Günümüz Fıkıh Problemleri
Deneme Final Sınavı 21
1.

1. Ehli kitap    ___          a) Yıldızlara tapanlar

2. Mecusi        ___          b) Ateşe tapanlar

3. Sabii           ___          c) Yahudi ve Hristiyanlar

4. Müşrik        ___           d) Putperestler

Yukarıda verilen gayrimüslimler eşleştirildiğinde hangi sıralama ortaya çıkar?

Doğru Cevap: "C" c-b-a-d
Soru Açıklaması

Gayrimüslim, en genel tanımıyla, İslam dinine inanmayan kişi anlamına gelmektedir. Kur’ân ve hadislerde bu durumu ifade için "küfr" kökünden türeyen kelimeler kullanılmaktadır. Ancak bazı gayrimüslim gruplarının özel isimlerle ifade edildiği de görülmektedir. Yahudi ve Hıristiyanları ifade etmek için ehl-i kitap, ateşe tapanlara mecusî, yıldızlara tapanlara sâbiî, putperestler içinse müşrik denilmektedir. Doğru cevap C'dir.

2.

Resim, Arapça literatürde daha çok hangi kelime ile karşımıza çıkmaktadır?  

Doğru Cevap: "B" Suret
Soru Açıklaması

Resim, Arapça literatürde daha çok “sûret” kelimesi ile karşılanmıştır. Sûret, Arapça’da “şekil, biçim, görünüş ve resim” anlamında kullanılmaktadır. Timsâl kelimesi de anlam bakımından sûrete yakındır. Sûret ile timsal kelimelerini eş anlamlı görenler de vardır. Dilciler, sûreti iki kısımda değerlendirerek, birincisinin gölgeli sûretler (timsal=heykel), ikincisinin ise resmedilen ve çizimlenen diğer şeyler olduğunu belirtmişlerdir. Sûret tabirinin, ruh sahibi veya ruhsuz bütün şeyleri içine aldığı, timsalin ise yalnızca ruh sahibi şeylere mahsus olduğuda ifade edilmektedir.

3.

Aşağıdakilerden hangisi spor ve müsabakalarıyla ilgili dikkat edilmesi gereken kurallardan biri değildir?

Doğru Cevap: "E" Kazanan veya kaybeden gibi sonuçlarının olmaması
Soru Açıklaması

Müsabakalarda kazanan veya kaybedenin olması İslâm dini açısından problemli değildir.

4.

Din özgürlüğüne işaret eden "Dinde zorlama yoktur" ayeti, hangi surede kaçıncı ayet olarak yer almaktadır?

Doğru Cevap: "A" Bakara suresi, 256. ayet
Soru Açıklaması

İslam insanları zorla müslüman yapmayı uygun görmemektedir. Bu husus “Dinde zorlama yoktur” (el-Bakara, 2/256) ayetinde net ve kesin bir dille ifade edilmiştir. İnanç hususunda insanlara baskı yapılamaz. Çünkü özgür iradeyle gerçekleşmeyen bir dinî kabul, hem o din ve hem de o kişi için hiçbir anlam ifade etmez. Bu gerçekten hareketle İslâm hukukçuları da, inanç konularında baskı yapmanın yasaklandığını açıkça ifade etmektedirler. Doğru cevap A seçeneğidir.

5.

Evlilik hayatı eşinin boşama kararıyla sonlanmış, menopoz evresine girmiş bir kadın ne kadar iddet bekler?

Doğru Cevap: "D" 3 ay
Soru Açıklaması

Kur’a^n’da, iddeti gerektiren sebebe bağlı olarak yeni bir evlilik için beklenmesi gereken süreler şu şekilde belirlenmiştir:

Evliliği, kocasının ölümü sebebiyle sona eren kadın; hamile değilse dört ay on gün, hamile ise doğum yapıncaya kadar iddet bekler.

Evlilik hayatı, eşinin boşaması, fesih ya da tefrik kararıyla sonlanmış kadın; adet/hayız görüyorsa üç kuru^’, normal yaşta olmasına rağmen adet görmüyorsa veya menopoz evresine girmişse üç ay iddet bekler.

Eşiyle fiili^ aile hayatı yaşamadan boşanmış kadın ise, iddet beklemez.

Doğru cevap D'dir.

6.

Gayrimüslimlerin İslam hukukundaki vatandaşlık hakları ile ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

Doğru Cevap: "E" İslam hukukunda vatandaş ve yabancı ayrımı aslında, kişinin bağlı bulunduğu ülkeye göre değil, inanca göre yapılmaktadır.
Soru Açıklaması

İslam hukukunda vatandaş ve yabancı ayrımı aslında inanca göre değil, kişinin bağlı bulunduğu ülkeye göre yapılmaktadır. Bu nedenle “E” seçeneği yanlıştır.

7.

Yirminci asrın son yarısından itibaren faaliyet göstermekte olan fıkıh kurulları toplantı gündemlerine sigorta ve sigortacılık konusunu da dahil etmişlerdir. Bu toplantılarda genelde ticari sigortaların mevcut haliyle caiz olmayacağı yönünde bazı üyeler fikir belirtilmiştir. aşağıdakilerden hangisi bu üyelerin bağlı olduğu kurullardan değildir?

Dünya İslam Birliği’ne bağlı Fıkıh Akademisi İslam Konferansı Teşkilatına bağlı İslam Fıkhı Akademisi Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kurulu’nun I. Uluslararası İslam Ticaret Hukukunun Günümüzdeki Meseleleri Kongresi
Doğru Cevap: "C" yalnız III
Soru Açıklaması

Dünya İslam Birliği’ne bağlı Fıkıh Akademisi'nin 1978 yılında Mekke’de yaptığı toplantıda ise, üyelerin büyük kısmı, ticari sigortanın bütün nevileriyle haram olduğu görüşünü benimsemişlerdir. 

İslam Konferansı Teşkilatına bağlı İslam Fıkhı Akademisi’nin 1985 yılında gerçekleştirdiği II. Dönem toplantısında sigortayla ilgili şu karar alınmıştır: “Ticari sigorta şirketlerinin uygulamakta olduğu sabit prim esasına dayalı ticari sigorta sözleşmesi, akdi geçersiz kılacak ölçüde büyük garar/belirsizlik içermekte olup, dinen haramdır. 

1996 yılında Konya’da gerçekleştirilen I. Uluslararası İslam Ticaret Hukukunun Günümüzdeki Meseleleri Kongresi’nde şu kararlara yer verilmiştir: “Heyet, prensip olarak sigorta sisteminin caiz ve gerekli olduğunda görüş birliği içindedir. Bununla birlikte, özellikle ticari hayat sigortası olmak üzere, günümüzde cari olan diğer ticari sigorta uygulamalarının düzeltilmesi gereken bazı unsurlar içerdiğini kabul etmiştir. 

Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kurulu’nun 4.7.2005 tarihinde sigorta hakkında aldığı karar ise şöyledir: “…Yukarıda zikredilen açıklamalar ışığında; a) Genel olarak sosyal sigortalar, karşılıklı sigortalar ve ticari sigortaların caiz olduğuna karar verilmiştir.

bu açıklamalara bakıldığında sadece diyanet işleri başkanlığı ticari sigortasına cevaz vermiştir. geri kalan üç kuruluşun üyelerinden bazıları ticari sigortaya cevaz vermemişlerdir.

8.

120 güne kadar ceninin düşürülmesini genel olarak caiz gören fıkıh bilgini aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: "A" Hanefîler
Soru Açıklaması

Hanefîlerin çoğunluğu ruhun 120 günde üflendiğini bildiren hadisedayanarak bu süreye kadar çocuğun düşürülmesini caiz görmüştür.

9.
“Katılımcıların belli miktarlarda para koyarak katıldıkları ve kurum tarafından paranın bir kısmını katılımcılara dağıtıldığı ve paranın geri kalan kısmını kâr olarak alıkonulduğu, katılanlardan  kazanacak olanın belirlenmesi çekilişe bağlı olduğu”  kumar aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: "E" Piyango
Soru Açıklaması

Günümüzde yaygınlık kazanarak büyük bir sektör haline gelen oyunlardan biri de piyangodur. Piyango, genel olarak şöyle bir yapıya sahiptir: Piyangoyu oynatan kurum, katılımcılardan belli miktarlarda para toplar. Bunun bir kısmını katılımcılara dağıtacak ve paranın geri kalan kısmını kâr olarak alıkoyacaktır. Burada, katılanlar para yatırdıkları ve kazanacak olanın belirlenmesi çekilişe/şansa bağlı olduğu için kumar gerçekleşmektedir. Günümüzde kumara alet edilen sporlardan biri de at yarışlarıdır. Katılanların para yatırdıkları ve kazanmanın koşuların sonuçlarını tahminine dayanan bu oyunun kumar olduğunda kuşku yoktur. Günümüzde futbol da kumara alet edilen oyunların başında gelmekte ve futbol vesile edilerek küresel çapta kumar oynanmaktadır. Maçların sonuçlarını tahmine dayanan ve katılan herkesin para yatırdığı bu tür oyunların tamamı kumardır.

10.
Aşağıdakilerden hangisi, ticari sigortaların bütün türlerinin caiz olduğunu söyleyenlerin görüşlerinden değildir?
Doğru Cevap: "D" İhtimal ve aşırı garar (aldanma) içeren alışverişin her türlüsü bir nevi kumardır.
Soru Açıklaması

A, B, C ve E seçeneklerindeki görüşler, ticari sigortaların bütün türlerinin caiz olduğunu öne süren alimlerin görüşleri arasında yer almaktadır. Ancak D seçeneği; ticari sigortaları caiz görmeyen alimlerin görüşleri arasında yer almaktadır. Ticari sigortaları caiz görmeyen alimlere göre; bahis ve kumarı haram kılan illetin, bunların sadece bir oyun oluşunda aranması doğru değildir, aksine bu oyunlarda tarafların kazanması ya da kaybetmesi şansa/ihtimale yani, aşırı riske dayandığından, bu oyunların haram kılınma illeti; içerdikleri “ihtimal” ve “garar (aldanma)” unsurudur. Bu görüşte olanlar, aşırı garar içeren alışverişin bir nevi kumar sayılması gerektiği düşüncesiyle, ticari sigorta sözleşmesinin de bir nevi kumar olarak görülmesi gerektiğine inanmaktadırlar. Doğru cevap D seçeneğidir.

11.

Hz. Peygamberden sonra, bir bayramın sönük geçtiğini görerek “niçin Hz. Peygamber zamanında düzenlendiği gibi oyunlar düzenlemediniz?” diyen ashâbı kiram kimdir?

Doğru Cevap: "C" Iyaz el-Eş’arî
Soru Açıklaması

Ashâbı kiram da bayramların neşe içerisinde geçirilmesi gerektiğini ifade etmiştir. Örneğin, Hz. Peygamberden sonra, bir bayramın sönük geçtiğini gören sahabi Iyaz el-Eş’arî, “niçin Hz. Peygamber zamanında düzenlendiği gibi oyunlar düzenlemediniz?” diyerek bayramın sönük geçirilmesine sitem etmiştir.

12.

Aşağıdakilerden hangisi gelire endeksli senetlerin gelirinin faiz olduğunu söyleyenlerin delillerinden değildir?

Doğru Cevap: "D" "GES"ler mali bir hakkın satımını belgeleyen senetlerdir
Soru Açıklaması

"GES"leri caiz olarak görenler bunu hak satımı olarak tanımlarlar.

13.

I. Nominal değer

II. Rayiç değer

III. İhraç değeri

IV. Piyasa değeri

Yukarıdakilerden hangileri tahvillerin değerleridir?

Doğru Cevap: "B" I, III ve IV
Soru Açıklaması

Öncüllerde yer alan rayiç değer, değer isimlerinden biri değildir. 

14.

müslüman kadınların ehl-i kitap erkeklerle evlenebileceğini savunan bir kişi aşağıdaki iddialardan hangisini savunması beklenemez

Doğru Cevap: "D" Müslüman kadının ehl-i kitapla evlenebilmesinin uygunluğu için nakli delil bulunabilir
Soru Açıklaması

müslüman kadının ehl-i kitaptan bir erkekle evlenmesini uygun görenlerin nakli delil getirme olasılıkları yoktur. genelde bu tür içtihadlar nakli bilgiye bakılmaksızın tamamen aklilik üzerinden ve pratik fayda kastedilerek yapılır

15.

Ateşe tapan gayrimüslimlere ne ad verilmektedir?

Doğru Cevap: "C" Mecusî
Soru Açıklaması

Yahudi ve Hıristiyanları ifade etmek için ehl-i kitap, ateşe tapanlara mecusî, yıldızlara tapanlara sâbiî, putperestler içinse müşrik denilmektedir.

16.

Yarışmada ödül kumara dönüştürülmemelidir. Bu nedenle ödülü, yarışanların dışında birinin koyması/vermesi gerekir. Ya da ödülü yarışanlardan sadece bir kısmı koyar ve rakiplerine “kazanırsanız bu ödülü siz alırsınız, ben/biz kazanırsak sizden bir şey almayız” şeklinde düzenlenirse yine kumar olmaz.

Hangi mezhebde esas alınan fetvaya göre bu durum kumara vesile olabileceği için böyle bir ödül alınamaz?

Doğru Cevap: "C" Mâlikî
Soru Açıklaması

Yarışmada ödül kumara dönüştürülmemelidir. Bu nedenle ödülü, yarışanların dışında birinin koyması/vermesi gerekir. Ya da ödülü yarışanlardan sadece bir kısmı koyar ve rakiplerine “kazanırsanız bu ödülü siz alırsınız, ben/biz kazanırsak sizden bir şey almayız” şeklinde düzenlenirse yine kumar olmaz. Bu Hanefî, Şâfiî ve Hanbelî mezhebi âlimlerine göre böyledir. Mâlikî mezhebinde esas alınan fetvaya göre bu durum kumara vesile olabileceği için böyle bir ödül alınamaz.

17.

Hâmiline sadece hesabında para bulunduğunda harcama imkanı veren kartlara ne ad verilir?

Doğru Cevap: "A" Debit kart
Soru Açıklaması

Debit kart: Hâmiline sadece hesabında para bulunduğunda harcamaimkanı veren kartlardır.

18.
Kadınların spor yapmalarının veya spor yarışmalara katılmalarının İslam'daki hükmü nedir?
Doğru Cevap: "C" Mahremiyete riayet ederek spor yapabilirler.
Soru Açıklaması

Sporlarla ilgili olarak kadın ya da erkek ayırımı yapılmaz. Ancak bahsedilen yarış ya da sporların, özellikle o dönemlerde erkekler tarafından yapıldığı bilinmektedir. Bunun yanında Hz. Peygamber’in Hz. A^işe ile koşu yarışı yaptığı da bilinmektedir. Bu nedenle mahremiyete riayet edilmek koşuluyla fıkhen kadınların spor yapmalarını veya yarışmalara katılmalarını engelleyecek bir hüküm yoktur (Yeniçeri, 2001, s. 191). Doğru cevap C'dir.

19.

I. Nassların sıhhat durumları

II. Nassların değişik yorumlanması

III. Sosyal hayattaki değişiklikler

IV. Ulusal ve kişisel menfaatler

Yukarıdakilerden hangileri, İslam alimlerinin bazı alışveriş şekillerine dair farklı hükümler ortaya koymasına sebep vermektedir?

Doğru Cevap: "C" I, II ve III
Soru Açıklaması

Bazı alışveriş şekillerinde İslam âlimleri ihtilaf etmişler ve neticede farklı hükümler ortaya koymuşlardır. Bu farklılık; ilgili nassların sıhhat durumları, nassların değişik yorumlanması, sosyal hayattaki değişiklikler, ticari eşyadan bir kısmının geçmişte bilinmeyen bazı zararlarının tespit edilmesi vb. nedenlere dayanmaktadır. Gerçek bir İslam alimi, ulusal ve kişisel menfaatler kaygısıyla dini hükümler vermeyecektir. Dolayısıyla, doğru cevap C seçeneğidir.

20.

I.   Malîkî

II.  Hanefî

III. Şafiî

IV.  Hanbelî

Yukarıda verilen mezheplerden hangisinde ya da hangilerinde canlıların resimlerini yapmak da haram değildir?

Doğru Cevap: "A" Yalnız I
Soru Açıklaması

Alimler, resim ve heykel yapımını tek kategoride değerlendirmemiş, resim ve heykelin yapılış amacı ve konusu açılarından ayırıma tabi  tutmuşlardır: ? Cansız doğal nesnelerin; ağaçların, dağların, yıldızların ve diğer tabiat güzelliklerinin resminin yapılmasında beis yoktur. Ancak bunlar arasındainsanların tapınmak amacıyla resmini yaptıkları olursa, bu caiz olmaz. 

? İnsanların ürettikleri ya da inşa ettikleri şeylerin resimlerinin yapılmasında sakınca yoktur. Ev, ibadethane, araba ve gemi gibi şeylerin resimleriyapılabilir.? Ebru, tezhip, çinicilik, halı dokumacılığı gibi soyut resimler ittifakla mubahtır.? Canlı tasvirlerinin çocukların oyuncağı olmasında bir sakınca yoktur.? Eğitim öğretim meseleleri, kimlik, pasaport, suçluların tespit ve takibi gibi gerekli görülen durumlarda resim ve fotoğrafta bir sakınca yoktur.Toplumsal ihtiyaca göre bu tür fotoğraflar gereklilik de olabilir.

Canlıların resimlerinin yapılması konusunda iki farklı görüş vardır. Birincisi, Mâlikî mezhebinde esas olan görüştür. Buna göre, canlıların resimlerini yapmak da haram değildir. Ancak bu resimler putlar, tapınılan ve kutsanan şeylerin resimleri olursa haram olur. Örneğin İsa ve Meryem resimleri gibi. Bu tür şeylerin alım satımı da haramdır. İkinci görüş, Hanefiler, Şâfiîler ve Hanbelîlere aittir. Bunlara göre canlı resimlerini yapmak yasaktır. Bunda resim ile heykel arasında fark yoktur. Ayrıca, hayal edilen bir takım varlıkların resimleri ile ata kanat takmak gibi şekli değiştirilmiş canlı hayvan resimleri de böyledir. Doğru cevap A şıkkıdır.

TEST BİTTİ.
CEVAPLARINIZI KONTROL EDİNİZ.