İslam Düşünce Tarihi
Deneme Ara Sınavı 25
1.

Aşağıdakilerden hangisi Meşşailere göre duyu tasnif şemasındaki dış duyulardan birisidir?

Doğru Cevap: "B" Tatma
Soru Açıklaması

Meşşailere göre tatma bir dış duyudur; diğer şıklar ise iç duyulardandır. Doğru cevap B'dir. 

2.
Aşağıdakilerden hangisi Kindi’ye göre eni, boyu ve derinliği olmayıp değeri büyük ve yetkin olan, cevheri de yüce Yaratan’dan gelendir?
Doğru Cevap: "E" Nefis
Soru Açıklaması

Kindi’ye göre nefis madde gibi eni, boyu ve derinliği olan bir şey değlidir; o basit, şerefli, değeri büyük ve yetkindir. Güneş ışınlarının güneşten geldiği gibi onun cevheri de yüce Yaratan’dan gelmektedir. (Kindî, Nefis Üzerine, 130). Kindî’ye göre nefis, bedenden önce vardır; bedenden sonra da varlığını sürdürecektir. Doğru cevap E'dir.

3.

Aşağıdakilerden hangisi Farabi’nin eserlerinden değildir?

Doğru Cevap: "A" Nefis Üzerine Kısa Birkaç Söz
Soru Açıklaması

Nefis Üzerine Kısa Birkaç Söz Kındi’nin eseridir.

4.
İbn Bâcce'ye göre "ittisal" nedir?
Doğru Cevap: "D" İnsanın aklıyla çokluktan kurtulup sürekliliğe, birliğe ve mutluluğa ulaşmasıdır.
Soru Açıklaması
İbn Bacce'ye göre filozof bilgi ve idrak mertebeleride yükselip kendisine mutlak saadeti tattıracak olan faal akılla ittisal mertebesine ulaşmak için duyu algılarının verilerinden başlayıp, ortak duyu, hayal ve hafıza güçlerinin kullanılması ve akli soyutlamalar aracılığıyla bir tür manebi yükselişi gerçekleştirmek zorundadır. Bu nedenle sorunun doğru cevabı d şıkkıdır.
5.

 “İnsan sanatlarının değer ve mertebe bakımından en üstünü felsefedir.” diyen İslam düşünürü kimdir?

Doğru Cevap: "A" Kîndî
Soru Açıklaması

Kindî, felsefenin tarifini verip değerini açıkladığı bir ifadesinde şöyle demektedir: “İnsan sanatlarının değer ve mertebe bakımından en üstünü felsefedir.

6.

İbn Bâcce'ye göre insanı diğer varlıklardan ayıran boyut hangisidir?

Doğru Cevap: "D" Akli
Soru Açıklaması

İbn Bâcce'nin felsefesinin temel konusu insan ve insan mutluluğudur. İnsan, yapısı itibariyle evrene benzer. Onda üç boyut bulunur: 1) Tabiî, 2) duyusal ve 3) aklî boyut. Fakat insanı diğer varlıklardan ayıran özelliği aklıdır. İbn Bâcce Aristocu çizgiyi takip ederek insanı bu doğanın bir parçası olarak kabul eder. Tabiî boyut dediğimiz alan burasıdır. Bu boyutu itibariyle insan dört unsura, bunlardan oluşan mürekkep parçalara, beslenme, büyüme ve üreme güçlerine sahiptir. İkinci boyutuyla ise duyu güçlerine sahiptir. Bunlar ortak duyu, hayal ve hafıza güçleridir.

7.
“Dilleri dünyaya ve varlığa yönelik perspektifler gibi ele alırsak, bu durumda İslâm düşüncesinin içinde doğduğu ve geliştiği dillere nispetle gerçekliği farklı açılardan görme, algılama, düşünme ve ona yaklaşma imkânlarına kavuşuruz” diyen Alman filozof kimdir?
Doğru Cevap: "C" Wilhelm von Humboldt
Soru Açıklaması

Wilhelm von Humboldt bu deyişiyle kültürel gelenekler ile din arasındaki ilişkiyi açıklamıştır.

8.
“Dilleri dünyaya ve varlığa yönelik perspektifler gibi ele alırsak, bu durumda İslâm düşüncesinin içinde doğduğu ve geliştiği dillere nispetle gerçekliği farklı açılardan görme, algılama, düşünme ve ona yaklaşma imkânlarına kavuşuruz” diyen Alman filozof kimdir?
Doğru Cevap: "C" Wilhelm von Humboldt
Soru Açıklaması

Wilhelm von Humboldt bu deyişiyle kültürel gelenekler ile din arasındaki ilişkiyi açıklamıştır.

9.

Aşağıdakilerden hangisi  meşşâiyye ekolünden gelen filozoflardan değildir?

Doğru Cevap: "D" Molla Fenari
Soru Açıklaması

Aristo felsefesini benimseyen ve onun yolunda giden İslâm filozoflarına da “Meşşâ’iyyûn” denir. Bu ekole İslâm dünyasında, genelde; Kindî (ö.866), Fârâbî (ö.950), İbn Sînâ (ö.1037), İbn Bâcce (ö.1138) ve İbn Rüşd (ö.1198) gibi büyük filozoflar ile onların takipçileri ve öğrencileri dâhil edilir. 

10.

Fârâbî’nin “Erdemli Devlet” adlı eserinde çizdiği evren şemasında ay altı âlemdeki insan, hayvan ve bitkilerin biyolojik, psikolojik ve fizyonomik faaliyetlerinin sebebi olarak açıkladığı evre aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: "A" Nefis
Soru Açıklaması

Fârâbî en önemli eserlerinden biri olan Erdemli Devlet’in girişinde analizine en salt ve en mükemmel varlık olarak nitelendirdiği Tanrı kavramından başlayarak maddi varlığın en alt tabakasına kadar inen bir evren şeması çizmektedir. Dördüncü mertebede başka bir manevi varlık olan nefis bulunur. Nefis ay altı âlemdeki insan, hayvan ve bitkilerin biyolojik, psikolojik ve fizyonomik faaliyetlerinin de sebebidir.

11.
İslâm düşünürlerinin tamamı, esasen din ile felsefenin, başka bir ifadeyle, vahiy ile aklın uygunluğunu ve farklı tarzlarda da olsa uzlaştırılabileceğini savunmuşlardır.Aşağıdakikilerden hangisi islam düşünürü ve filozoflarından biri değildir?
Doğru Cevap: "E" Ali Şir Nevai
Soru Açıklaması

İslâm düşünürlerinin hemen hemen tamamı, esasen din ile felsefenin, başka bir ifadeyle, vahiy ile aklın uygunluğunu ve farklı tarzlarda da olsa uzlaştırılabileceğini savunmuşlardır. Bu konuda  ilk akla gelenler, Kindî (ö.866), Fârâbî (ö.950) ve İbn Rüşd (ö.1198)İbn Hindu gibi düşünürlerdir. Ali Şir Nevai islam filozofu ve düşünürü değildir.

12.
İslam dininin siyasal yapı olarak imparatorluk formunda yayılması aşağıdakilerden hangisine neden olmuştur?
Doğru Cevap: "A" İslamın diğer kültür ve dinlerle zorunlu olarak ilişkiye geçmesine
Soru Açıklaması
13.
İbn Tufeyl’in felsefesi aşağıdaki terimlerden hangisini ifade eder?
Doğru Cevap: "D" Meşrıkîlik
Soru Açıklaması
İbn Tufeyl din--felsefe ilişkilerini meşriki hikmet tasavvuru üzerine kurguladığından sorunun doğru cevabı d şıkkıdır.
14.
Hangi hareketin Tanrı’yı dışlayarak evreni sadece tabiatın bir eseri olduğu iddiası cevaplanmalıydı?
Doğru Cevap: "C" Tabiatçılık  
Soru Açıklaması

Yine tabiatçılar olarak isimlendirilen bir grubun Tanrı’yı dışlayarak evreni sadece tabiatın bir eseri olduğu iddiası da cevaplanmalıydı. Bu son iki eleştiri ise Tanrı’nın mutlak ezeliliğine ve varlığına yönelik bir meydan okumaydı.

15.

Aşağıdakilerden hangisi İslam düşünce okullarındandır?

Doğru Cevap: "D" Tasavvuf
Soru Açıklaması

İslam düşünce okulları Kelam, Felsefe ve Tasavvuftur. Doğru cevap D şıkkıdır.  

16.

Hangi hareketin Peygamberliğin imkân ve gerekliliğine yönelik eleştirileri vardı?

Doğru Cevap: "D" Brahmanizm
Soru Açıklaması

Hint kökenli Brahmanların –ki Berahime olarak anılmaktaydı- Peygamberliğin imkân ve gerekliliğine yönelik eleştirileri vardı. Peygamberliğin Allah’ın mutlak adaletine aykırı olduğunu ileri sürüyorlardı. Görüşlerine göre hem peygamber hem de kavmi seçilmiş hale geliyordu. Bu ise Allah’ın mutlak adaletine aykırıydı. Allah eşit davranmalıydı. Tüm insanlarda bulunan akıl onların mutluluğa ulaşması için tek başına yeterliydi.

17.

Fârâbî tarafından hem aklın işlevini açıklamak hem de Peygamberlik gibi İslâm’a has bir anlayışı rasyonel açıdan temellendirmek için kullanılan, güç halindeki aklın fiil haline çıkması için sürekli fiil halinde bulunan bir dış etkene ihtiyaç olduğunu söyleyen teorinin adı nedir?

Doğru Cevap: "B" Psikolojik Akıllar Teorisi  
Soru Açıklaması

Soruda tarif edilen teorinin adı psikolojik akıllar teorisidir. Aristo bu teoriye faal akıl adını verir.

18.

İbn Tufeyl’in felsefesi hakkında bilgi edindiğimiz tek eser hangisidir?

Doğru Cevap: "B" Hay b. Yakzân
Soru Açıklaması

İbn Tufeyl’in felsefesi hakkında bilgi edindiğimiz tek eser Hay b. Yakzân’dır. Bu eserde İbn Tufeyl Fârâbî, İbn Bâcce ve kısmen İbn Sînâ’yı eleştirir. Kendi meşrikî hikmet tasavvurunu sunar. Sunduğu hikâye çerçevesinde din-felsefe ilişkilerini ve insanın mutluluğa nasıl ulaşacağını tartışır.

19.

Aşağıdakilerden hangisi İslam düşüncesinin kapsamına giren felsefelerden biri değildir?

Doğru Cevap: "B" Varlık Felsefesi
Soru Açıklaması

İslâm düşüncesinin kapsamını şöyle belirleyebiliriz: Kuramsal Felsefe (mantık ve metafizik); Pratik (Amelî) Felsefe (hukuk, siyaset, ahlâk ve iktisat felsefeleri); Kelâm; Tasavvuf; Bilim Felsefesi, Sanat Felsefesi; Din Felsefesi; Dil Felsefesi ve Tarih Felsefesi.

20.

Theodosius hangi yıllar arasında imparatorluk yaptı?

Doğru Cevap: "E" 375-395
Soru Açıklaması

İmparator Theodosius (375-395) -herkesin önünde- kilise yetkilisi Milanolu Ambrosius karşısında günah çıkardı. Böylece Hıristiyanlık devletle beraber var olma imkânını elde etti.

TEST BİTTİ.
CEVAPLARINIZI KONTROL EDİNİZ.