Bestekâr-neyzen, Galata Mevlevîhânesi şeyhlerinden Osman Dede’nin (ö. 1729) mesnevî tarzında yazıp bestelediği, segâh, müsteâr, dügah, nevâ, sabâ, hüseynî ve nişâbur makamlarında, her birine “hâne” denilen yedi bölüm olan Türk Din Musikisi eseri aşağıdakilerden hangisidir?
Türk edebiyatında pek çok mi‘râciyye yazılmış ise de Türk dinmûsikisinde mi‘râciyye denildiğinde akla, bestekâr-neyzen, GalataMevlevîhânesi şeyhlerinden Osman Dede’nin (ö. 1729) mesnevî tarzındayazıp bestelediği “Mi‘râciyye” akla gelir. Osman Dede, kaleme aldığımi‘râciyyesini segâh, müsteâr, dügah, nevâ, sabâ, hüseynî ve nişâburmakamlarında, her birine “hâne” denilen yedi bölüm halinde bestelemiştir.
Aşağıdakilerden hangisi cami ve tekke musikisinde ortak şekillerden birisidir?
Cami ve tekke musikisinde ortak şekiller; ilahi, na't, sala, tevşih, meblid, mersiye ve kaside vb. şekillerdir.
Sünnet düğünü şenliklerinin anlatıldığı resimli yazmalara ne ad verilmiştir?
Sünnet düğünü şenliklerinin anlatıldığı surnâme türündeki resimli yazmalar, ilk kez III. Murad döneminde (1574-1595) hazırlanmıştır. Doğru cevap D'dir.
Müslüman fetihlerinden sonra, İran'da Zerdüşt rahiplerinin elinde bulunan bazı resimli el yazmalarının, Müslüman sanatkarlara örnek teşkil etmiş olabileceği düşünülse de İslam minyatürlerini asıl etkileyenin Maniheizm olduğu kanaati daha yaygındır. Uygurların başkenti Hoço'da (Doğu Türkistan), Alman bilim adamı Albert von Le Coq tarafından ortaya çıkartılarak 1923 yılında yayınlanan Maniheist Uygur minyatürleri, figür tipleri ve kompozisyon anlayışı bakımından Selçuklu dönemi minyatürlerinin öncüleri olarak kabul edilir. Çin sanatının İslam sanatında minyatür alanına etkisi ise 13. yüzyılda İlhanlılar vasıtasıyla etki etmiş ve sınırlı kalmıştır. Doğru cevap C'dir.
Hangisi batıda görülen kitap kaplarının özelliklerinden birisidir?
Batı kitap cildi sırta yapışmadan bombeli olarak bırakılır. Doğu’da ise deri sırt (dip) , kitap gövdesine yapışık ve düzdür; herhangi bir yazı veya desen bulunduğuna ender rastlanır. Doğru cevap D'dir.
Aşağıdaki küfi yazı çeşitlerinden hangisi Hz.Peygamber döneminde kullanılmıştır?
Soru değerlendirme sorusu olup,metin dikkatlice okunmalıdır
Aşağıdakilerden hangisi Türk ahşap sanatının seçkin örneklerinin korunup sergilendiği mekânlar arasında yer almaz?
İstanbul’da Topkapı Sarayı, Türk ve İslâm Eserleri ve Deniz müzeleri ileAnkara’daki Etnografya Müzesi ve diğer bazı müzeler, Türk ahşap sanatınınseçkin örneklerinin korunup sergilendiği mekânlar arasındadır. Doğru cevap "a" şıkkıdır.
İlk İslam döneminde, özellikle Emeviler zamanında mûsiki, halife saraylarına girmeye başlayınca, devlet adamları tarafından da mûsikiye ilgi arttı. Hatta halifeler bizzat mûsikiyle uğraşmaya, mûsiki âletlerini öğrenmeye başladılar. Bu dönemde şöhret olmuş pek çok okuyucu mevcuttu. Bunlar arasında Tuveys, Azzetü’l-Meylâ, Garîz, Saîd b.Miscah, İbn Muhriz, Ebû Saîd Cemîle, İbn Süreyc, Ma‘bed ve Delâl en önemlilerindendir.
Bu bilgiye göre aşağıdaki çıkarımlardan hangisi yapılabilir?
Mûsiki, halife saraylarına girmeye başlayınca, devlet adamları tarafından da mûsikiye ilgi arttı. Hatta halifeler bizzat mûsikiyle uğraşmaya, mûsiki âletlerini öğrenmeye başladılar. Bu dönemde şöhret olmuş pek çok okuyucu mevcuttu. Bunlar arasında Tuveys, Azzetü’l-Meylâ, Garîz, Saîd b. Miscah, İbn Muhriz, Ebû Saîd Cemîle, İbn Süreyc, Ma‘bed ve Delâl en önemlilerindendir.
İslam tarihinde Emeviler Dönemi'nde mimaride çini yerine mozaik kullanılmıştır. Daha sonraki devirlerde ise İslam ve Türk-İslam Dönemi yapılarında mozaik kullanımı azalmış ve yerini çini bezeme unsuruna bırakmıştır. Levha halindeki çini üretiminin ilk defa Sâmerrâ’da gerçekleştirildiği bilinmektedir. Mimari yüzeyde günümüze kadar ulaşan çini kullanımı ilk olarak Kayrevan’daki Sîdî Ukbe Camii’nin (670-862) mihrabında görülmektedir. Doğru cevap A'dır.
Bir kapta, tabii deri olarak bırakılan boşluktan sonraki dört köşeyi bağlayıcı nitelikte yer alan bölümlere ne denir?
Bir kapta, şemse ve salbekin dışında tabii deri olarak bırakılan boşluktan sonraki dört köşeyi bağlayıcı nitelikte yer alan bölümlere köşebend denilir. Doğru cevap d'dir.
Aşağıdakilerden hangisi tekke mu^sikisi formları arasında sayılamaz?
Son zamanlarda “tasavvuf mu^sikisi” şeklinde de ifade edilen tekke mu^sikisi, “açık (cehri^) zikir yapan tarikatların zikirleri esnasında daha çok ritme dayalı, bazan bir veya birkaç enstrümanın da katılımıyla ortaya çıkan mu^siki” şeklinde tarif edilebilir. Türk dini^ mu^sikisi formları içerisinde yer alan ve hem camide hem de tekkede icra edilen ila^hi, na‘t, sala^, mevlid, tevşi^h, mi‘ra^ciyye, mersiye ve kaside şekilleri dışarıda tutulduğunda tekke mu^sikisi formları genel olarak Mevlevi^ a^yini, durak, şuğul ve nefes şeklinde sıralanabilir. Doğru cevap C’dir.
Sülüs, hat sanatında genellikle ağzı 3 mm. genişliğindeki kamış kalemle yazılan kıta, beyit, kaside ve mushaf yazımında çok işlenmiş en eski yazı çeşididir. Kûfî gibi sülüs yazı da İslâm yazılarının kaynağı (ümmü’l-hat) olarak kabul edilmiş ve hat öğrenimine sülüs yazı ile başlamak gelenek haline gelmiştir.
Aşağıdakilerden hangisi tekke mûsikisi şekillerinden biri değildir?
Son zamanlarda “tasavvuf mûsikisi” şeklinde de ifade edilen tekke mûsikisi, “açık (cehrî) zikir yapan tarikatların zikirleri esnasında daha çok ritme dayalı, bazan bir veya birkaç enstrümanın da katılımıyla ortaya çıkan mûsiki” şeklinde tarif edilebilir. Türk dinî mûsikisi formları içerisinde yer alan ve hem camide hem de tekkede icra edilen ilâhi, na‘t, salâ, mevlid, tevşîh, mi‘râciyye, mersiye ve kaside şekilleri dışarıda tutulduğunda tekke mûsikisi formları genel olarak Mevlevî âyini, durak, şuğul ve nefes şeklindesıralanabilir. Doğru cevap D'dir.
İslam medeniyetinde sistemli el yazması üretimi ilk olarak hangi devlet döneminde başlamıştır?
İslâm dünyasında sistemli el yazması üretiminin, Abbâsî Halifesi Me’mûn’un zamanında (813-833) bazı Antik Dönem kaynaklarının Arapça’ya çevrilmesiyle başladığı belirlenmiştir. Yunanca’dan Arapça’ya yapılan bu çeviri faaliyeti IX. yüzyılda başlamış olmasına rağmen, günümüze ulaşabilen ilk minyatürlü el yazmaları XI. yüzyıl sonlarına aittir. Doğru cevap C'dir.
Günlük yaşam tasvirleriyle tek figür kadın ve erkek tiplerinin tasvir edildiği çok sayıda minyatür içeren I. Ahmed Albümü kim tarafından düzenlenmiştir?
Sultan I. Ahmed için Kalender Paşa tarafından düzenlenen I. Ahmed Albümü (TSMK,Bağdat Köşkü, nr. 408) günlük yaşam tasvirleriyle tek figür kadın ve erkek tiplerinin tasvir edildiği çok sayıda minyatür içerir.