İkinci seçenekte yer alan ''İslamiyet öncesi Müslümanların sahip oldukları değişik düşünce biçimlerini daha iyi anlamamızı sağlamak.'' ifadesi '' Günümüz müslümanlarının sahip oldukları değişik düşünce biçimlerini daha iyi anlamamızı sağlamak.'' olacağından ifade yanlıştır. Doğru cevap B'dir.

İnsanın yetiştiği ortam, yaşadığı zaman dilimi, karşılaştığı psiko-sosyal problemler, muhatap olduğu insanlar din anlayışının şekillenmesinde kilit rolü üstlenmektedir.

Zeydiyye

Şiîliğin ne zaman ortaya çıktığı konusunda, Sünnî ve Şiî âlimler arasında görüş ayrılığı bulunduğu gibi, Şiî ulemanın kendi içinde de bir birliktelik mevcut değildir. Bu karışıklığın en önemli sebebi, Şiîliğin siyasi ve dini tarihinin iyi kavranamamış ve hangi cephesinin ne zaman ortaya çıktığının sağlıklı bir şekilde değerlendirilememiş olmasıdır. Belki bundan daha önemlisi, hangi Şiîliğin ne zaman ortaya çıkıp hangi unsurları kapsadığının mezhepsel kaygılardan uzak bir şekilde tespit edilememiş olmasıdır. Şiî müelliflerden bir kısmı, imâmeti neredeyse nübüvvetin bile önüne geçirecek şekilde, Ali taraftarlığını Hz. Peygamber’den öncesine götürerek, peygamberlere inen kitap ve sahifelerde Ali’nin velâyetinin yazılı olduğunu belirtirken (Küleynî, 1388, I, s. 437); Şîa’nın büyük çoğunluğu, Ali taraftarlığının (teşeyyü’) Hz Peygamber devrinde, onun vasıtasıyla ve teşvikiyle ortaya çıkıp gelişme kaydettiğini, o devirde Ali’nin özelliklerinden dolayı ona muhabbet besleyen ve Peygamber’in vefatından sonra onun imametini destekleyen, başta Selmân-ı Fârisî, Ebû Zer el-Gıfârî, Mikdâd b. el-Esved ve Ammâr b. Yâsir gibi sahabîlerin, daha o zaman, Ali Şîası diye anıldıklarını belirtmektedirler (Eş’arî, s. 15, Nevbahtî, s. 15-6). Şiî olmayan araştırmacılar ise, Şîa’nın, Hz. Peygamber’den hemen sonraki hilâfet tartışmalarıyla; Hz. Osman dönemindeki olaylar sırasında; Hz. Ali’nin hilâfeti döneminde; Hz. Ali’nin şehit edilmesinden sonra; 61/680 yılında Kerbela’da Hz. Hüseyin’in şehadetinden sonra meydana gelen Tevvâbun hareketiyle; 66/685 yılındaki Muhtar es-Sakafî’yle birlikte ve nass ve tayin nazariyesinin ortaya çıkmasından sonra olmak üzere geniş bir zaman diliminde değerlendirmektedirler (Abdülhamid, 1994, s. 16-9).

Zeydiyye’ye göre Hz. Peygamber, sağlığında isim vererek ve şahıs belirterek yerine bir imam tayin etmemiş ve vasiyette bulunmamıştır. Doğru cevap 'C'dir.

Şiî müellifler, meşruiyet gerekçesiyle Şîa’nın lafzî ve ıstılahîanlamını birbiri yerine kullanırken, bazı Sünnî kaynaklar da o dönemdekimevcut siyasî topluluk için Râfıziyye veya Sebeiyye isimlerinikullanmışlardır. Muhaliflerinin zem, dışlama ve ayıplama maksadıylakullanmış oldukları bu kavramların dinî içeriklerinin ve bununla ilgili diğergörüşlerin ne zaman, kimler tarafından ve hangi şartlarda savunulduğu veaidiyeti konusunda ise önemli tartışmalar vardır. Cevap B seçeneğidir.

Çağdaş yazarlardan Muhammed CevâdMuğniye’ye göre “Şîa, diğer fırkalardan şu görüşleriyle ayrılır: İmam,Nebi’den gelen bir nasla tayin olmuştur. Nebi’nin, halifesinin tayininiunutması ve halifelik işini ümmetin seçimine bırakması caiz degildir. İmam,büyük ve küçük bütün günahlardan korunmuştur. Nebi imâmete başkasınıdeğil, Ali b. Ebî Tâlib’i tayin etmiştir ve o ashâbın kesinlikle en üstünüdür”. C seçeneğinde Nebi’nin, halifesinin tayininiunutması ve halifelik işini ümmetin seçimine bırakması caizdir dendiğinden cevap C seçeneğidir.

İslam mezheplerinin oluşumunda etkili olan unsurların başında insanın tabiatın gelen huy ve algılama biçimi yanında yaşadığı toplum ve yetiştiği kültürde çok etkili olmuştur. Medine’de farklı dinlerle birlikte yaşayan toplumun İslam anlayışı ile çölde yalnız yaşayan sert ve otoriter kişilik yapısına sahip bedevilerin anlayışı bir olmamış ve çöl Bedevilerinin bu tutumu Haricilik mezhebinin doğuşuna zemin hazırlamıştır.