Hadis Tarihi ve Usulü
Deneme Ara Sınavı 8
1.

Aşağıdakilerden hangisi hadisin, onu rivayet eden kimselerin isimlerinin sırayla zikredildiği kısmıdır?

Doğru Cevap: "E" Sened
Soru Açıklaması

Sened, hadisin, onu rivayet eden kimselerin isimlerinin sırayla zikredildiği kısmıdır. Kullanılan şekliyle, yani her bir râvînin bir önceki râvînin (hocasının) ismini vererek ilk kaynağa varan (muttasıl) şekliyle Müslümanlara has olan sened kullanımı, hadisin güvenilirliğini sağlamak için ortaya çıkarılmıştı.

2.

Eserde halk arasında hadis diye meşhur olan 1356 söz alfabetik olarak incelenmektedir. Eserde her rivâyet, baş taraftaki sıra rakamını takip eden “hadis” kelimesiyle başlamaktadır. Rivâyetin baş tarafından kısa bir bölüm alınmakta, metnin peşinden kaynakları zikredilmekte ve haberin durumu ile ilgili açıklamalar yapılmaktadır. Açıklaması verilen eser aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: "E" el-Makâsıdü’l-hasene fî beyâni kesîrin mine’l-ehâdîsi’l-müştehire ale’l-elsine
Soru Açıklaması

Tam adı el-Makâsıdü’l-hasene fî beyâni kesîrin mine’l-ehâdîsi’l-müştehire ale’l-elsine olan eser, sahih, zayıf, hatta mevzû olmakla beraber halk arasında meşhur olan haberlerin bir araya getirilerek derlendiği en önemli kaynaklardan biridir. Eserde halk arasında hadis diye meşhur olan 1356 söz alfabetik olarak incelenmektedir. Eserde her rivâyet, baş taraftaki sıra rakamını takip eden “hadis” kelimesiyle başlamaktadır. Rivâyetin baş tarafından kısa bir bölüm alınmakta, metnin peşinden kaynakları zikredilmekte ve haberin durumu ile ilgili açıklamalar yapılmaktadır. Zikredilen sözlerin senedine veya aslına ulaşılmışsa geçtiği kaynaklara işaret edilmektedir. Sıhhat derecesi açıklanmakta, âlimlerin bu söz hakkındaki söyledikleri zikredilmektedir. Zikredilen sözün senedi hiçbir hadis kitabında da bulunmamışsa, bu duruma işaret etmek üzere “lâ asle leh aslı yoktur” ifadesiyle işaret edilmektedir. Alfabetik olarak sıralanan yaygın rivayetler, herhangi bir açıklama yapılmadan eserin sonunda ayrıca konularına göre de sınıflandırılmıştır.

3.

Hangisinin tahric çalışmaları en tanınanıdır ?

Doğru Cevap: "E" Zeynüddin el-Irâkî
Soru Açıklaması

Zeynüddin el-Irâkî’nin tahric çalışmaları en tanınanıdır. Diğerleri etraf çalışmaları ile adını duyurmuştur.

4.

Türkiye’de akademik hadisçiliğin başlatıcısı aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: "C" M. Tayyip Okiç
Soru Açıklaması

Türkiye’de akademik hadisçiliğin başlatıcısı, aslen Bosnalı olup uzun yıllar başta Ankara İlâhiyat Fakülte’si ve Erzurum İslâmî İlimler Fakültesi’nde dersler veren M. Tayyip Okiç’tir. 

5.

Aşağıdakilerden hangisi oryantalistlerin yaptıkları çalışmalarda ulaştıkları sonuçların genellikle menfi olmasının nedenlerinden birisi değildir?

Doğru Cevap: "E" İslâm dininin kaynaklarına şüphe duymadan yaklaşmaları
Soru Açıklaması

Oryantalistlerin yaptıkları çalışmalarda ulaştıkları sonuçların genellikle menfi olmasının nedenlerinden birisi Arapça metinleri anlamakta düştükleri hatalardır. Diğer taraftan kullandıkları yöntem de ciddi problemler meydana getirmiştir. Zira müsteşriklerin hemen tamamı, oryantalist olmayan Batılı sosyal bilimcilerin kullandıkları yöntemleri aynen alarak İslâmî kaynaklara uygulamışlardır. Aynı şekilde kendi dinî kaynaklarını incelemek için geliştirdikleri Kitâb-ı Mukaddes tetkik yöntemi (Biblical criticism) ile tarih tenkidi metodunu da (historical criticism) İslâmî kaynakları incelerken kullanmaları başka bir problemdir. Burada Kur’ân’ı ve vahyin kontrolünden geçmiş hadis ve sünneti sıradan beşerin yazdığı bir metin gibi değerlendirmişler, dinî metinlerin metafizik boyutunu göz ardı etmişlerdir. Doğru cevap E'dir.

6.

Zevâdin tespitinde genellikle aşağıdakilerden hangisi esas alınmıştır?

Doğru Cevap: "D" Kütüb-i sitte
Soru Açıklaması

Zevâdin tespitinde genellikle Kütüb-i sitte esas alınmıştır.

7.
Meğâzî Siyer Şemail Delâil

Yukarıdakilerden hangisi / hangileri Peygamberimizi konu edinen ilimlerdendir?

Doğru Cevap: "E" Hepsi
Soru Açıklaması

Peygamberimizi konu edinen ilimler Meğâzî, Siyer, Şemail ve Delâildir.

8.

Hz. Peygamber'in Allah'tan almış olduğu vahyi eksiksiz olarak insanlara bildirme görevi aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: "B" Tebliğ
Soru Açıklaması

1- Tebliğ: Allah’tan almış oldukları vahyi eksiksiz olarak insanlara bildirmek anlamına gelir. Bir âyette Yüce Allah şöyle buyurur: “Ey Peygamber! Rabbinden sana indirileni insanlara bildir (tebliğ et). Eğer bunu yapmazsan elçiliği yerine getirmemiş olursun. Allah seni insanlardan koruyacaktır.” (Mâide, 5/67. Ayrıca bkz: Mâide, 5/92, 99; Âli İmrân, 3/20.) Doğru cevap B'dir.

9.

Aşağıdakilerden hangisi müsned türü hadis kitabı yazan alimlerin dışında kalır?

Doğru Cevap: "C" Ahmed et-Taberânî
Soru Açıklaması

Abdullah b. el-Mübârek, İshak b. Râhûye, Ahmed b. Hanbel, Abd b. Humeyd müsned türü hadis kitapları yazmış Ahmed et-Taberânî ise mu‘cem türü hadis kitabı yazmıştır.

10.

Hicri 322’de Mekke’de vefat eden Hz. Peygamber’in mektuplarını ilk toplayan kişi aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: "C" Ebu Cafer ed- Deybülî
Soru Açıklaması

Hind bölgesinde yetişen muhaddislerden biri de Ebu Cafer ed-Deybülî’dir. Deybül bugün Pakistan sınırlarında bulunan Karaçi yakınlarında bir yerleşim merkezidir. Hicri 322’de Mekke’de vefat eden Deybülî, Hz. Peygamber’in mektuplarını ilk toplayan kişi olarak bilinmektedir.

11.

Aşağıdakilerden hangisi Hz. Peygamber hayattayken yazılanlardan biri değildir?

Doğru Cevap: "E" Hemmâm b. Münebbih’in Sahîfesi
Soru Açıklaması

Hemmâm b. Münebbih’in Sahîfesi, Hz. Peygamber’in ölümün sonra yazılan eserlerden biridir.

12.
Farklı kaynaklardaki hadisleri bir araya toplayarak tekrarlarını önlemek. Müsned ve mu’cem türü eserlerdeki hadislerin sıhhat durumları hakkında bilgi vermek. Zevâidlerde birbirini açıklayıcı ve tamamlayıcı ayrıntılar muhafaza edilerek bazı hadislerdeki kapalılığın giderilmesini sağlamak. Müsned ve mu’cem türü eserlerdeki hadislerin konularına göre tasnifini yapmak suretiyle istifadelerini artırmak.

 Yukarıdaki maddelerden hangileri Zevâid türü eserlerin hadisler açısından sağladığı önemli faydalardandır?

Doğru Cevap: "E" Hepsi
Soru Açıklaması

Zevâid türü eserlerin hadisler açısından dördü de önemli faydalar sağlamıştır. 

13.

Hadis sahasında önemli bir derleme olan Cem’u’l-fevaid adlı eser kime aittir?

Doğru Cevap: "C" Rudani
Soru Açıklaması

Bu eser Rudani’ye aittir.

14.

İslamî İlimler ile ilgili aşağıda verilenlerden hangisi doğrudur?

Doğru Cevap: "C" Normatiftirler
Soru Açıklaması

İslamî İlimler, İslam Dini’ne içeriden bakarlar, sadece ne olduğu ile değil, ne olması gerektiği ile de ilgilenirler. Kural koyucudurlar, yani normatiftirler ve bağlayıcı niteliktedirler. İslam Dini’ini tarafsız olarak incelemezler.

15.

Aşağıdakilerden hangisi Naklî/Şer’î İlimlerden biri değildir?

Doğru Cevap: "E" Tebliğ
Soru Açıklaması

Hadis İlmi, geçmişte Şer’î İlimler veya Naklî İlimler diye isimlendirilen, günümüzde ise İslamî İlimler denilen ilim grubunun bir alt dalıdır. İslâm Dini’ni konu edinen Naklî/Şer’î İlimler, Tefsir, Hadis, Fıkıh, Kelam, Tasavvuf’tur.

16.

Kütüb-i sitte ve temel hadis kaynaklarını esas alarak hadis kitabı derleyen ilk âlim Beğavi nisbesiyle tanınan isim kimdir?

Doğru Cevap: "A" Hüseyin b. Mes’üd
Soru Açıklaması

Kütüb-i sitte ve diğer temel hadis kaynaklarını esas alarak hadis kitabı derleyen ilk alim Beğavi nisbesiyle tanınan Hüseyin b. Mes’üd olmuştur.

17.

İlk Müslümanlar, özellikle sahâbîler hadis rivayetinde gereken titizliği göstermek için aşağıdakilerden hangi çareye başvurmuşlardır?

Doğru Cevap: "C" Hadis rivayet edene yemin ettirme
Soru Açıklaması

İlk Müslümanlar, özellikle sahâbîler de meselenin şuurunda olarak hadis rivayetinde gereken titizliği göstermeye gayret etmişlerdi. Bunun için başlıca şu çarelere başvurdukları görülmüştür:Hadis Rivayetini AzaltmaHadis Rivâyet Edenden Şâhid İstemeHadis Rivayet Edene Yemin EttirmeHadisi Kur’ân ve Önceden Bildikleri Hadislerle KarşılaştırmaHadisi İlk Duyan Kimseden Almaya ÇalışmaHadisin Râvîlerini İnceleme

18.

Hangisini Müteahhirûn Dönemi Hadis Usûlü Kitaplara örnek olarak verilebiliniz?

Doğru Cevap: "A" El-İlmâ‘ ilâ ma‘rifeti usûli’r-rivâye
Soru Açıklaması

Hadis usûlü kitapları Mütekaddimûn ve Müteahhirûn dönemleri denilen iki dönemde ele alınırlar. Kadı İyâd diye tanınan Endülüs’lü Ebu’l-Fadl İyâd b. Mûsa el-Yahsûbî’nin (ö.544/1149) el-İlmâ‘ ilâ ma‘rifeti usûli’r-rivâye ve takyîdi’ssemâ‘ isimli eseri. Bu kitap Mağrib denilen Endülüs’te yazılmış ilk hadis kitabıdır.

19.

Aşağıdakilerden hangisi hadislerin bir kitap/divân içinde toplanmaları anlamına gelir?

Doğru Cevap: "A" Tedvîn
Soru Açıklaması

Değişik yazı malzemelerine kaydedilerek veya ezberlenerek koruma altına alınmış olan hadislerin kitaplar (dîvânlar) içinde toplanmasına tedvin denir. Hicrî 1. asrın sonlarından 2. asrın 1. veya 2. Çeyreğine kadar süren bir zaman dilimi tedvin dönemi olarak adlandırılır. Aslında değişik sahâbîlerin bildikleri hadisleri onlardan toplayıp yazma faaliyeti daha eskilere dayanır. Abdullah b. Abbâs’ın, sahâbîleri tek tek dolaşarak onlardan sorup öğrendiği hadisleri, yanında taşıdığı yazı malzemelerine yazdığı nakledilir. Bu da bir nevi tedvîn yani toplamadır. Ancak burada tedvînle daha değişik bir durum kastedilmektedir ki bu, hadislerin daha geniş kapsamlı ve bir “kitap/dîvân” içinde toplanmalarıdır. Böyle bir faaliyeti devlet eliyle ilk olarak başlatan kimse, Halîfe Ömer b. Abdülazîz (halifeliği h. 99-101) olmuştur.

20.

Hadisleri bir araya getiren hadis kitapları yazılış yöntemlerine göre iki ana gruba ayrılır aşağıdakilerden hangisinde bunlardan biri yer almaktadır?

Doğru Cevap: "B" Ravilerine göre düzenlenmiş olanlar
Soru Açıklaması

Hadisleri bir araya getiren hadis kitapları Konularına ve Ravilerine göre iki ana gruba ayrılır.

TEST BİTTİ.
CEVAPLARINIZI KONTROL EDİNİZ.