İslam Hukukuna Giriş
Deneme Ara Sınavı 12
1.

“Bu dönemin İslam hukuk tarihi açısından en bariz vasfı, hukuki faaliyetlerin artık mezhep yapılanmaları çerçevesinde sürdürüleceğinin tüm toplum tarafından benimsenmiş olmasıdır. Diğer bir ifadeyle mevcut geleneklerden bağımsız bir ictihad faaliyeti muteber kabul edilmemiştir.”

 Yukarıda anlatılan dönem aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: "D" Mezhep Merkezli Dönem
Soru Açıklaması

İslam hukuk tarihi ile ilgili literatürde bu dönemin hicri IV. asrın ortalarından itibaren başlayıp, kanunlaştırma hareketleri ve yenileşme arayışlarının yaşandığı on dokuzuncu yüzyılın sonlarına kadar sürdüğü ifade edilmektedir. Hukuki faaliyetin mezhep yapılanması içerisinde sürdüğü bu dönem kimi yazarlarca taklid dönemi olarak adlandırılmaktadır. 

2.

Toplumsal yaşamı düzenleyen kurallara ne ad verilir?

Doğru Cevap: "D" Toplumsal düzen kurallar
Soru Açıklaması

S¸âyet insanların gereksinimlerini adaletli bir biçimde elde etmelerini sağlayacak toplumsal bir düzen kurulamazsa, güçlünün egemen olduğu olgusal bir yapı açığa çıkar. Toplumsal düzenin kurulması da, ancak bireylerin davranışlarını, nasıl olmaları gerektiği hususunda yönlendiren bir takım kurallar aracılığı ile gerçekleşebilir. Toplumsal yaşamı düzenleyen bu kurallara toplumsal düzen kuralları denilmektedir. 

3.
Aşağıdakilerden hangisi İslam hukukunu diğer hukuk düzenlerinden ayıran özelliklerden biri değildir?
Doğru Cevap: "B" Yasama yetkisi kullanılarak oluşturulması
Soru Açıklaması
4.

Hangisi teklîfî hükmün kısımlarından biri değildir?

Doğru Cevap: "C" Hadis
Soru Açıklaması

Teklîfî hükümlerin kısımları konusunda Hanefî usulcüler ile diğerleri arasında bazı farklılıklar vardır. Usulcülerin çoğunluğuna göre teklîfî hüküm îcâb, nedb, tahrîm, kerâhe ve ibâha olmak üzere beş kısma ayrılır. 

5.

Aşağıdakilerden hangisi Hanefilere göre teklîfî hükmün kısımlarından biri değildir?

Doğru Cevap: "E" Hadis
Soru Açıklaması

Usulcülerin çoğunluğuna göre teklîfî hüküm îcâb, nedb, tahrîm, kerâhe ve ibâha olmak üzere beş kısma ayrılır. Hanefiler ise teklîfî hükümleri farz, vâcib, sünnet, nâfile, harâm, mekrûh, mübâh olmak üzere yedi kısma ayırır. 

6.

Fıkıh usulü alanında günümüze kadar ulaşan ilk eser olma özelliğini taşıyan eser hangisidir?

Doğru Cevap: "C" Er-Risa^le
Soru Açıklaması

S¸a^fii^ eserlerin bizzat kaleme almış ya da öğrencilerine dikte ettirmiş olması, hukuki görüşleri ile ilgili birinci el bilgiye ulaşma imka^nı sağlamıştır. Meşhur er-Risa^le adlı eserini Irak’ta yazmış, ancak daha sonra Mısır’da yeniden düzenlemiştir. Fıkıh usulü alanında günümüze kadar ulaşan ilk eser olma özelliğini koruyan er-Risa^le, S¸a^fii^’nin de fıkıh usulünün müdevvini olarak kabul edilmesini sağlamıştır. İmam Malik’in Muvatta^ adlı eseri İslam hukuk tarihi açısından oldukça önemlidir. Bu eserin fıkıh ve hadis sahasında tedvin edilmiş ilk eserlerden olduğu görülmektedir. Ebu Yusuf’un bize kadar intikal eden eserleri başlıca Kitabü’l-a^sa^r, Kita^bü’l-hara^c, İhtila^fu Ebi^ Hanife ve İbn Ebi^ Leyla^, er-Red ala^ siyeri’l- Evza^i^’den oluşmaktadır.

7.

Yarar sağlayan vafa ne denir?

Doğru Cevap: "A" Münasip vasıf
Soru Açıklaması

Bir yarar sağlayan veya bir mefsedeti/zararı gideren vasıf “münasip vasıf ” olarak adlandırılır.

8.

Ebu Hanife fıkıhta aşağıdakilerden hangi kaynağı bağlayıcı bir delil olarak kabul etmez?

Doğru Cevap: "C" Tabiun müctehidlerinin ictihatlarını
Soru Açıklaması

Ebu Hanife, Kitab ve Sünnet’te delil bulamazsa sahabe görüşleri içerisinden tercih yapar, tabiun müctehidlerinin içtihatlarını bağlayıcı bir delil olarak kabul etmezdi. 

9.

Aşağıdakilerden hangisi Allah’ın hitabıdır?

Doğru Cevap: "E" Hüküm
Soru Açıklaması

Hüküm, özü itibariyle “Allah’ın hitabı” olarak tanımlanır ve teklîfî ve vaz‘î hükümler olmak üzere iki kısma ayrılır. 

10.

Aşağıdakilerden hangisi kötülüğe giden yolun kapatılmasını anlamını verir?

Doğru Cevap: "E" Seddi zerai
Soru Açıklaması

Yasağa götüren şeyin de yasak olması gerektiği ve yasağa götüren şeyin görünüşte caiz olmasının sonucun meşruluğunun garanti edilemeyeceği görüşü “sedd-i zerai” ifadesinin bir açıklamasıdır.

11.
Hukukta istikrar ihtiyacı Hükümdarların mezheplere karşı olması Farklı ictihad ve yorumların ortaya koyduğu kargaşa Kurucu hukukçuların öğrencilerinin hocalarının görüşlerini sistemleştirme ve yaymadaki gayretleri Müctehidlerin İslam hukuku ile ilgili görüşlerinin yazılı kaynaklarda bir araya getirilmesi

Hangileri mezhep yapılanmasının yaygınlaşmasını ve yerleşmesini sağlayan faktörlerdendir?

Doğru Cevap: "E" I, II, IV ve V
Soru Açıklaması

Müctehid imamlar döneminin akabinde mezhep yapılanmasının yaygınlaşmasını ve yerleşmesini sağlayan faktörleri şöyle sıralamak mümkündür. Hukukta istikrar ihtiyacı önemli ölçüde kendini hissettiriyordu. İbn Mukaffa’nın (ö. 145/762) Abbasi halifelerine sunduğu teklifte hukuki istikrara duyulan ihtiyaç, oldukça vurgulu bir biçimde dile getirilmiştir. İbn Mukaffa, farklı ictihad ve yorumların ortaya koyduğu kargaşanın aşılıp hukuk emniyetinin sağlanabilmesi için, bir müctehidin görüşlerinin bağlayıcı hukuk kuralları haline getirilmesini önermişti. Hükümdarların belli mezhepleri desteklemelerinin, mezheplerin görüşlerinin öğretilmesi için medrese ve vakıflar tahsis edilmesinin arka planında da mezheplerin hukuk emniyetine sağladığı katkının payını unutmamak gerekir. Kurucu hukukçuların öğrencilerinin hocalarının görüşlerini sistemleştirme ve yaymadaki gayretleri de ekolleşmeyi hızlandırmıştır. Müctehidlerin İslam hukukunun tüm konuları ile ilgili görüşlerinin yazılı kaynaklarda bir araya getirilmesi, hem hukuk öğrenimini kolaylaştırmış, hem de mezhep yapılanmasına katkı sağlamıştır. 

12.

Eserin fıkıh ve hadis sahasında tedvin edilmiş ilk eserlerden olduğu görülmektedir. Yazar, bu eserde Hicazlıların rivayet ettikleri hadisleri, sahabe ve tabiûn görüşlerini, Medine’de uygulanan hukuki teamülleri bir araya toplayarak fıkıh konularına göre düzenlemiştir.

Yukarıda anlatılan eser aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: "D" Muvattâ
Soru Açıklaması

İmam Malik’in Muvattâ adlı eseri İslam hukuk tarihi açısından oldukça önemlidir. Bu eserin fıkıh ve hadis sahasında tedvin edilmiş ilk eserlerden olduğu görülmektedir. İmam Malik, Muvattâ’da Hicazlıların rivayet ettikleri hadisleri, sahabe ve tabiûn görüşlerini, Medine’de uygulanan hukuki teamülleri bir araya toplayarak fıkıh konularına göre düzenlemiştir. İmam Mâlik’in bu eserin hazırlanması ve düzenlenmesi için kırk yıl emek verdiği nakledilmektedir. 

13.

“Kişinin haklarını ve sorumluluklarını bilmesi” biçiminde ifade edilen fıkıh tanımının nisbet edildiği kişi aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: "A" Ebû Hanîfe
Soru Açıklaması

Ebû Hanîfe’ye nisbet edilen bu ifadedeki fıkıh tanımı, itikat alanı da dahil, dini bilginin her türünü içine alacak genişliktedir. 

14.

Aşağıdakilerden hangisi sahabenin ihtilaf sebeplerinden biri değildir?

Doğru Cevap: "B" Çoğunun aynı sosyal çevrede yetişmiş olması
Soru Açıklaması

Kişilerin farklı sosyal çevrelerde yetişmiş olmaları farklı kültür birikimi oluşturur. Bu durum kişilerin önemli konularda ihtilafa düşmelerine neden olabilir. 

15.

İslam bilimlerinin meşruiyet kaynağı aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: "B" Kelam
Soru Açıklaması

Temel İslam bilimlerinden her biri, İslam’ın getirdiği itikadî hükümler üzerine kurulmuştur. Kelâm, tüm temel İslam bilimleri bakımından bir meşruiyet kaynağı konumundadır. 

16.

Aşağıdakilerden hangisi Ebu Hanife’nin eserlerinden birisi değildir?

Doğru Cevap: "E" er-Risale
Soru Açıklaması

er-Risale Ebu Hanife’nin değil İmam Muhammed b. İdris eş-Şâfiî’nin eseridir. 

17.

Eserin fıkıh ve hadis sahasında tedvin edilmiş ilk eserlerden olduğu görülmektedir. Yazar, bu eserde Hicazlıların rivayet ettikleri hadisleri, sahabe ve tabiûn görüşlerini, Medine’de uygulanan hukuki teamülleri bir araya toplayarak fıkıh konularına göre düzenlemiştir.

Yukarıda anlatılan eser aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: "D" Muvattâ
Soru Açıklaması

İmam Malik’in Muvattâ adlı eseri İslam hukuk tarihi açısından oldukça önemlidir. Bu eserin fıkıh ve hadis sahasında tedvin edilmiş ilk eserlerden olduğu görülmektedir. İmam Malik, Muvattâ’da Hicazlıların rivayet ettikleri hadisleri, sahabe ve tabiûn görüşlerini, Medine’de uygulanan hukuki teamülleri bir araya toplayarak fıkıh konularına göre düzenlemiştir. İmam Mâlik’in bu eserin hazırlanması ve düzenlenmesi için kırk yıl emek verdiği nakledilmektedir. 

18.

Aşağıdakilerden hangisi, terk edilmesi yapılmasından daha iyi olan fiili ifade eder?

Doğru Cevap: "B" Mekruh
Soru Açıklaması

Mekruh, kesin olmayan bir şekilde yapılmaması istenen bir fiildir. Bir kesinlik olmamasına rağmen yapılması istenmeyendir. 

19.
Aşağıdakilerden hangisi Hz. Peygamber dönemindeki hukuk kaynakları içerisinde yer alır ?
Doğru Cevap: "E" Kur’a^n
Soru Açıklaması
20.

Hz. Peygamber’in hicretinden sonra Müslümanlar hangi şehirde etkili hale gelmişlerdir?

Doğru Cevap: "B" Medine
Soru Açıklaması

Hz. Peygamber’in hicretinden sonra Müslümanlar, Medine’de şehrin yönetimi üzerinde etkisi olan bir topluluk haline geldiler. Medine’de yaşayan bütün grupların iştirakiyle, hak ve sorumlulukları belirleyen ortak bir belge (Medine Vesikası) tanzim edilerek Hz. Peygamber’in etrafında bir nevi siyasal bir teşkilatlanma meydana getirildi. 

TEST BİTTİ.
CEVAPLARINIZI KONTROL EDİNİZ.