Günümüz Fıkıh Problemleri
Deneme Final Sınavı 23
1.

Aşağıdakilerden hangisi senet kırdırmanın caiz olmadığını savunanların görüşlerinden biri değildir?

Doğru Cevap: "A" Senet kırdırma işlemi karşılığında banka, hizmet ve masraf karşılığı olarak sabit bir bedel alabilir.
Soru Açıklaması

Senet kırdırmayı caiz görenler bankanın aldığı komisyonu hizmet ve masraf bedeli olarak görürler.

2.

Para borcunu ve alacağını temsil eden tahviller,kâr ve zarar ortaklığı belgeleri, finansman bonoları ve gelir ortaklığı senetleri aşağıdakilerden hangisine örnek olarak verilebilir?

Doğru Cevap: "A" Para ve alacak senetleri
Soru Açıklaması

Para ve alacak senetleri: Para borcunu ve alacağını temsil eden tahviller,kâr ve zarar ortaklığı belgeleri, finansman bonoları ve gelir ortaklığı senetlerimahiyeti itibariyle böyledir.

3.

Aşağıdakilerden hangisi, gayrimüslimlerle olan iş ilişkileri kapsamında yanlış bilgi içermektedir?

Doğru Cevap: "B" Bir gayrimüslim, ortaklıklarda kesinlikle vekil tayin edilemez.
Soru Açıklaması

Ortaklar arasında vekâlet veya hem vekâlet hem de kefalet ilişkileri meydana gelebilmektedir. Bir Müslümanın kendisiyle aynı ülkede bulunan bir gayrimüslimi kendisine vekil tayin etmesinin sakıncası yoktur. Vekâlet ortaklıklarda mali konuları ilgilendirdiği için, kendisiyle borç ilişkisine girilen birisini vekil tayin etmede sakınca görülmemektedir. Doğru cevap B seçeneğidir.

4.

“Devlet bu tür senet çıkarırken bu sayede vatandaşından para ödünç almıyor. Belli ve İslam’a göre geliri meşru olan bazı gelir kaynaklarındaki hâsılat payını, geçici olarak özel şahıslara bedeli ile peşin olarak veriyor/satıyor. Bu gelir kaynaklarındaki devlet payını senet alanlara belli zaman dilimlerinde, hisseleri nispetinde paylaştırıyor. Devletin vatandaşına devrettiği geliri sınırlamasında bir problem yoktur. Ancak senet sahibine “devrettiğim gelir şu kârdan aşağı olursa farkını ben karşılayacağım” dediğinde problem oluşmaktadır.” görüşü kime aittir?

Doğru Cevap: "B" Hayrettin Karaman
Soru Açıklaması

Bu görüş Hayrettin Karaman'a aittir

5.
Aşağıdakilerden hangisi “hava parası”nın eş anlamlısıdır?
Doğru Cevap: "A" Peştemallik
Soru Açıklaması

“Peştemallik” olarak da bilinen hava parası; bir ticarethanenin devri durumunda ticarethanenin yeri, müşterileri, şöhreti gibi nedenler göz önünde bulundurularak asıl değerinin yanında alınan, tabir caizse, manevi sermaye karşılığında ödenen paradır. 

6.

I) Sosyal sigortalar

II) Sabit pirimli sigortalar 

III) Zorunlu trafik sigortaları

IV) Karşılıklı sigortalar

V) Değişken primli sigortalar

Yukarıdakilerden hangisi İslam dünyasında hükmü tartışılan sigortaçeşitlerindendir?

Doğru Cevap: "E" Yalnız II
Soru Açıklaması

Sabit primli hususi sigortaların, diğer bir deyişle ticari sigortaların meşrû olupolmadığı hakkında İslam hukukçuları farklı görüşlere sahiptirler. Bu konuda temelde üç farklı yaklaşımın varlığı görülmektedir. Bunlardan biri, her türüyle bu sigortaların haram olduğu; diğeri, her türüyle bu sigortaların meşrû olduğu; üçüncü yaklaşım ise, ticari sigortaların bazı türlerinin meşrû, bazılarının ise haram olduğu şeklindedir.

7.

Terim olarak iyileşmesi imkansız bir hastalıktan dolayı dayanılmaz acılar çeken bir kimsenin yaşamına, kendi veya kanunî temsilcilerinin isteği üzerine, acı vermeyen bir yöntemle son vermesine ne denir?

Doğru Cevap: "D" Ötenazi
Soru Açıklaması

Ötenazi sözlükte "iyi ölüm" demektir. Terim olarak da iyileşmesi imkansız bir hastalıktan dolayı dayanılmaz acılar çeken bir kimsenin yaşamına, kendi veya kanunî temsilcilerinin isteği üzerine, acı vermeyen bir yöntemle son 110 vermek demektir. Ötenazi uygulanışı bakımından iki temel kısma ayrılmaktadır: 1. Aktif ötenazi: İyileşmesi tıbben mümkün görülmeyen bir hastanın acı ve ıstırabını gidermek amacıyla, hayatına son verecek maddelerin, kendisinin veya kanuni temsilcisinin isteği üzerine bilerek kullanılmasına denir. Örneğin hastanın zehirli iğen ile öldürülmesi gibi. 2. Pasif ötenazi: Hastanın hayatının devamı için zorunlu olan tıbbî tedavinin durdurulması ve böylece ölüme terk edilmesidir.

8.

Gelire endeksli senet nedir?

Doğru Cevap: "D" Belli bir kamu altyapı tesisinin belli bir süre içindeki gelirinin belli bir oranındakibölümüne karşılık gösterilen, kamu ortaklığı idaresi tarafından çıkarılan menkul kıymettir.
Soru Açıklaması

Gelire endeksli senet: Kısaca (GOS) diye de bilinen bu senet belli bir kamu altyapı tesisinin belli bir süre içindeki gelirinin belli bir oranındaki bölümüne karşılık gösterilen, kamu ortaklığı idaresi tarafından çıkarılan menkul kıymettir. Buna intifa senedi de denmektedir.

9.

aşağıdakilerden hangisi zarûrîyat adı verilen beş tümel değerden biri değildir?

Doğru Cevap: "D" İhtiyaç
Soru Açıklaması

Dinî değer ve hükümler bu genel amacı gerçekleştirmedeki önem ve öncelik sırasına göre üç gruba ayrılmaktadır. Çatışma durumunda bu önceliklerin dikkate alınması gerekmektedir. Birinci sırada zarûrîyat adı verilen beş tümel değer vardır. Bunlar da dinin, canın, aklın, malın ve neslin korunmasıdır. Bu değerler hayatın olmazsa olmazları kabul edilir.

10.

Alınacak belirli bir fazlalık karşılığında borç/kredi verme yoluyla oluşan faiz türü, aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: "B" Ribe’n-nesîe
Soru Açıklaması

Borç Faizi: Buna ribe’n-nesîe denir. Faizin bu türü, alınacak belirli bir fazlalık karşılığında borç/kredi verme yoluyla oluşur. Bunda asıl olan vade karşılığında verilenden fazlasını almaktır. Doğru cevap B seçeneğidir.

11.

Kurû’ kelimesi Hanefîlere göre ne ifade eder?

Doğru Cevap: "D" Üç adet dönemi
Soru Açıklaması

Kurû’ kelimesi Hanefîlere göre üç adet dönemini ifade eder.

12.

I. Kölelik

II. Yaşlılık

III. Miras bırakanı öldürme

IV. Hastalık

V. Din ayrılığı

Yukarıdakilerden hangileri, İslam hukuku açısından ittifak edilen miras engelleri arasında yer almaktadır?

Doğru Cevap: "E" I, III ve V
Soru Açıklaması

İslam hukuku açısından ittifak edilen miras engelleri; kölelik, miras bırakanı öldürme ve din ayrılığı olmak üzere üç kısımda değerlendirilmektedir. Doğru cevap E seçeneğidir.

13.

"Belli bir kamu altyapı tesisinin belli bir süre içindeki gelirinin belli bir oranındaki bölümüne karşılık gösterilen, kamu ortaklığı idaresi tarafından çıkarılan menkul kıymettir. Buna intifa senedi de denmektedir".

Bu tanım aşağıdakilerden hangisine aittir?

Doğru Cevap: "B" Gelire endeksli senet
Soru Açıklaması

Gelire endeksli senet: Kısaca (GOS) diye de bilinen bu senet belli bir kamu altyapı tesisinin belli bir süre içindeki gelirinin belli bir oranındaki bölümüne karşılık gösterilen, kamu ortaklığı idaresi tarafından çıkarılan menkul kıymettir. Buna intifa senedi de denmektedir.

14.

I. Din ayrılığı

II. Kölelik

III. Boşanma

IV. Küslük

V. Miras bırakanı öldürme

İslam hukuku açısından ittifak edilen miras engelleri yukarıdakilerden hangileridir?

Doğru Cevap: "A" I-II-V
Soru Açıklaması

İslam hukuku açısından ittifak edilen miras engelleri; kölelik, miras bırakanı öldürme ve din ayrılığı olmak üzere üç kısımda değerlendirilmektedir. Doğru cevap A'dır.

15.
Aşağıdaki sigorta çeşitlerinden hangisinin meşrûiyeti hakkında farklı görüşler ve tartışmalar mevcuttur?
Doğru Cevap: "E" Ticari sigortalar
Soru Açıklaması

İslam âlimleri arasında sosyal sigortaların ve karşılıklı/değişken primli sigortaların meşrû olduğu hususunda farklı bir görüş bulunmamakla birlikte, ticari sigortaların fıkhî hükmü ciddi şekilde tartışılmıştır. Sabit primli hususi sigortaların, diğer bir deyişle ticari sigortaların meşrû olup olmadığı hakkında İslam hukukçuları farklı görüşlere sahiptirler. Bu konuda temelde üç farklı yaklaşımın varlığı görülmektedir. Bunlardan biri, her türüyle bu sigortaların haram olduğu; diğeri, her türüyle bu sigortaların meşrû olduğu; üçüncü yaklaşım ise, ticari sigortaların bazı türlerinin meşrû, bazılarının ise haram olduğu şeklindedir. Doğru cevap E seçeneğidir.

16.

I.  Ebru, tezhip, çinicilik, halı dokumacılığı gibi soyut resimler ittifakla mubahtır.

II. Malikî, Şafiî ve Hanefîlere göre canlı resimlerini yapmak yasaktır. Bunda resim ile heykel arasında fark yoktur. 

III. Canlı tasvirlerinin çocukların oyuncağı olmasında bir sakınca yoktur. 

Yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri doğrudur?

Doğru Cevap: "E" I ve III
Soru Açıklaması

Alimler, resim ve heykel yapımını tek kategoride değerlendirmemiş, resim ve heykelin yapılış amacı ve konusu açılarından ayırıma tabitutmuşlardır:? Cansız doğal nesnelerin; ağaçların, dağların, yıldızların ve diğer tabiat güzelliklerinin resminin yapılmasında beis yoktur. Ancak bunlar arasındainsanların tapınmak amacıyla resmini yaptıkları olursa, bu caiz olmaz.? İnsanların ürettikleri ya da inşa ettikleri şeylerin resimlerinin yapılmasında sakınca yoktur. Ev, ibadethane, araba ve gemi gibi şeylerin resimleriyapılabilir.? Ebru, tezhip, çinicilik, halı dokumacılığı gibi soyut resimler ittifakla mubahtır.? Canlı tasvirlerinin çocukların oyuncağı olmasında bir sakınca yoktur.? Eğitim öğretim meseleleri, kimlik, pasaport, suçluların tespit ve takibi gibi gerekli görülen durumlarda resim ve fotoğrafta bir sakınca yoktur.Toplumsal ihtiyaca göre bu tür fotoğraflar gereklilik de olabilir.? Canlıların resimlerinin yapılması konusunda iki farklı görüş vardır. Birincisi, Mâlikî mezhebinde esas olan görüştür. Buna göre, canlılarınresimlerini yapmak da haram değildir. Ancak bu resimler putlar, tapınılan ve kutsanan şeylerin resimleri olursa haram olur. Örneğin İsa ve Meryem resimleri gibi. Bu tür şeylerin alım satımı da haramdır. İkinci görüş, Hanefiler, Şâfiîler ve Hanbelîlere aittir. Bunlara göre canlı resimleriniyapmak yasaktır. Bunda resim ile heykel arasında fark yoktur. Ayrıca, hayal edilen bir takım varlıkların resimleri ile ata kanat takmak gibi şeklideğiştirilmiş canlı hayvan resimleri de böyledir. 

? Resim, eğer saygı duyulmayan bir şekilde kullanılıyorsa alimlerin çoğunluğu buna cevaz vermiştir. Mesela yere serilmiş halı ve kilimlerdekiveya yatak örtülerindeki resimlerde sakınca görülmemektedir. ? Alimlere göre üç boyutlu olan tasvir haramdır. Ancak bütün organları tam değilse haramlık hükmü kalkar. Yani başı ve gövdesi gibi hayati organları olmayan heykelde bir sakınca yoktur. Ayrıca, dayanıksız malzemeden yapılan heykelde de bir sakınca görülmemiştir.? İbadet etmek veya kutsamak için resim ve heykel yapmak ittifakla haramdır. Bunları üretmek ve ticaretini yapmak da böyledir.? Resmin konusu, ahlak ve âdâba aykırı ise, örneğin müstehcenlik içeriyorsa caiz değildir.? Resim bulunan yerde namaz kılmak mekruhtur. Resim namaz kılanın kıble tarafında ise Hanefî mezhebine göre bu daha sakıncalıdır. 

Cevap E şıkkıdır.

17.

Doğada yeni bulunan bir yiyeceğin yendiğinde aklın normal işleyişini olumsuz etkilediği görülmüştür. Bu durumda bu yiyeceğin hükmü nedir?

Doğru Cevap: "B" Haram
Soru Açıklaması

Söz gelimi içki içmek, aklın normal işleyişine zarar verdiği için haram kılınmıştır. Böyle bir etkinin söz konusu olduğu her şey, ismi, hammaddesi, katı ya da sıvı oluşu ve daha başka özellikleri dikkate alınmaksızın, aynı hükme tabi olacaktır.

18.

Menkul kıymetlerin faizle olan ilişkisine bakıldığında aşağıdakilerden hangisi ya da hangileri faiz sayılmaktadır?

I) Kâr zarar ortaklığı belgesi

II) Tahvil

III) Hazine Bonosu

IV) Hisse Senedi

Doğru Cevap: "D" II ve III
Soru Açıklaması

Tahvil ve hazine bonoları birer faizli borç senedidir. Borç veren lehine borçtan fazla bir menfaat şartı içeren her borç fıkıh kaynaklarımızda faiz sayılarak yasaklanmıştır. Dolayısıyla çağdaş İslam âlimleri tahvil ve hazine bonosu almayı caiz görmemişlerdir.

19.

Kişinin kendi iradesiyle müslümanlıktan vazgeçtiğini söz veya yaşantı şeklinde ortaya koymasına ne denir?

Doğru Cevap: "B" İrtidat
Soru Açıklaması

Kişinin kendi iradesiyle müslümanlıktan vazgeçtiğini söz veya yaşantı şeklinde ortaya koymasına irtidat, bu tür davranışı sergileyene de mürted denmektedir. Bu nedenle cevap “B” seçeneğidir.

20.

Belirli bir mâlî güce sahip olan müslümanın mallarının belirli bir miktarını yılda bir defa olmak üzere belirli kimselere vermesine ne ad verilir?

Doğru Cevap: "B" Zekat
Soru Açıklaması

Zekat, belirli bir mâlî güce sahip olan müslümanın mallarının belirli bir miktarını yılda bir defa olmak üzere belirli kimselerevermesi demektir.

TEST BİTTİ.
CEVAPLARINIZI KONTROL EDİNİZ.