İslam Mezhepleri Tarihi
Deneme Final Sınavı 5
1.
Aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
Doğru Cevap: "E" Baba İlyas Horasanî, Hacı Bektaş Veli’nin müridir.
Soru Açıklaması
Baba İlyas Horasanî, Hacı Bektaş Veli’nin müridir.
2.

Alevilik ve Bektaşilik'te ibadetlere dair verilen aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

Doğru Cevap: "D" Zekat hem yazılı kaynaklarda hem kültürel kaynaklarda detaylı bir biçimde ele alınmıştır
Soru Açıklaması

A,B,C ve E şıklarında verilen ifadeler doğru iken D şıkkında veirlen ifade yanlıştır. Çünkü, Hem Hacı Bektaş Veli’nin Makâlât’ında hem de Kızılbaş erkân kitabı Buyruk’ta, şeriat kapısının üçüncü makamı olan “ibadet”ten söz edilirken zekat geçmektedir. Ancak kültürelkaynaklarda bu ibadetin gereği ve detayı ile ilgili bilgilere rastlanılmamaktadır. Doğru seçenek "D" şıkkıdır.

3.

Ensar'ın ilk halife olarak üzerinde uzlaştığı isim aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: "D" Sa'd b.Ubeyde
Soru Açıklaması

 Ensar'ın uzlaştığı ilk isim Sa'd b.Ubeyde'dir

4.

Hz. Hüseyin’in Kerbela’da şehid edilen büyük oğlu kimdir?

Doğru Cevap: "D" Ali Ekber
Soru Açıklaması

Doğru seçenek D şıkkında verilmiştir.

5.

İmamiyye şiasının teşekkülünde alt yapıyı oluşturan grup aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: "A" Kat'iyye
Soru Açıklaması

İmâmetin Hüseyinoğulları’ndan Ali Rızâ’nın soyunda devam edeceğine inanan Kat‘iyye grubu, daha sonraki İmâmiyye’nin alt yapısını oluşturacaktır. Doğru cevap A'dır.

6.

İslâm düşüncesinde ortaya çıkan siyasi ve itikadi ilk mezhep aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: "C" Haricîlik
Soru Açıklaması

İslâm düşüncesinde ortaya çıkan siyasi ve itikadi ilk mezhep olan Hariciler, yeni duruma intibak edememenin en somut örneğini oluşturdular.

7.

Ebrehe ordusunun helâkını Muhammed Abduh hangi hastalık ile izah etmiştir?

Doğru Cevap: "C" Çiçek
Soru Açıklaması

Hz. Mûsâ’nın önünde dağın erimesi haberini Seyyid Ahmed Han’ın volkanik bir patlama olarak açıklaması, yine Hz. Mûsâ’nın elindeki asasıyla taştan pınarlar akıtmasını Said Nursî’nin artezyenin işareti olarak göstermesi yahut kuşların attığı taşlarla Ebrehe ordusunun helâkını Abduh’un bulaşıcı çiçek hastalığı ile izah etmesi, hissi mucizelerin aklîlleştirilmesi ve bilimsel hale getirilmesi gayretinin ilginç örnekleri olarak dönemin eserlerinde karşımıza çıkmaktadır.

8.

Makâlât, Kitâbü’l-Fevâid ve Şerh-i Besmele gibi eserler kime aittir?

Doğru Cevap: "D" Hacı Bektaş Veli
Soru Açıklaması

Hacı Bektaş Veli Türkmen şeyhi olarak halkı irşat ederken bir yandan da Göreme bölgesindeki Hıristiyanlar’la temasa geçip onların ihtidasına zemin hazırlamış, ayrıca şamanist Moğallar’ın müslüman olması için yoğun faaliyetlerde bulunmuş,bu amaçla Anadolu’nun muhtelif bölgelerine halifeler yollamıştır. Hünkar’a başta Makâlât olmak üzere Kitâbü’l-Fevâid, Şerh-i Besmele gibi eserler izafe edilmiştir. Doğru cevap D'dir.

9.

Hz. Osman döneminde yaşanan siyasi ve sosyal kargaşanın baş sorumlusu kimdir?

Doğru Cevap: "A" Abdullah b. Sebe
Soru Açıklaması

Gerek genel tarih kitaplarında gerekse Mezhepler Tarihi kaynaklarında Hz. Osman döneminde yaşanan siyasi ve sosyal kargaşanın baş sorumlusu olarak, Sebeiyye diye anılacak olan fırkanın kurucusu kabul edilen Abdullah b. Sebe gösterilmektedir. Buna göre o, Hz. Osman’a karşı halk tabanında oluşan öfkeyi ve öldürülmesine kadar varan isyan hareketini örgütleyen kimsedir. Bu amaçla Mısır, Kufe ve Basra’da yönetim aleyhinde faaliyetlerde bulunmuş, önemli bir taraftar kitlesi edinmiş ve mektuplar yoluyla da isyan hareketini yönlendirmiştir.

10.

Mirza Ali Muhammed, bâblığını temellendirirken kullandığı bin yılın hesabını hangi tarihle başlatır?

Doğru Cevap: "B" Hicri 260
Soru Açıklaması

Mirza Ali Muhammed’in, bâblığını temellendirirken ortaya koyduğu yaklaşımın arkasında, Hıristiyanlık’taki bin yıl (milenyum) inancının yattığı gözlenmektedir. Mirza Ali, bin yıl hesabını Hz. Muhammed’in hicretiyle değil, on ikinci imamın Küçük Gaybet’e girdiği hicri 260 yılıyla başlatır. Daha sonra son sefîrin hicri 328’deki ölümü ve Büyük Gaybet’in başlamasıyla, gâib imama açılan kapı kapanmıştır. Bu kapının yeniden açılması, onun Küçük Gaybet’e girdiği tarihten tam bin yıl sonra gerçekleşecektir. Bu tarih, Mirza Ali’nin bâblığını ilan ettiği hicri 1260 (miladi 1844) yılına denk düşmektedir.

11.

Aşağıdakilerden hangisinde Yezidî toplumundaki Ruhanilerin dini hiyerarşi doğru sırayla verilmiştir?

Doğru Cevap: "A" Mirler- Şeyhler- Pirler- Fakirler- Peşimamlar- Kavallar- Köçekler
Soru Açıklaması

Mirler- Şeyhler- Pirler- Fakirler- Peşimamlar- Kavallar- Köçekler

12.
Nusayrîlik’te “isim-mânâ-bâb” ile kast edilenler kimlerdir?
Doğru Cevap: "C" Ali-Muhammed-Selman
Soru Açıklaması
Ali-Muhammed-Selman
13.

Damat Ferid döneminde şeyhülislamlık görevine getirilen ve cumhuriyetin ilanından sonra sürgüne gönderilen, modernizm karşıtı muhafazakâr bir İslamcı ekolün kurucusu olan kişi kimdir?

Doğru Cevap: "C" Mustafa Sabri Efendi
Soru Açıklaması

Mustafa Sabri Efendi, insanın fiilleri meselesinde İslamcıların çoğunluğunun meylettiği hürriyetçi Mutezili ve Maturidi görüşlere uzak durmuştur. Cebriyeci bir telakkiyle Eş’ariliğe yaklaşmıştır. Kadınların tesettüründe gördüğü gevşeklikleri yazılarıyla önlemeye çalışmıştır. Batılılaşma hareketini tenkit etmiştir. Modernizm karşıtı muhafazakar bir İslamcı ekolün kurucusu olarak kabul edilmiştir.

14.

Bugün daha çok Alevîlik diye anılan yapı  çeşitli mekan ve zaman dilimlerinde birçok farklı isimle adlandırılmıştır. Aşağıdakilerden hangisi bu yapı için kullanılan isimlerden biri değildir?

Doğru Cevap: "C" Musahiplik
Soru Açıklaması

Söz konusu yapı çeşitli mekan ve zaman dilimlerinde birçok farklı isimle adlandırılmıştır. Söz gelimi, içinde geliştiği ilk mistik yapı olması dolayısıyla ilk dönemlerde Yesevîlik, 13. yüzyılda Baba İlyas’ın önderliği dolayısıyla Babaîlik, Hacı Bektaş Veli’yle irtibatı dolayısıyla 15. yüzyılın ardından belli bölgelerde Bektaşîlik, Safevî tarikatı sonrasında 15. yüzyılın son çeyreğinden itibarenbazı ocaklar açısından Kızılbaşlık, bazı bölgelerdeki mensuplarının meşguliyetlerine bağlı olarak Tahtacılar bu adlandırmalardan bazılarıdır. Doğru cevap C'dir.

15.

I. İsyanın mimarı; dergahı Amasya yakınında bulunan Baba İshak'tır.

II. Baba İshak öncülüğünde ayaklanan Türkmenler, Kefersud ve Orta Anadolu'da önemli başarılar elde etmişlerdir. 

III. Baba İshak Selçuklu kuvvetleri tarafından Amasya'da idam edilmiştir. 

IV. Halifeler olarak kabul edilen Şeyh Edebali Bilecik'te, Hacı Bektaşi Veli Kırşehir'de düşüncelerini Türkmen halkına aktarmışlardır.

Babai ayaklanması ve Babailik hareketi ile ilgili yukarıda verilen ifadelerden hangileri doğrudur?

Doğru Cevap: "D" II,IV
Soru Açıklaması

II ve IV. ifadeler doğru iken I ve III. ifadeler yanlıştır. Çünkü İsyanın mimarı; dergahı Amasya yakınında bulunan Baba İlyas Horasani'dir. Baba İshak ise Baba İlyas'ın halifelerindendir. Selçuklu tarafından yakalnıp Amasya'da idam edilen de isyanın mimarı Baba İlyas'tır. Doğru seçenek "D" şıkkıdır.

16.
Rivayete göre Sâdık, önce oğlu İsmail’in imâmetinden söz etmiştir. Ancak İsmail’in, kendi sağlığında ölmesi üzerine, İsmail hakkındaki ilk iradenin Allah tarafından değiştirildiğini söylemesi, bu inanışın esasını teşkil etmiştir. İmâmiyye’ye göre, “Allah dilediğini siler; dilediğini sabit kılıp bırakır” (er-Râd, 39). Böylece Allah, maslahata uygun tarzda izhar ettiği şeyi, sonra imha edip ayrı bir tarzda izhar edebilir. Ancak Cafer Sâdık, “Allah, bir şeyi yaptıktan sonra ondan pişmanlık duyar iddiasında bulunan biri, bizim görüşümüze göre, Yüce Allah’ın inkarcısıdır” der. İmamiyye'de yukarıdaki olayla ortaya çıkan ve Cafer Sâdık'ın ise paylaşmadığı inanışın adı nedir?
Doğru Cevap: "A" Bedâ
Soru Açıklaması

Bedâ inanışı, İmâmiyye’de, Sâdık’ın oğlu İsmail yüzünden ortaya çıkmıştır. Rivayete göre Sâdık, önce oğlu İsmail’in imâmetinden söz etmiştir. Ancak İsmail’in, kendi sağlığında ölmesi üzerine, İsmail hakkındaki ilk iradenin Allah tarafından değiştirildiğini söylemesi, bedâ inanışının esasını teşkil etmiştir. İmâmiyye’ye göre, “Allah dilediğini siler; dilediğini sabitkılıp bırakır” (er-Râd, 39). Böylece Allah, maslahata uygun tarzda izhar ettiği şeyi, sonra imha edip ayrı bir tarzda izhar edebilir.

17.

Bektaşîlikte mücerretlik makamı kimleri temsil eder?

Doğru Cevap: "E" Evlenmeyen halifeleri
Soru Açıklaması

Muhiplik tarikattan nasip alanların derecesini teşkil eder. Dervişlik, bunlardan bir dergahta hizmet edenlerden liyakatli olanlara özel bir cemle hırka giydirilip yükseltildiği makamdır. Babalık, dervişlerden ehliyetli olanların yükseltildiği daha üst bir makam;mücerretlik, evlenmeyen halifelere verilen makam; halifelik, en yüksek makam, halifebaba yahut dedebaba da bu makamı temsil eden kimsedir. Doğru cevap E'dir.

18.

Hangi sayı Bahailik inancında kutsal olarak kabul edilmektedir?

Doğru Cevap: "D" 19
Soru Açıklaması

Bab Mirza Ali’ye göre her bir harfin ve sayının ayrı bir özelliği ve değeri vardır. Bu notada 19 sayısı Babilik ve Bahailikte kutsal kabul edilmektedir.

19.

Ahmediliğin, Sünni mezheplerle en önemli ayrılık konusu aşağıdakileden hangisidir?

Doğru Cevap: "A" Cihad
Soru Açıklaması

Ahmediliğini, Sünni mezheplerle en önemli ayrılık konularından birisini cihad konusundaki düşünceleri oluşturmaktadır. Buna göre silahla cihad devri geçmiştir. İslam’ın yayılması için cihad, kalem ve dua ile yapılmalıdır. Bu konudaki tutumları, İngilizlerin önemli ölçüde işlerine yaramış, bağımsızlık mücadelesi veren Müslümanların ise zararına olmuştur.

20.

Muhammed Abduh ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?

Doğru Cevap: "A" Fikriyat ve yöntem açısından siyasal olmaktan çok kültürel karakterli ve toplumsal inşaayı öngören birisidir.
Soru Açıklaması

B ve C seçeneklerindeki düşünceler Cemaleddin Efgani’ye aittir. D ve E seçeneklerindeki düşünceler ve eylemler de Seyyid Ahmed Han’a aittir. Ancak Muhammed Abduh, siyasal olmaktan çok kültürel karakterli, tabandan tavana doğru bir toplumsal inşaayı öngören ıslah hareketinin model aldığı bir öncü olmuştur.

TEST BİTTİ.
CEVAPLARINIZI KONTROL EDİNİZ.