Hadis Tarihi ve Usulü
Deneme Ara Sınavı 3
1.

Klasik hadis eserlerinin önemli bir bölümünün yazıldığı dönem aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: "A" Hicri ikinci yüzyılın ilk yarısından üçüncü yüzyıl sonlarına kadarki dönem
Soru Açıklaması

Tasnif faaliyetinin hicretin ikinci yüzyılının ortalarına gelmeden başladığını tartışma götürmez bir şekilde görürüz. Tasnif işlemleri üçüncü asrın ortalarında olgunluk dönemine ulaşmış, sonlarına kadar devam etmiştir. Dördüncü asırda ise, az da olsa orijinal tasnif eserleri yazılmaya devam etmiştir. İkinci yüzyılın ilk yarısından üçüncü yüzyıl sonlarına kadarki bir buçuk asırdan biraz fazla sürede klasik hadis kitaplarının büyük çoğunluğu yazılmıştır. 

2.

Muhteva açısından hadisleri üç farklı gruba ayıran aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: "C" Fazlurrahman
Soru Açıklaması

Fazlurrahman muhteva açısından hadisleri üç farklı gruba ayırmıştır. Klasik hadis kaynaklarında rastlanmayan bu taksime göre hadisler, teknik hadis, tarihi/biyografik hadis ve dînî hadis diye sınıflandırılır.

3.

Hz. Peygamber bazı mühim hükümleri savaş sıralarında açıklamıştı. Mut’a nikâhı ile bazı hayvan etlerinin haramlığı gibi hükümler hangi savaşta halka duyurulmuştur?

Doğru Cevap: "D" Hayber savaşı
Soru Açıklaması

Savaşların tarih boyunca milletlerin birbirlerinden bilgi ve tecrübe alışverişinde oynadıkları rol çok iyi bilinmektedir. İşte Hz. Peygamber de bazı mühim hükümleri savaş sıralarında açıklamıştı. Meselâ Hayber Savaşı’nda mut‘a nikâhı ile bazı hayvan etlerinin haramlığı, Mekke’nin fethinde cahiliye imtiyazlarının geçersizliği ve Mekke’nin harem oluşu gibi hükümler halka duyurulmuştu.

4.

Resûlullah’ın hilye ve şemâilininde anlatıldığı Râmûzü’l-ehâdîs isimli hadis kitabının yazarı aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: "B" Ahmed Ziyâeddîn Gümüşhânevî
Soru Açıklaması

Gümüşhânevî’nin hadis alanında yazdığı önemli eseri Râmûzü’l-ehâdîs son dönemin en çok okunan hadis kitaplarından birisi olmuştur. Eseriniçerdiği 7103 hadisin 6402’si kavlî ve fiilî merfû rivayetlere, 701’i Resûlullah’ın hilye ve şemâiline dairdir. Hadisle ilgili bu eseriyle Gümüşhânevî; zamanın ihtiyaçlarına göre yeni hadis kitapları tasnif etmek ve hadislerin sıhhat ve mânâ bakımlarından yeniden değerlendirmesini yapmak gibi iki önemli tavır sergilemiştir. Doğru cevap B'dir.

5.

Aşağıdakilerden hangisi hadisleri ilk tasnif edenlerin listesini veren hadis ailemlerinden biridir?

Doğru Cevap: "A" Râmhürmüzî
Soru Açıklaması

Tirmizî (ö.279/892), Râmhürmüzî (ö.360/971) gibi hadis âlimleri ve İbnü’n-Nedîm (ö.385/998) gibi biyografi uzmanları, hadisleri ilk tasnif edenlerin listelerini vermektedir. 

6.

Osmanlı eğitim sisteminde kurulan hadis medresesine ne ad verilir?

Doğru Cevap: "B" Dârulhadîs
Soru Açıklaması

Osmanlı eğitim sisteminde de dârulhadîs denilen hadis medresesi kurulmuş bulunuyordu. Bundan sonraki dönemlerde de hadis eğitim kurumları bakımından İslâm tarihinin en sistemli ve en fazla hadis okulu açılmıştır.

7.

Hadis râvîlerinin hayat hikâyeleri, güvenilir olup olmadıklarına dair yazılan kitaplara ne ad verilir?

Doğru Cevap: "D" Ricâl
Soru Açıklaması

Hadis râvîlerinin hayat hikâyeleri, güvenilir olup olmadıklarına dair yazılan kitaplara ricâl kitapları denir. Bu konudaki kaynak ve temel kitaplar da Tasnif döneminde yazılmıştır. Fakat ricâl kitaplarının yazımı ileriki asırlarda da devam etmiştir.

8.

Tasnif döneminin günümüze ulaşan ilk belge örneklerindendir. Konulara göre tasnif edilmiş hadisleri, sahâbe ve tâbiûn görüşlerini bir araya getiren ilk kitaplardan ve bu içeriğinden dolayı hem hadis, hem de fıkıh kitabı niteliğindedir. Hadis ve fıkıh ilmindeki etkisi ve önemi son derece geniş ve derindir. Sonraki kitaplar da ondan büyük ölçüde yararlanarak yazılmışlardır. Açıklaması verilen kitap türü aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: "A" Muvatta
Soru Açıklaması

Muvatta’ tasnif döneminin günümüze ulaşan ilk belge örneklerinden olması sebebiyle çok önemlidir. İbn Hacer, Muvatta’dan önceki muhaddislerin her konuda ayrı kitaplar yazdıklarını, Muvatta’ın konulara göre tasnif edilmiş hadisleri, sahâbe ve tâbiûn görüşlerini bir araya getiren ilk kitaplardan olduğunu belirtir. Bu içeriğinden dolayı hem hadis, hem de fıkıh kitabı niteliğindedir. Hadis ve fıkıh ilmindeki etkisi ve önemi son derece geniş ve derindir. Sonraki kitaplar ondan büyük ölçüde yararlanarak yazılmışlardır. Örneğin Buharî, Muvatta’da yer alan 300 hadisi Sahih’ine almıştır. İslam tarihinde üzerinde çok sayıda çalışma yapılmış olup günümüzde de önemli bir ilgi odağı olan nâdir kitaplardandır.

9.

Aşağıdakilerden hangisi Hind alt kıtasında megazi ve siyer ilmiyle uğraşan hadis alimlerindendir?

Doğru Cevap: "A" Ebû Musa Necîh es-Sindi
Soru Açıklaması

İkinci asır hadisçilerinden biri de Sind’e nisbetle bilinen Ebû Musa Necîh es-Sindî’dir. Hz. Peygamber’in hayatını ve şahsiyetini, tebliğ faaliyetlerini, siyasî ve askerî mücadelelerini konu alan bilim dalı olan  meğâzî ve siyerle ilk uğraşanlardandır.

10.

Halk arasında hadis olarak bilinen sözlerin gerçek durumlarını tespit etmek üzere çalışmalar yapılmıştır. Aşağıdakilerden hangisi bu çalışmalardandır?

Doğru Cevap: "C" el-Makasidü’l-hasene
Soru Açıklaması

Tam adı el-Makâsıdü’l-hasene fî beyâni kesîrin mine’l-ehâdîsi’l-müştehire ale’l-elsine’dir. Sahih, zayıf, hatta mevzû olmakla beraber halk arasında meşhur olan haberlerin bir araya getirilerek derlendiği en önemli kaynaklardan biridir.

11.

Mut‘a nikâhı ilk kez kesin olarak aşağıdakilerden hangisinden sonra yasaklanmıştır?

Doğru Cevap: "B" Hayber’in Fethi
Soru Açıklaması

Mut‘a nikâhı, erkekle kadının zamanı belirlenen bir süreye kadar, yani geçici olarak aralarında kıyılan nikâha denir. İslâm’ın ilk yıllarında Hz. Peygamber buna izin vermiş, ancak Hayber’in fethinden sonra kesin olarak yasaklamıştır.

12.
Siyer Şemâil Delâil Meğâzî

Yukarıdakilerden hangileri Peygamberimizi konu edinen diğer İlimler içine girmektedir?

Doğru Cevap: "C" I, II, III ve IV
Soru Açıklaması

Peygamberimizi konu edinen diğer İlimler: Siyer, Şemâil, Delâil, Meğâzî’ dir. Bu dört konunun müstakil bir ilim dalı sayılması tartışmalıdır. Bu konularda, başta İslam tarihinin erken dönemleri olmak üzere geçmişte çok sayıda müstakil kitap yazılmasından yola çıkılarak müstakil ilim dalı sayanlar olmuştur. Ama günümüzde artık meğâzî ve siyer İslam tarihinin, şemâil ve delâil ise hadis ilminin içinde bir çalışma alanı ve konusu olarak değerlendirilmektedir.

13.

Aşağıdakilerden hangisinde hadisler, hadisin ilk râvîsi olan sahâbîlere göre sıralanır?

Doğru Cevap: "D" mu‘cem
Soru Açıklaması

Müsned türü eserlerde, hadisler, hadisin ilk râvîsi olan sahâbîlere göre sıralanmaktadır. Etrâf türünde hadislerin tamamı değil başından bir kısmı yani ucu verilip hadisin farklı isnadlarıyani değişik rivayet kanalları verilir. Ricâl, râvîlerinin hayat hikâyeleri, güvenilir olup olmadıklarına dair yazılan kitaplara verilen addır. Mu‘cem türünde ise hadisler hocalarının ismine göre gruplandırılır.Hakkında hadis olan her konuya yer veren Câmi ise ravilerine göre değil konularına göre düzenlenmiş hadis kitabı türüdür.

14.

Aşağıdakilerden hangisi İslâm’ın ilk yıllarında Hz. Peygamber tarafından izin verilmiş, ancak Hayber’in fethinden sonra kesin olarak yasaklamıştır?

Doğru Cevap: "E" Mut‘a nikâhı
Soru Açıklaması

Mut‘a nikâhı, erkekle kadının zamanı belirlenen bir süreye kadar, yani geçici olarak aralarında kıyılan nikâha denir. İslâm’ın ilk yıllarında Hz. Peygamber buna izin vermiş, ancak Hayber’in fethinden sonra kesin olarak yasaklamıştır.

15.

Aşağıdakilerden hangisi Kütüb-i Sitte’yi bir araya getiren çalışmalardan biri değildir?

Doğru Cevap: "D" İthâfü’l-hıyere
Soru Açıklaması

Kütüb-i Sitte’yi ve Diğer Bazı Kaynakları Bir Araya Getiren Çalışmalar:el-Cem’ beyne’l-usûli’s-sitteCâmiu’l-usûl li ehâdîsi’r-ResûlMesâbîhu’s-sünneCem’u’l-cevâmi’ ve el-Câmiu’s-sağîrKenzü’l-ummâlCem’ul-fevâid olarak sıralanmaktadır.

16.

Aşağıdakilerden hangisi Peygamberlerde bulunması zorunlu olan beş özellikten biri değildir?

Doğru Cevap: "E" İğfal
Soru Açıklaması

Peygamberlerde bulunması zorunlu olan beş özellik şunlardır: 1- Sıdk:Doğruluk 2- Emânet: Güvenilirlik 3- Teblîğ: Allah’ın insanlara ulaştırmasını emrettiği şeyleri eksiksiz olarak ulaştırmak. 4- Fetânet: Zekâ ve ferâset. 5- İsmet: Günah ve hatalardan korunmuşluk.

17.

Dünya hırsının zararlarını anlatan, ibadet, güzel ahlâk ve nefis terbiyesini teşvik eden hadisleri ve seleften gelen rivayetleri bir araya getirmeyi amaçlayan kitap türü aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: "D" Zühd Kitapları
Soru Açıklaması

Zühd kitaplarında dünyanın geçiciliğini vurgulayan, dünya hırsının zararlarını anlatan, ibadet, güzel ahlâk ve nefis terbiyesini teşvik eden hadisleri ve seleften gelen rivayetleri bir araya getirmek amaçlanmıştır. Daha sonraları tasavvuf adını alan dînî hareketin dayanakları olan hadisler ve rivayetler ilk defa bu kitaplarda derlenmişlerdir.

18.

Aşağıdakilerden hangisi hadisler arasında farklı anlamlara çıkması durumudur?

Doğru Cevap: "A" İhtilâfü’l-hadîs
Soru Açıklaması

Görüldüğü gibi hadislerin yazılıp yazılamayacağı konusunda birbirleriyleçelişen haberler bulunmaktadır. Hadis usûlünde bu duruma İhtilâfü’l-hadîs, ilgili hadislere de Muhtelifü’l-hadîs (veya Muhtelefü’l-hadîs) denir. Gerçekte hadisler arasında çelişki yoktur, bu çelişki görünüştedir. Hz. Peygamber’in bu konudaki açıklamalarının farklı zamanlarda yapıldığı ve hadislerinin yazılmasını önce yasakladığı, sonra bu yasağı kaldırdığı anlaşılmaktadır.

19.

Hind’de hadisin yayılmasında en çok kimin emeğinin geçtiği bilinmektedir?

Doğru Cevap: "A" Şeyh Abdülhak b. Seyfuddin elBuhârî ed-Dehlevî.
Soru Açıklaması

Hind’de hadisin yayılmasında en çok Şeyh Abdülhak b. Seyfuddin elBuhârî ed-Dehlevî’nin emeğinin geçtiği anlaşılmaktadır. Onun bu husuta “O, hadis ilmini Hind’de ilk yayan kimsedir!” denilecek kadar büyük hizmeti olmuştu. Şeyh Abdülhak 958/1551’de Delhi’de doğmuştu. 

20.

Hz. Peygamberin: “ Allah, benden bir söz işitip de onu başkasına ulaştırıncaya kadar muhafaza eden kimsenin yüzünü ağartsın! Zira (Sözümün ) ulaştırıldığı birçok kimse belki onu işitenden daha iyi koruyup yararlanabilir” ifadesi aşağıdakilerden hangisi ile ilişkilendirilebilir)

Doğru Cevap: "E" Hadislerin öğrenilip, öğretilmesini tavsiye edilmesi
Soru Açıklaması

Hz. Peygamber göre ilim öğrenmek her Müslümana farzdır. Bilgi edinmek yeterli değildir. Öğrenilen bilinin gereğini yapmak ve onu başkalarına da öğretmek gerekir.

TEST BİTTİ.
CEVAPLARINIZI KONTROL EDİNİZ.