“İnsanların elleriyle işledikleri yüzünden karada ve denizde fesat çıkar; Allah da belki dönerler diye yaptıklarının bir kısmını böylece kendilerine tattırır,” ayet-i kerimesinde çevre ile ilgili verilen mesaj seçeneklerden hangisidir_?
Çevre sorunlarının arkasında elbette her uygarlık ve kültüre mensupinsanların neden olduğu pek çok irili ufaklı faktör vardır. Nitekim çevreyle ilgili sorunların çözümüne yönelik pek çok İslâmi öğreti ve öğüdün olması,çevre sorunlarının asr-ı saadet zamanında ve mekanında da az-çok mevcutolduğunu, dolayısıyla insanın olduğu her yer ve zamanda az veya çok çevresorununun bulunabileceğini gösterir. Zaten Kur’an-ı Kerim’de çok açık birbiçimde “İnsanların elleriyle işledikleri yüzünden karada ve denizde fesatçıkar; Allah da belki dönerler diye yaptıklarının bir kısmını böylecekendilerine tattırır.” (Rum/30: 41) buyrulmaktadır. Çevre sorunlarınınkaynağı, çevrenin kendisi değil insandır. Bundan hareketle, çevre sorunuyerel sorunlardan küçük bir sorun olmaktan çıkıp, son zamanlarda küresel birsoruna dönüşmüşse bunun sebebini, son zamanlardaki farklı kültürel veteknolojik gelişmelerde ve özellikle bunlara neden olan insanlarınzihniyetlerinde aramak doğru olsa gerektir.
Aşağıdakilerden hangisi, Kur’an’da çirkin ahlâk veya rezilet için kullanılan terimlerden biri değildir?
Kur’an’da çirkin ahlâk veya rezilet için dalâlet, fısk, israf ve zulüm gibi terimler kullanılmıştır. Fazilet ise; ahlakın övdüğü iyi olma, alçak gönüllülük, yiğitlik, doğruluk vb. niteliklerin genel adıdır. Doğru cevap A seçeneğidir.
Osmanlılarda çevre bilinci, çevre temizliği ve hayvan haklarına riayetle ilgili bilgiler içeren ve Sadık Albayrak’a ait olan eser aşağıdakilerden hangisidir?
Osmanlılarda çevre bilinci, çevre temizliği ve hayvan haklarına riayetle ilgiliayrıntılı bilgi edinmek ve orijinal belgeler görmek için Sadık Albayrak’ın 41Orijinal Belge Işığında Eski İstanbul’da Sosyal Hayat ve Çevre adlı kitabınabakınız. Doğru cevap A'dır.
Çocuğuna din ve ahlâk kurallarını, toplumun örf ve âdetlerini öğretmek, onu çağın gerektirdiğibilgilere sahip kılmak aşağıdakilerden hangisiyle ilgilidir?
Çocuğuna iyi bir eğitim vermek, ona din ve ahlâkkurallarını, toplumun örf ve âdetlerini öğretmek, onu çağın gerektirdiğibilgilere sahip kılmak da anne-babanın görevlerindendir. Bu konuda dakız-erkek ayrımı yapılmamalıdır. Bugünün kızlarının yarının anneleriolacağı düşünülerek, onların da iyi bir bilgi donanımına sahip olmalarısağlanmalıdır. Bu çocukların anne babaları üzerindeki eğitim görme hakkı ile ilgili olduğundan cevap D seçeneğidir.
…...…………… bakımından kusurlu olma, var olma bakımından da bütünlüğü gölgeleyecektir.
Cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi gelmelidir?
Erdem bakımından kusurlu olma, var olma bakımından da bütünlüğü gölgeleyecektir. Dahası bu durumda bilgi bakımından bir kemalden söz etmek mümkün değildir. Doğru cevap D'dir.
Bütün yoksunlukların veya aşırılıkların temelinde yatan aşağıdakilerden hangisidir?
Bütün yoksunlukların veya aşırılıkların temelinde sevgi açlığı yatmaktadır. Doğru cevap C'dir.
Kuran hangi davranışı sergileyenleri , mühürlü kalp, akletmeyen akıl, süfli nefs ve kirli ruh ifadeleriyle tanımlamıştır?
Kur’an’da çirkin ahlâk sergileyenleri, mühürlü kalp, akletmeyen akıl, sufli (aşağılık) nefs ve kirli ruh ifaderiyle tanımlamıştır. Doğru cevap C'dir.
Makam, üstünlük taslama, başkalarını etki altında bırakma, intikam ve öfke güçlerinin ait olduğu nefs, aşağıdakilerden hangisidir?
Nefs-i seb'î, yırtıcı veya saldırgan nefs: Makam, üstünlük taslama, başkalarını etki altında bırakma, intikam ve öfke güçleri bu nefse aittir. Doğru cevap B seçeneğidir.
Çevre ahlâkı, değer koyucu bir ahlâk olarak insanların çevre ile ilişkilerinin ahlâki açıdan en iyi nasıl olması gerektiği ile ilgili kuramlar ve _____ geliştirir, _____ getirir ve _____ bulunur.
Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yerleri aşağıdakilerden hangisi sırasıyla ve doğru olarak tamamlar?
Çevre ahlâkı, bir taraftan betimleyici bir biçimde insanlar ile doğal çevreleriarasındaki ilişkide tabii denge ve gidişatın korunması ve bu ilişkide zamanzaman ortaya çıkan sorunların ve nedenlerinin belirlenip çözümlenmesi ileilgilenirken, öbür taraftan da değer koyucu bir ahlâk olarak insanların çevre ile ilişkilerinin ahlâki açıdan en iyi nasıl olması gerektiği ile ilgili kuramlar ve ilkeler geliştirir, öneriler getirir ve öğütlerde bulunur.
Bir insanın, başkasına el açıp muhtaç olmaması, kimseye yük olmak durumunda kalmaması, kendi geçimini kendisinin temin etmesi kadar onur verici, itibar artırıcı, özgüven kazandırıcı ve yaşama sevincini coşturucu başka bir şey yoktur. Nitekim Rasulullah şöyle buyurmuştur: “Hiç kimse kendi el emeği ile kazanıp yediğinden daha hayırlı bir şey yememiştir. Allah’ın peygamberi Davut aleyhisselam da kendi el emeğinden yerdi.” (Buhari, 2008, 531). Doğru cevap A seçeneğidir.
Günümüz dünyasında çevre bilincine yönelik farkındalıklar ne zaman ortaya çıkmaya başlamıştır?
Son on yıllardaki bu tarihsel gelişmeler birkaç cümleyle özetlenmekistendiğinde denebilir ki, 1960’ların başında meydana gelen iki olay çevrecibilinçlenmenin ilk tohumlarını atmıştır. Bunlardan biri nükleer denemelerdensonra anne sütünde strontiyum 90 elementine rastlanması, diğeriyse, DDTgibi sentetik yapılı tarım ilaçları ve kimyasal maddelerin etkilerinin,hedefledikleri zararlılarla sınırlı kalmayıp, ekosistemi bir bütün olarak veolumsuz yönde etkilediğinin anlaşılmasıydı. Bu olayların sonucunda insanlar,varlıkların karmaşık ekolojik döngülerle birbirlerine bağlı olduğunu farketmeye başladılar. 1980’lerin başında ise art arda gelen yerel çevreselkrizlerin aslında yaklaşmakta olan küresel boyuttaki çevresel krizin belirtileriolduğu ortaya çıkmaya başladı.
İslam çevre ahlakının yararlılık kuramı yukarıda verilen batı çevre etiği kuramlarından hangileri ile örtüşmektedir?
Yararlılık, faydalılık ya da menfaat kuramı, tabiata her şeyden önce yararzarar kavramları ekseninde bakar. Yarar ve zararda asıl dikkate alınan da, insanın yarar ve zararıdır. Bu kuram büyük ölçüde insan merkezli(antroposentrik) denilebilecek bir kuramdır. Batı çevre etiğinin yüzeyselekoloji ve koruma etiği kuramına denk düşer. Doğal kaynaklar insana yararlıolduğu için korunmalı, gittikçe küresel bir krize dönüşen çevre sorunları danihayette insan yaşamına zarar verecek boyutlara ulaştığı için önlemleralınmalıdır. Çevreye yarar-zarar açısından bakmak, çok üst düzey bir bakışolmasa da, yanlış da değildir; aksine son derece gerçekçi bir bakış açısıdır.
Aşağıdaki reziletlerden hangisi diğer reziletlerin özeti olarak görülmektedir?
Zâlim, adalet erdemini gerçekleştiremeyen kişidir. Diğer erdemleri kişi, yerine şu ya da bu şekilde getirse dahi adaleti ifa etmeyebilir Böyle olursa onun kemalinden söz etmek mümkün değildir. Adalet bütün eğilimlerde tam orta yolu bulmaktır; ancak diğer faziletler gerçekleşirse, ortaya çıkar. Yani adaleti gerçekleştiren kişi diğer erdemleri de yerine getirdiği için erdemli kişi sayılır. Amaç da saadeti ele geçirmek yani mutlu olmaktır. Zalim kişi hem kendine hem de çevresine zulmeder. Böyle bir kişi, diğer erdemleri yerine getirse bile onun reziletlerden uzak olduğunu söylemek mümkün değildir.
Aşağıdakilerden hangisi nişanlılık dönemi ile ilgili olarak söylenemez?
Nişan ve düğün törenleri şekil olarak yöreden yöreye, ulustan ulusadeğişebilir. Nişanlılık, tarafların birbirini daha iyi tanımalarına yönelik, evliliğe hazırlıkdönemidir. Bu dönemde nişanlılar evli gibi yaşayamazlar. Aralarında dinînikâh kıyılması da doğru değildir. Nişanlı iken ayrılmaları durumunda bunikâh, dinî ve ahlâkî problemlere neden olur. Doğrusu; dinî nikâhın, resmînikâhtan sonra yapılmasıdır. Ülkemizde de uygulama bu yöndedir. Verilenlere göre cevap D seçeneğidir.
Bir gün Hz. Peygamber’in yanına biri gelmiş ve “Ey Allah’ın Elçisi! Bana dini öyle bir tarif et ki bundan sonra onu kimseye sorma ihtiyacı hissetmeyeyim.” demiştir. Peygamberimiz: “Allah’a inandım de, sonra da dosdoğru ol!” buyurmuştur. (Müsned, III, 413) Peygamberimiz bu sözüyle hangi toplumsal ahlak ilkesini işaret etmiştir?
İslâm ahlâkının ortaya koyduğu kuralların en önemli özelliği, doğruluk ilkesine dayanmış olmasıdır. Doğruluk, İslâm ahlâk ilkelerinin en kapsayıcı olanıdır. İslâm’ın bir özel anlamı da “sırât-ı müstakîm (doğru yol)”dir. Yani İslâm dini, insanı Allah’a götüren doğru yoldur. Nitekim bir gün Hz. Peygamber’in yanına biri gelmiş ve “Ey Allah’ın Elçisi! Bana dini öyle birtarif et ki bundan sonra onu kimseye sorma ihtiyacı hissetmeyim.” demiştir. Peygamberimiz: “Allah’a inandım de, sonra da dosdoğru ol!” buyurmuştur. (Müsned, III, 413) Doğru cevap B'dir.