İslam Düşünce Tarihi
Deneme Final Sınavı 21
1.
Batıda ortaya çıkan fikirlerin temelinde İslam felsefesinin yer alması kaçıncı yüzyıldan itibaren başlamıştır?
Doğru Cevap: "C" XI
Soru Açıklaması

Rönesans ve Reform hareketlerinin ortaya çıkmasında Müslüman filozof ve bilginlerinin etkisi büyüktür. XI. Yüzyıldan itibaren Batı’da ortaya çıkan fikirlerin temelinde İslam felsefesi yatar. Doğru yanıt "C" şıkkıdır.

2.

I. Yöntem olarak mukayeseli tarih anlayışını kullanmıştır.

II. Metinden ziyade rivayet zinciri üzerine odaklanmıştır.

III. Yunan Felsefe geleneğinden yaralanmıştır.

Yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri Bîrûnî'nin tarih anlayaşını içerir?

Doğru Cevap: "A" I ve III
Soru Açıklaması

Bîrûnî geleneksel rivayetçi tarih anlayışından farklılaşarak tarihi aklî bir birikim ve çerçeve içinde anlar. Tarihsel rivayetleri eleştirmeyi metodik olarak kullanır. Birikimin arka planı olarak İslâm kültüründen, Hint medeniyetinden, Yunan Felsefe geleneğinden ve bunların İslâm dünyasındaki temsilcisi olan Farabi’den istifade etmiştir. Yöntem olarak mukayeseli tarih anlayışını kullanır. Mukayese sürecinde gözlemlerine başvurur. Tarihsel olguların ve farklılıkların ortaya çıkış süreclerinde sebep-sonuç ilişkilerini kurar.

3.

“Bu aşamada siyasi istikrar sağlanır. Vergiler düzenli olarak toplanır. Asker sınıfına ve ülkenin imarına odaklanılır. Yönetimde görev alanlar büyük bağış ve hediyelerle mükâfatlandırılır.” Bu ifade bir devletin hangi devrini anlatmaktadır?

Doğru Cevap: "B" İmar dönemini
Soru Açıklaması

İmar dönemi: Bu aşamada siyasi istikrar sağlanır. Vergiler düzenli olarak toplanır. Asker sınıfına ve ülkenin imarına odaklanılır. Yönetimde görev alanlar büyük bağış ve hediyelerle mükâfatlandırılır. İnsanlar servet edinmeye başlar. Ülkede yüksek binalar ve prestijli yapılar yapılmaya başlar. İbn Haldun dönemi devletin en yetkin noktası olarak görür. Fakat diğer taraftan bu dönem aynı zamanda düşüşün de başladığı dönemdir.

4.
Kindî'ye göre tabiat bilimi ile metafizik arasındaki fark nedir? 
Doğru Cevap: "B" Tabiat bilimi yani fizik evrende değişen ve başkalaşan şeylerin bilgisini sağlarken, metafizik biliminin değişmeyen varlıkların bilgisini içermesi 
Soru Açıklaması
5.

Batı’da Latinler arasında Alkindus olarak bilinen filozof kimdir?

Doğru Cevap: "B" b) Kindi
Soru Açıklaması

İlk Müslüman filozof ve bilim adamı Kindî’nin bilimci ve filozof olarak Batı düşüncesine ve bilimine o kadar etkisi olmuştur ki, büyük Latin düşünce tarihçisi G.Cardano, De Subtilitate adlı eserinde onun kendi devrine kadar gelip geçen dünyanın en meşhur oniki harikasından biri olduğunu zikreder. Batı’da Latinler arasında Alkindus olarak meşhurdur.

6.
Aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
Doğru Cevap: "C" Meşşaî filozoflara göre peygamberlik kurumu zorunludur
Soru Açıklaması

Sühreverdi ana eseri Hikmetü'l-işrâk'ta rasyonel bilgi kanalıyla gerçeğe ulaşmanın imkânsız olduğunu savunur. İşrak, Nurlar nurundan aşağıya doğru nurların derecelenmesi ve varlığın zuhuredip gerçeklik kazanmasıdır. Meşşâî filozoflar Aristo’yu takip ederek felsefeyi nazarî ve amelî olmak üzere iki kısma ayırırlar. Dehriyye şeklinde anılan okul evrenin başlangıcı ile sonu olmadığını veyaratılmadığını iddia etmektedir. Bu nedenle A, B, D ve E şıkları yanlıştır. Ancak Meşşaî filozoflara göre peygamberlerin kanun koyucu olarak siyasi rolleri vardır. Peygamberler örnek bir yaşam sürerek topluma ahlâki liderlik yaparlar. Bu nedenle Meşşâî filozoflara göre peygamberlik kurumu toplum için zorunludur. Doğru cevap C'dir. 

7.

Aşağıdakilerden hangisi Bîrûnî’nin bildiği dillerden biri değildir?

Doğru Cevap: "A" Fransızca
Soru Açıklaması

Biruni Hârizmce, Soğdca, Arapça, Farsça, Grekçe, İbranî'ce, Süryânîce ve Sanskritçe bilmekteydi.

8.

Aşağıdaki düşünürlerden hangisi nakli ilimlerin kavranmasının temelinde akli ilimlerin olduğunu savunmaktadır?

 

Doğru Cevap: "E" Katip Çelebi
Soru Açıklaması

Katip Çelebi için nakli ilimlerin kavranmasının temelinde akli ilimler vardır. Öncelikle akli ilimlerin öğrenilmesi ve bu bilgiler ışığında nakli ilimlerin kavranması gereklidir.

9.

Aşağıdakilerden hangisi Kindî'nin  ahlak ve siyaset  alanında yazdığı kitaptır?

Doğru Cevap: "D" Risale fi’l-hile li def’il-ahzân
Soru Açıklaması

Ahlak ve Siyaset: Risale fi’l-hile li def’il-ahzân: İtalyanca’ya daçevrilen bu eseri Mustafa Çağrıcı Üzüntüden Kurtulma Yolları adıyla(İstanbul 1998) Mahmut Kaya da Üzüntüden Kurtulmanın Çareleri(İstanbul 2001, s. 37-53) başlığı altında tercüme ederekyayınlamışlardır.

10.

Aşağıdakilerden hangisi felsefî metotla dini savunanlardır?

 

Doğru Cevap: "E" Kelamcılar
Soru Açıklaması

Yunan felsefesinin tercümesiyle beraber, Müslümanlar tarafından tanınan felsefe, Müslüman düşünürleri üçe ayırdı: Sırf felsefe yapanlar, Felsefeyi dinle uzlaştıranlar ve Felsefî metotla dini savunanlar. Yukarıdaki tasnifte yer alan ikinci grubu filozoflar, üçüncü grubu ise kelâmcılar temsil etmektedirler.

11.
Derin, tutarlı ve kuşatıcı düşünce olmadan var olmanın mümkün olmadığını anlatmaya çalışarak İslam aleminin ilerlemesini hedefleyen düşünür kimdir?
Doğru Cevap: "C" Cemâleddin Afgânî
Soru Açıklaması
Afgânî, olumsuzlukları gidermek, ümmete yeni ufuklar açmak için felsefe ve kelamdan bahsediyor, fizik, usûl-i fıkıh ve tasavvuf dersleri veriyordu. Derin, tutarlı ve kuşatıcı düşünce olmadan var olmanın mümkün olmadığını çevresine sürekli izah ediyordu. Bu nedenle sorunun doğru cevabı c şıkkıdır.
12.
Aşağıdakilerden hangisi İbn Sînâ'nın nefs ile ilgili tanımlarından biri değildir?
Doğru Cevap: "E" Nefs, insan bedeninden bağımsızlaşan ve başka bedenlere de geçebilen manevi bir cevherdir.
Soru Açıklaması
13.

Aşağıdakilerden hangisi Vâridat isimli eseri kaleme alan ve hemen her hususu Allah'ın varlığının zuhuru açısından açıklamaya çalışan Osmanlı düşünürüdür?

Doğru Cevap: "C" Bedreddin Simavi
Soru Açıklaması

Bedreddin Simavi, vahdet-i vücud nazariyesi doğrultusunda Varlık, âlem, ruh-beden ilişkisi, ölüm sonrası hayat gibi konulardaki klasik yaklaşımları eleştirmiş ve hemen her hususu Allah’ın varlığının zuhuru açısından açıklamaya çalışmıştır. Felsefe, tasavvuf ve kelam alanlarını kapsayan eserinin adı Vâridat’tır. Genelde klasik Ehli Sünnet çizgisinin dışına çıkan  yaklaşımları nedeniyle tarihi süreç içinde lehinde ve aleyhinde görüşler ileri sürülmüştür. Bugün bile Şeyh Bedreddin’in felsefi, tasavvufi ve kelamigörüşlerinin yorumlanmasında farklı yaklaşımlar sergilenmektedir.

14.

Tecâribü'l-ümem isimli eser hangi düşünüre aittir?

 

Doğru Cevap: "B" İbn Miskeveyh  
Soru Açıklaması

Tecâribü'l-ümem isimli eser İbn Miskeveyh’e aittir.

15.

Gazalli’nin Tehâfutu’l-Felâsife eseri kim tarafından Latince’ye çevrilmiştir?

Doğru Cevap: "E" Duminique Gundisalvei
Soru Açıklaması

Tehâfutu’l-Felâsife: Gundisalvi tarafından çevrilmiştir.

16.

Batı’da Algazel olarak bilinen İslam düşünürü kimidir?

Doğru Cevap: "D" Gazzâlî
Soru Açıklaması

Batı dünyasına en az İbn Sînâ ve İbn Rüşd kadar tesir eden bir başka filozof da Gazzâlî’dir. Batıda “Algazel” olarak biliniyordu. Gazzâlî’nin önemli eserleri, XII. yüzyıldan itibaren Latinceye ve İbraniceye çevrilmeye başlamıştır.

17.

Osmanlı Devletinin ilk şeyhulislâmı kimdir?

Doğru Cevap: "D" Molla Fenari
Soru Açıklaması

Eğitimini hem nakli hem de felsefe, mantık, astronomi ve matematik gibi ilimlerle tamamlayan Molla Fenari, Osmanlı Devletinin ilk şeyhulİslâmı’dır.

18.

Felsefi anlamda Aristo felsefi sistemini benimseyen ve Farabi, İbn Sina, İbn Becce ve İbn Rüşd gibi seçkin İslam filozofları tarafından temsil edilen okul hangisidir?

Doğru Cevap: "D" Meşşailik
Soru Açıklaması

Meşşâî felsefe okulu felsefenin İslâm dünyasına aktarılması, içselleştirilmesi, sistemleştirilmesi, yeni özgün felsefi sorunların inşası ve evrensel felsefi sorunların tartışılmasına devam bakımından son derece önemlidir. Kindî, Fârâbî, İbn Sînâ, İbn Bacce ve İbn Rüşd gibi seçkin İslâm filozofları tarafından temsil olunur. İslâm dünyasında en yaygın ve en etkili olan okul Aristo felsefesini takip eder. Meşşâî okulu Aristo felsefi sistemi tarafından belirlenir ve yönlendirilir.

19.
Sistemsel felsefi ekollerle ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlış bir bilgidir?
Doğru Cevap: "B" Meşşâîlere göre varlık kavramının veya metafiziğin temel üç ilkesi vardır.
Soru Açıklaması

Meşşâîlere göre varlık kavramının veya metafiziğin temel iki ilkesi vardır. Birincisi, mantık ilkeleri; ikincisi, nedensellik (illiyet) ilkesidir. Felsefi ekollerle ilgili diğer seçeneklerde verilen bilgiler doğru olduğundan cevap B seçeneğidir.

20.
Batılıların İbn Rüşd adına oluşturdukları yanlış kuram aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: "D" Çifte Hakikat kuramı
Soru Açıklaması
Latin İbn Rüşdçüler, İbn Rüşd’e göre iki ayrı hakikat vardır; birisi, din hakikati, diğeri akıl veya bilim hakikati. Bu iki hakikat de birbirinden ayrıdır demişlerdir.Bu çifte hakikat kuramı olarak bilinir. Gerçekte İbn Rüşd’te böyle bir hakikat kuramı yoktur. İbn Rüşd Faslu’l- Makâl adlı eserinde din ve felsefe insanı tek hakikate götüren ikiz iki yoldur der. Dinin ayrı, felsefenin yani aklın veya bilimin ayrı bir hakikati olmadığını söyler. Sorunun doğru cevabı d şıkkıdır.
TEST BİTTİ.
CEVAPLARINIZI KONTROL EDİNİZ.