Rönesans ve Reform hareketlerinin ortaya çıkmasında Müslüman filozof ve bilginlerinin etkisi büyüktür. XI. Yüzyıldan itibaren Batı’da ortaya çıkan fikirlerin temelinde İslam felsefesi yatar. Doğru yanıt "C" şıkkıdır.
I. Yöntem olarak mukayeseli tarih anlayışını kullanmıştır.
II. Metinden ziyade rivayet zinciri üzerine odaklanmıştır.
III. Yunan Felsefe geleneğinden yaralanmıştır.
Yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri Bîrûnî'nin tarih anlayaşını içerir?
Bîrûnî geleneksel rivayetçi tarih anlayışından farklılaşarak tarihi aklî bir birikim ve çerçeve içinde anlar. Tarihsel rivayetleri eleştirmeyi metodik olarak kullanır. Birikimin arka planı olarak İslâm kültüründen, Hint medeniyetinden, Yunan Felsefe geleneğinden ve bunların İslâm dünyasındaki temsilcisi olan Farabi’den istifade etmiştir. Yöntem olarak mukayeseli tarih anlayışını kullanır. Mukayese sürecinde gözlemlerine başvurur. Tarihsel olguların ve farklılıkların ortaya çıkış süreclerinde sebep-sonuç ilişkilerini kurar.
“Bu aşamada siyasi istikrar sağlanır. Vergiler düzenli olarak toplanır. Asker sınıfına ve ülkenin imarına odaklanılır. Yönetimde görev alanlar büyük bağış ve hediyelerle mükâfatlandırılır.” Bu ifade bir devletin hangi devrini anlatmaktadır?
İmar dönemi: Bu aşamada siyasi istikrar sağlanır. Vergiler düzenli olarak toplanır. Asker sınıfına ve ülkenin imarına odaklanılır. Yönetimde görev alanlar büyük bağış ve hediyelerle mükâfatlandırılır. İnsanlar servet edinmeye başlar. Ülkede yüksek binalar ve prestijli yapılar yapılmaya başlar. İbn Haldun dönemi devletin en yetkin noktası olarak görür. Fakat diğer taraftan bu dönem aynı zamanda düşüşün de başladığı dönemdir.
Batı’da Latinler arasında Alkindus olarak bilinen filozof kimdir?
İlk Müslüman filozof ve bilim adamı Kindî’nin bilimci ve filozof olarak Batı düşüncesine ve bilimine o kadar etkisi olmuştur ki, büyük Latin düşünce tarihçisi G.Cardano, De Subtilitate adlı eserinde onun kendi devrine kadar gelip geçen dünyanın en meşhur oniki harikasından biri olduğunu zikreder. Batı’da Latinler arasında Alkindus olarak meşhurdur.
Sühreverdi ana eseri Hikmetü'l-işrâk'ta rasyonel bilgi kanalıyla gerçeğe ulaşmanın imkânsız olduğunu savunur. İşrak, Nurlar nurundan aşağıya doğru nurların derecelenmesi ve varlığın zuhuredip gerçeklik kazanmasıdır. Meşşâî filozoflar Aristo’yu takip ederek felsefeyi nazarî ve amelî olmak üzere iki kısma ayırırlar. Dehriyye şeklinde anılan okul evrenin başlangıcı ile sonu olmadığını veyaratılmadığını iddia etmektedir. Bu nedenle A, B, D ve E şıkları yanlıştır. Ancak Meşşaî filozoflara göre peygamberlerin kanun koyucu olarak siyasi rolleri vardır. Peygamberler örnek bir yaşam sürerek topluma ahlâki liderlik yaparlar. Bu nedenle Meşşâî filozoflara göre peygamberlik kurumu toplum için zorunludur. Doğru cevap C'dir.
Aşağıdakilerden hangisi Bîrûnî’nin bildiği dillerden biri değildir?
Biruni Hârizmce, Soğdca, Arapça, Farsça, Grekçe, İbranî'ce, Süryânîce ve Sanskritçe bilmekteydi.
Aşağıdaki düşünürlerden hangisi nakli ilimlerin kavranmasının temelinde akli ilimlerin olduğunu savunmaktadır?
Katip Çelebi için nakli ilimlerin kavranmasının temelinde akli ilimler vardır. Öncelikle akli ilimlerin öğrenilmesi ve bu bilgiler ışığında nakli ilimlerin kavranması gereklidir.
Aşağıdakilerden hangisi Kindî'nin ahlak ve siyaset alanında yazdığı kitaptır?
Ahlak ve Siyaset: Risale fi’l-hile li def’il-ahzân: İtalyanca’ya daçevrilen bu eseri Mustafa Çağrıcı Üzüntüden Kurtulma Yolları adıyla(İstanbul 1998) Mahmut Kaya da Üzüntüden Kurtulmanın Çareleri(İstanbul 2001, s. 37-53) başlığı altında tercüme ederekyayınlamışlardır.
Aşağıdakilerden hangisi felsefî metotla dini savunanlardır?
Yunan felsefesinin tercümesiyle beraber, Müslümanlar tarafından tanınan felsefe, Müslüman düşünürleri üçe ayırdı: Sırf felsefe yapanlar, Felsefeyi dinle uzlaştıranlar ve Felsefî metotla dini savunanlar. Yukarıdaki tasnifte yer alan ikinci grubu filozoflar, üçüncü grubu ise kelâmcılar temsil etmektedirler.
Aşağıdakilerden hangisi Vâridat isimli eseri kaleme alan ve hemen her hususu Allah'ın varlığının zuhuru açısından açıklamaya çalışan Osmanlı düşünürüdür?
Bedreddin Simavi, vahdet-i vücud nazariyesi doğrultusunda Varlık, âlem, ruh-beden ilişkisi, ölüm sonrası hayat gibi konulardaki klasik yaklaşımları eleştirmiş ve hemen her hususu Allah’ın varlığının zuhuru açısından açıklamaya çalışmıştır. Felsefe, tasavvuf ve kelam alanlarını kapsayan eserinin adı Vâridat’tır. Genelde klasik Ehli Sünnet çizgisinin dışına çıkan yaklaşımları nedeniyle tarihi süreç içinde lehinde ve aleyhinde görüşler ileri sürülmüştür. Bugün bile Şeyh Bedreddin’in felsefi, tasavvufi ve kelamigörüşlerinin yorumlanmasında farklı yaklaşımlar sergilenmektedir.
Tecâribü'l-ümem isimli eser hangi düşünüre aittir?
Tecâribü'l-ümem isimli eser İbn Miskeveyh’e aittir.
Gazalli’nin Tehâfutu’l-Felâsife eseri kim tarafından Latince’ye çevrilmiştir?
Tehâfutu’l-Felâsife: Gundisalvi tarafından çevrilmiştir.
Batı’da Algazel olarak bilinen İslam düşünürü kimidir?
Batı dünyasına en az İbn Sînâ ve İbn Rüşd kadar tesir eden bir başka filozof da Gazzâlî’dir. Batıda “Algazel” olarak biliniyordu. Gazzâlî’nin önemli eserleri, XII. yüzyıldan itibaren Latinceye ve İbraniceye çevrilmeye başlamıştır.
Osmanlı Devletinin ilk şeyhulislâmı kimdir?
Eğitimini hem nakli hem de felsefe, mantık, astronomi ve matematik gibi ilimlerle tamamlayan Molla Fenari, Osmanlı Devletinin ilk şeyhulİslâmı’dır.
Felsefi anlamda Aristo felsefi sistemini benimseyen ve Farabi, İbn Sina, İbn Becce ve İbn Rüşd gibi seçkin İslam filozofları tarafından temsil edilen okul hangisidir?
Meşşâî felsefe okulu felsefenin İslâm dünyasına aktarılması, içselleştirilmesi, sistemleştirilmesi, yeni özgün felsefi sorunların inşası ve evrensel felsefi sorunların tartışılmasına devam bakımından son derece önemlidir. Kindî, Fârâbî, İbn Sînâ, İbn Bacce ve İbn Rüşd gibi seçkin İslâm filozofları tarafından temsil olunur. İslâm dünyasında en yaygın ve en etkili olan okul Aristo felsefesini takip eder. Meşşâî okulu Aristo felsefi sistemi tarafından belirlenir ve yönlendirilir.
Meşşâîlere göre varlık kavramının veya metafiziğin temel iki ilkesi vardır. Birincisi, mantık ilkeleri; ikincisi, nedensellik (illiyet) ilkesidir. Felsefi ekollerle ilgili diğer seçeneklerde verilen bilgiler doğru olduğundan cevap B seçeneğidir.