötenazi İslam hukukuna göre bir tür cinayet olarak kabul edilmektedir. Pasif ötenazi de dini ve ahlaki değerler bakımından benzer özellikler taşımaktadır. Ancak Ahmed b. Hanbel gibi bazı alimler hastalıklara karşı sabrı tavsiye eden hadislere dayanarak hastanın tedaviyi kabul etmemesinin caiz olduğunu ileri sürmüşlerdir. Çağdaş dönemde bazı bilginler de bu görüşleri dikkate alarak bazı şartlar altında, kendilerinden ümit kesilmiş hastalarda hastanın veya velisinin isteği üzerine tedaviye son verilebileceğini belirtmişlerdir. Bu şartlardan önemlileri şunlardır: Hastalığın kesin tedavisinin bulunmaması, tıbbî bir müdahale durumunda tedavinin zararlı etkilerinin kesin olması ve hastalığın bulaşıcı nitelikte olmayıp etkisinin sadece hastada görülmesi.

Bu durumu bir tür pasif ötenazi olarak değerlendirmek mümkündür.

12.

Otopsi ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

Doğru Cevap: "D" Çağdaş İslam bilginlerinin çoğunluğu belirli şartlarla otopsinin her iki çeşidine de cevaz verirler.
Soru Açıklaması

Çağdaş İslam bilginlerinin çoğunluğu belirli şartlarla otopsinin her iki çeşidine de cevaz verirler. Adlî otopsi ile ilgili cevaz daha ziyade zaruret ilkesine dayandırılmaktadır. Bilimsel ve eğitim amaçlı otopsi ise dolaylı olarak bu ilkeye katılmaktadır. Otopsi konusunda İslam dininin öngördüğü değerler açısından bir fayda zarar muhasebesi yapılmakta ve yararlı yön diğerine tercih edilmektedir.

13.

Hangi mezhepe göre yetişkin (bulûğa ermiş) kızlar, malî tasarruflardabulunabildiklerine göre, tek başlarına evlilik kararı da alabilirler; bunun içinvelilerinin izin ya da onayı gerekmez?

Doğru Cevap: "C" Hanefî
Soru Açıklaması

Hanefîlere göre yetişkin (bulûğa ermiş) kızlar, malî tasarruflarda bulunabildiklerine göre, tek başlarına evlilik kararı da alabilirler; bunun içinvelilerinin izin ya da onayı gerekmez. Aralarında Mâlikî, Şâfiî ve Hanbelîmezheplerinin de bulunduğu çoğunluğa göre ise, yetişkin de olsa kızlar ancakvelileri aracılığıyla evlenebilirler. Bu mezheplere göre veli izni olmadan gerçekleşen evlilikler geçersizdir (bâtıl). Hz. Peygamber’in (s.a.), “Veli ve ikiâdil şahit bulunmadan nikâh olmaz”, “Velisinin izni olmadan evlenen kadının bu evliliği hükümsüzdür” şeklindeki açıklamaları, bu şartın hukukî dayanaklarını oluşturmaktadır. (Hadisler için bk. Buhârî, “Nikâh”, 36; Ebu Davud, “Nikâh”, 19).

14.

Fıkıh bilginlerinin büyük çoğunluğuna göre, "eşyada asıl olan ibâhadır" ifadesi ne anlama gelmektedir?

Doğru Cevap: "E" Dinî bir belirleme bulunmadığı sürece yasaktan ve haramdan söz edilememesidir.
Soru Açıklaması

Fıkıh bilginlerinin büyük çoğunluğuna göre, "eşyada asıl olan ibâhadır." Dolayısıyla dinî bir belirleme bulunmadığı sürece yasaktan ve haramdan söz edilemez. Yeme-içmeyle ilgili hususlar da, bu kural çerçevesinde değerlendirilir

15.
Yolculuk mesafesi Namazların birleştirilmesi Uçakta ve otobüste namaz Dinî günlerin ve vakitlerin hesapla tespiti Zekât nisap ve oranlarının yeniden tartışılması

Ulaşım araçlarındaki gelişme ve yerleşim merkezlerinin büyümesi yukarıdaki meselelerin hangisi ya da hangilerinin yeni şartlar ışığında yeniden ele alınmasını gerektirmiştir?

Doğru Cevap: "A" I, II ve III
Soru Açıklaması

Ulaşım araçlarındaki gelişme ve yerleşim merkezlerinin büyümesi yolculuk mesafesi, namazların birleştirilmesi, uçakta ve otobüste namaz, mikat yerleri gibi meselelerin yeni şartlar ışığında yeniden ele alınmasını gerektirmiştir. Gök cisimlerinin hareketlerinin en ince detaylarına kadar hesaplanması, dinî günlerin ve vakitlerin hesapla tespiti tartışmalarını gündeme getirmiştir. Mal kavramında, ekonomik alt yapıda ve temel ihtiyaçlarda meydana gelen değişmeler zekâta tâbi yeni malların ortaya çıkmasına ve zekât nisap ve oranlarının yeniden tartışılmasına neden olmuştur.

16.
Aşağıdaki hükümlerden hangileri doğrudur? I. İslâm’da fakirlerin gözetilmesine yönelik zekât ve sadaka seneninherhangi bir anında icra edilebilir II. Fıtır sadakası ramazan ayında ifa edilmektedir III. ihtiyaç sahibi akrabanın nafakası sürekli verilmektedir. IV. Kurban ibadetinin amacı emre itaat, sonuç fakirlere yardımdır. V. Kurbanın bedelini sadaka olarak vermek ya da canlı olarak bağışlamakla mükellef üzerinden sorumluluk düşer.
Doğru Cevap: "D" I, II, III ve IV
Soru Açıklaması

Vakitle bağlantılı bir ibadet olan kurbanı, vakit içerisinde kesmeyip bedelini sadaka olarak vermek ya da canlı olarak bağışlamakla mükellef üzerinden sorumluluk düşmez. İslâm’da fakirlerin gözetilmesine yönelik zekât ve sadaka senenin herhangi bir anında icra edilebilmekte, fıtır sadakası ramazan ayında ifa edilmekte, ihtiyaç sahibi akrabanın nafakası sürekli verilmektedir. Kurban bunların dışında, hem bizzat kesenin kendisinin hem de akraba, arkadaş, komşu ve fakirin, kısaca herkesin yararlanabileceği bir ibadettir. Kurban ibadetinin icra edilişi değil sonuçları fakirleri ilgilendirmektedir. Amaç emre itaat, sonuç fakirlere yardımdır. Dolayısıyla, sadece sosyal dayanışma ve malî yardıma indirgenebilecek bir ibadet olmayan ve içerisinde bir takım hikmetleri barındıran kurban yerine başka bir ibadetin ikame edilmesi, mesela kurbanın parasının dağıtılması, fakirlere gıda yardımı yapılması, namaz kılınıp, oruç tutulması caiz görülmez.

17.

Şafağı kaybolmasından ikinci fecrin doğuşuna kadar eda edilebilen namaz aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: "E" Yatsı namazı
Soru Açıklaması

Yatsı namazı, şafağı kaybolmasından ikinci fecrin doğuşuna kadar eda edilebilir. Doğru cevap E'dir.

18.

Aşağıdakilerden hangisi insanın ana karnından doğduğu ana kadara geçirdiği evreler sırasıyla bildirmektedir?

Doğru Cevap: "A" Nutfe, Alaka, Mudga, Kemik, Et
Soru Açıklaması

nutfe (sperm) olarak emin ve sağlam bir karargâha (rahime) koyduk. Sonra nutfeyi bir alaka (çengelli hücre topluluğu ) olarak yarattık; daha sonra o alakayı bir mudga (bellibelirsiz bir kütle) olarak yarattık. Ardından o mudgayı kemik olarak yarattıkve o kemilere et giydirdik.

19.

Hukuken geçerli bir evlilik hayatı yaşadıktan sonra herhangi bir sebeple (ölüm, boşama, fesih, tefrik) evliliği sona eren kadının, başka birisiyle evlenebilmesi için mutlaka beklemesi gereken süreye ne ad verilir?

Doğru Cevap: "B" İddet
Soru Açıklaması

Hukuken geçerli bir evlilik hayatı yaşadıktan sonra herhangi bir sebeple (ölüm, boşama, fesih, tefrik) evliliği sona eren kadının, başka birisiyle evlenebilmesi için mutlaka beklemesi gereken süreye iddet adı verilir.

20.

Ayetlerde, hangi evreden sonra, ana rahmindeki çocuğa ruhun üflendiği, bambaşka bir aşamaya girdiği belirtilmiştir?

Doğru Cevap: "D" Mudga
Soru Açıklaması

Belirtmek gerekir ki canlılıkla ruhun üflenmesi aynı şeyler değildir. Canlılık spermde bile mevcuttur. Bu canlılık döllenmeden itibaren ayrı bir nitelik ve bütünlük kazanmakta ve safha safha oluşum ve yaratılışını tamamlamaktadır. Ayetler ceninin mudga aşamasından sonra bambaşka bir evreye girdiğini anlatmaktadır. İlgili hadislerin ifadelerinden ruhun da bu dönemlerde üflendiği anlaşılmaktadır. Doğru cevap D seçeneğidir.

TEST BİTTİ.
CEVAPLARINIZI KONTROL EDİNİZ.