Osmanlı döneminin en önemli çini üretim merkezi İznik olmuş, XVXVII. yüzyıllar arasında evânî üretimiyle çini üretimi, teknik ve desen özellikleri bakımından birbirine paralel olarak hızlı bir gelişme göstermiştir. Çini sanatında asıl heyecan verici gelişmeler XVI. yüzyılın ikinci yarısında çok renkli (elvan) sıraltı tekniğinin geliştirilmesiyle, İznik çinilerinde yaşanmıştır. Bu tarihten itibaren renkli sır tekniğinin yerini “çok renkli sır altı” tekniği almış ve bu teknik dışındaki bütün teknikler terkedilmiştir. Türk çini sanatının zirvesine ilk defa İstanbul Süleymaniye Camii’nde (1558) görülen, hafif kabarık mercan kırmızısı renginin kullanıldığı, İznik kâşîleriyle ulaşılmıştır. XVIII. yüzyılın başlarında İznik çiniciliği, eski ihtişamını geride bırakarak tarihteki yerini almıştır. XVIII. yüzyıldan günümüze, ülkemizin çini ihtiyacını Kütahya merkezli çini atölyeleri karşılamaktadır. Doğru cevap E'dir.

Mevlevi^ sema^ı, kısaca bir “aşk meclisi” olarak ifade edilir. Mevlevi^ a^yini, kıyamet gününü; sema^, insanın mi‘ra^cını (yükselişini), ma^nevi^ yolculuğunu simgeler. Kollarını açarak sema^ eden sema^zenin sağ eli dua edercesine göklere dönük, Allah’ın ikramını almaya hazır, devamlı olarak baktığı sol eli ise yere dönüktür. Böylece Hak’tan aldığı ma^nevi^ güzellikleri, Hak gözüyle baktığı halka ulaştırmaktadır. Sema^zenin başındaki sikke mezar taşı, tennu^re kefeni, sırtındaki hırkası da kabridir. Sema^ yapılan sema^hane ka^inatı, sema^ha^nenin sağ tarafı görünen maddi^ a^lemi, sol tarafı ise görünmeyen ma^na^ a^lemini sembolize eder. Ney insan-ı ka^mili (olgun insanı), neyin üflenmesi ise ölümden sonra su^r sesiyle dirilmeyi anlatır. Doğru cevap E'dir.

Bir kapta, şemse ve salbekin dışında tabii deri olarak bırakılan boşluktan sonraki dört köşeyi bağlayıcı nitelikte yer alan bölümlere köşebend denilir. Şemse, salbek ve köşebend bölümlerinin kenarları önceleri düz bırakılırken, zamanla dendan denilen yuvarlak çıkıntılarla daha cazip hale getirilmiş, bunların çukur yerlerine zermürekkeple küçük tığlar çekilmiştir.

C¸ağlar boyu gelişen çini sanatı tarihteki zirvesine çok renkli elvan sır altı tekniğiyle ulaşmıştır. O¨nceleri çok renkli bir nakış elde edebilmek için önce ısıya dayanıklı renkler sürülüp bir kez fırınlandıktan sonra, ısıya daha az dayanıklı olan renkler sürülerek tekrar fırınlanıyordu. Bu teknik hem zahmetli hem de pahalı olup, renkler hem sır atlı hem de sır üstüne tatbik edildiğinden, bütün renkler aynı canlılıkta ve aynı ahenkte meydana gelmiyordu. Bütün renkler aynı sıcaklıkta olgunlaşmadığı için farklı renkleri bir arada toplamak da bu sebeple çok zordu. Bu sorunun aşılması için birden fazla fırınlanma yoluna gidilmiştir ancak çini sanatının teknolojik son aşaması olan çok renkli sır altı tekniğinde hemen hemen bütün renkler bir fırınlamada sır altında toplanabilmiştir. Bütün renkler sır altında olduğu için, yüzeyde pürüzsüz bir parlaklık elde edilmiştir. Bu teknikte yalnızca sarı renk saf dışı bırakılmıştır. Doğru cevap c'dir.

Renkli sır tekniğinde çini üzerine nakışlar, içine sır maddesi katılan boyalarla işlenir. En çok kullanılan renkler lâcivert, fîrûze, sarı, yeşil ve bazen mora çalan kiremit kırmızısıdır. Bazen de sarı rengin üstüne veya doğrudan lâcivert zemine altın uygulandığı görülmektedir. Pembe bu renkler arasında değildir. Doğru cevap A'dır. 

Eski yazma kitaplarda kâğıttaki yazı sahasının ayrı, etrafının ayrı renge boyanmasına akkâse, böyle kâğıtlara da akkâseli kâğıt denilir. İşte bu işlem, ebruya da tatbik edilmiştir. Hatta XVII. asırda, Hindistan’ın Bijapur şehrinde, bu teknikle ebru-resimler yapıldığı bilinmektedir. Ancak, Necmeddin Okyay bunları görmediği ve işitmediği halde, hafif ebrulu kâğıdın ortasına Arap zamkı eriyiği sürüp, koyuca renklerle ikinci defa tekneye yatırdığında iki ayrı ebrulu, yani akkâseli ebru denilen kâğıt ortaya çıkmıştır; bu tarz yine Necmeddin Okyay tarafından yazılı ebruya da tatbik edilmiştir.

Kap üstlerine kalıp yardımıyla basılan bölümler şunlardır: Ortadaki yumurtamsı şekilli bölüme şemse denilir. Eski devrin kitapları sonrakiler dikdörtgen değil kare şeklindeydi. Bunlardaki şemse bölümü de sahaya uyum sağlaması için daire biçimindeydi ve bu, şekli dolayısıyla kelimenin güneş manasına gelen şemsten türediği ihtimalini kuvvetlendirmektedir. 

Bilindiği üzere İslamiyette heykel ve resim yapmak yasaktır. İslamı kabul eden devletlerin sanatında da bu yasağın etkisini görmek mümkündür. Birçok Türk-İslam Devleti, dini yapılarda figürlü süslemelere yer vermemiştir. Ancak Orta Asya kökenli olan Türk-İslam Devletleri, şaman inancının etkisi ve Orta Asya geleneklerinin devamı olarak sivil yapılarda figürlü süslemelere yer vermişlerdir. Anadolu Selçuklu Devleti'de bu devletlerden biridir. Sanatında, özellikle de çinilerinde bu etkileri görmek mümkündür. Doğru cevap E'dir.