Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı dönemlerinde muallimlerin yardımcılarına verilen isimdir?
Muallime yardımcı olan halifeler, kendisine verilen görevleri yerine getiren ve muallimin derse gelemediği olağanüstü durumlarda dersleri devam ettirmekle görevli idi.
Emeviler devrinde muhakeme işlerine dair aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
Emeviler devrinde kadılar, kararlarında bağımsızdılar, yargı siyasetten etkilenmiyordu. Tasarruflarında mutlak yetki sahibi idiler, kararları valiler ve vergi âmilleri hakkında da geçerliydi. Kısacası yargı, siyasetten etkilenmiyordu.
İlk Türk donanması kim tarafından kurulmuştur?
Anadolu’da ilk Türk donanması I. Kılıçarslan zamanında Çaka Bey tarafından kuruldu. Çaka Bey, donanması ile birçok Ege adasını fethetti.
Beytülmalın kurumlaşmasının ve İslâm devletinin mâlî yapısını oluşturacak şekilde teşkilâtlanmasının gerekli hale geldiği dönem aşağıdakilerden hangisi dönemidir?
İslâm topraklarının genişlemesi ve devlet gelirlerinin artması, Hz. Ömer döneminde beytülmalın kurumlaşmasını ve İslâm devletinin mâlî yapısını oluşturacak şekilde teşkilâtlanmasını gerekli hale getirmiştir. Onun döneminde Müslümanlar İran ile Bizans’tan epey yerleri alıp fethetmişlerdi. Bu fetihler sonucunda bir hayli gelir elde edildi. Bu gelirlerin bir deftere yazılmak suretiyle kayıt altına alınması kararlaştırıldı. Böylece gelir ve masrafların miktarı ile bir anlamda bütçenin tespiti sağlanmış oldu.
Osmanlıda açılan ilk sivil yüksek okul aşağıdakilerden hangisidir?
Mekteb-i Mülkiye-i Şâhâne; Osmanlıda açılan ilk sivil yüksek okuldur. Kaymakamlık, müdürlük gibi mülkiyede istihdam olunacak elemanları yetiştirmek üzere l859’da İstanbul’da açıldı.
Aşağıdakilerden hangisi manevi kültürün unsurları arasında yer almaz?
Manevî kültür unsurları arasında din, dil, ahlâk, hukuk, estetik, eğitim, örf, âdet ve sosyal kurumlar yer alır. Maddî kültür unsurları arasında dikkat çeken en önemli şey teknolojidir.
Aşağıdakilerden hangisi zekat almaya hakkı olanlardan değildir?
Zeka^t almaya hakkı olanların başında; 1. Fakir ve yoksullar, 2. Düşkünler, 3. Daha sonra, a^miller (zeka^t işlerinde çalışan ve çalıştırılanlar), 4. Müellefe-i kulu^b (kalpleri müslümanlığa ısındırılacaklar) geliyor, 5. Ayrıca kölelikten kurtulacaklar, 6. Borçtan kurtulacaklar, 7. Allah yolunda çalışmakta olanlar ve 8. Yolda kalanlar da zeka^t almayı hak edenler arasındadır.
Günümüzde bilinen anlamıyla hapishane hangi halife döneminde ortaya çıkmıştır?
Günümüzde bilinen anlamıyla hapishane, Hz. Peygamber ve Hz. Ebubekir devrinde mevcut değildi. Bildiğimiz şekildeki hapishane, ancak Hz. Ömer devrinde ortaya çıkmıştır. Zira Allah Rasulü zamanında tutuklanan sanığın, başkalarından ayrılarak bir ev ya da camide yalnız kalması sağlanırdı.
Hilâfetin özünde büyük değişiklik yaparak babadan oğula veya hanedanın bir başka üyesine intikal etmesini sağlayan veraset sistemi ilk defa kim tarafından uygulanmıştır?
Muaviye b. Ebî Süfyan ile başlayan ve Ümeyyeoğullarına dayandığı için de Emevi Devleti adını alan bu süreçle birlikte İslâm tarihinde yeni bir dönem başlar. Ülkenin başkenti Şam’a taşınmış, Muaviye kendinden önceki halifelerin genellikle kullandığı emîru’l-mü’minîn veya söylenmesine izin verdikleri halifetü Resûlillah yerine halifetullah (Allah’ın halifesi) sıfatını kullanmaya başlamıştır. Muaviye, Hz. Hasan ile yaptığı anlaşmada kendisinden sonra halifeyi şuranın seçmesini öngören maddeye uymamış ve oğlu Yezid’i veliaht tayin etmiştir. Sadece tayinle de yetinmemiş, Arap dâhilerinden biri olan danışmanı Mugire b. Şu’be’nin de katkılarıyla, Yezid’in halifeliğini sağlama almak için, muhatabın durumuna göre bazen ikna ederek iyilikle bazen de tehdit ederek zorla bizzat kendisi oğluna biat almıştır. Bu uygulamasıyla Muaviye, hilâfetin özünde büyük değişiklik yaparak verâset sistemini getirmiştir. Böylece hilâfet, babadan oğula veya hanedanın bir başka üyesine intikal eder duruma gelmiş ve saltanata dönüşmüştür. Bir başka ifadeyle, devlet Emevilerin siyasî mülkü haline gelmiştir.
Adalet bakanı veya başsavcı durumunda bulunan Emir-i Dâd’ın görevde olduğu dönem aşağıdakilerden hangisidir?
Selçuklularda adalet bakanı veya başsavcı durumunda bulunan Emir-i Dâd’ın başkanlık ettiği bir çeşit “mezâlim mahkemesi” vardı ve bu mahkemede daha ziyade örfî hukuk geçerli idi.
830 yılında Bağdat’ta, Abbasî halifesi Me’mûn tarafından kurulduğu kabul edilen Beytü’l-Hikme ilmî gelişmelerin tetikleyicisi olmuştur.
İslâm dünyasında sağlık kurumları yaygın olarak hangi adla anılmışlardır?
Sağlık kurumlarının İslâm dünyasında çeşitli adlar aldıkları görülmektedir. Bunlar arasında en yaygın olanı darüşşifadır.
Aşağıdakilerden hangisi İdadilerle ilgili doğru bir bilgidir?
İdadiler: 1869’da orta öğretimin ikinci kademesi olarak açılan okullar 1869 tarihli Maarif-i Umumiye Nizamnamesi’yle açılmıştır. Bu okullar, bugünkü lise karşılığı okullardır. Bu okullar, 4 yıllık rüşdiyeler üzerine 3 yıl olarak açılan okullardır. Nizamname, bu okulları rüşdiyelerin üstünde ve sultanîlerin altında göstermektedir.
Türkçe’nin güzelliklerini Araplara göstermek için yazılan eser aşağıdakilerden hangisidir?
Bu dönemin diğer bir önemli eseri de Kaşgarlı Mahmud tarafından 1073- 77 yılları arasında Bağdat’ta yazılan ve Abbasi halifesi Muktedî Billah’a (1074-1094) sunulan Divânu Lügati’t-Türktür. Türkçe’nin güzelliklerini, yabancılara özellikle Araplara göstermek için kaleme alınan bu eserde, Karahanlı devri Türk tarihi, kültürü, coğrafyası, folkloru, siyasî ve sosyal hayatı ile inançları hakkında önemli bilgiler bulunmaktadır.
Devrin üniversite öğrencilerinin de yararlandığı ve yoksullarla yolcuların yemek ihtiyacının temin edildiği ve dar manasıyla “aşevi” demek olan terim aşağıdakilerden hangisidir?
İmaret terimi geniş anlamıyla, bir şehrin veya kasabanın nüvesini teşkil eden külliye diyebileceğimiz bu müesseselerin kapsamına giren cami, medrese, bîmârhane, aşevi, tâbhane, mektep, kervansaray, kütüphane, hângâh, arasta, hamam, meşrûta binâlar vs. gibi insanlara faydalı tesisler anlamına gelmektedir. İmaret (külliyenin) kapsamına giren tesislerin azlığı veya çokluğu, vakfın imkânlarına göre değişmektedir.
“Ve dahi anda kim ki hasta olan olursa ona hekim götüreler, ilaç ettireler ve hekim hakkın vereler. Ve edviye baha^sını (ilaç bedelini) vereler. Ve anda ölen olursa kefin ala, ahsen kılalar” şeklinde ifade edilen tanımlama kim tarafından yapılmıştır?
Soru kökünde verilen tanım Kütahya’da Germiyanoğlu Yakup C¸elebi’ye ait 21 Aralık 1886 tarihinde yenilenen vakfiyede yer almaktadır.
Aşağıdakilerden hangisi vakıf ihtiyaçlarından biri olamaz?
Bu bakımdan, bölgelere ve zamana göre ihtiyaç duyulan hususlar farklılık gösterdiğinden, Türk-İslâm tarihinde çok değişik alanlarda vakıflar tesis edildiği anlaşılmaktadır. Çevreye gelen leyleklere yiyecek temininden, mahallede dolaşan köpeklere ekmek dağıtımına kadar, insanların dışındaki varlıklar, canlılar için bile vakıf belgelerinde şartlar bulunduğu, fakat daha çok insanların fakir, muhtaç, dul ve yetimlerinin ihtiyaçlarını karşılamak üzere vakıflar tesis edildiğini bilmekteyiz.
Osmanlı döneminde çeşitli konularda kadılara vekâlet eden ve kadılar tarafından geçici veya daimi olarak belirli bir iş için görevlendirilen kişi kimdir?
Osmanlı döneminde çeşitli konularda kadılara vekâlet eden ve kadılar tarafından geçici veya daimi olarak belirli bir iş için görevlendirilen nâibler vardı.
Emeviler zamanında bir Donanma Komutanlığı kuruldu. Bu gemilerin komutanlarına ne ad verilmiştir?
Emeviler zamanında bir Donanma Komutanlığı kuruldu. Bu gemilerin komutanlarına Kaid adı verildi.
Emeviler, Hz. Ömer devrindeki askerî sistemde bir değişiklik yapmadı. Düzenli, dâimî ve paralı askerlik sistemini devam ettirdi. Orduyu, II. Mervan’a kadar hamîs adı verilen beş bölüm halinde düzenledi. Aşağıdakilerden hangisi bu bölümlerden biri değildir?
Orduyu, II. Mervan’a kadar hamîs adı verilen beş bölüm halinde düzenledi: Buna göre ordu, ortada başkumandanın emrinde savaşan merkez birlikleri (kalbü’l-ceyş), sağ kanat (meymene), sol kanat (meysere), süvarilerden oluşan öncü birlikler (talîa veya mukaddem ve artçı birliklerden (sâkatü’l-ceyş) meydana geliyordu.