İslam Sanatları Tarihi
Deneme Final Sınavı 18
1.

Mengücek oğlu Ahmed Bey tarafından yaptırılan Divriği Ulucamii ve Dârüşşifası’nın cephelerinde en belirgin olarak aşağıdaki sanatlardan hangilerinin en güzel örnekleri görülmektedir?

Doğru Cevap: "A" Taş İşçiliği
Soru Açıklaması

Büyük Selçuklular’dan Anadolu Selçukluları’na, Beylikler’den Osmanlıasırlarına dek ortaya konan mimari anıtlar yoluyla Türkler daima taş işçiliğialanında önemli eserler ortaya koymuşlardır. Mengücek oğlu Ahmed Beytarafından yaptırılan Divriği Ulucamii ve Dârüşşifası’nın cephelerindeyükselen anıtsal kapılar eşsiz güzelliktedir ve çok ince taş işçiliği içerirler.

Doğru cevap "a" şıkkdır.

2.

Hangisi ebru sanatında kullanılan alet ve malzemelerden birisi değildir?

Doğru Cevap: "E" Zermürekkep
Soru Açıklaması

Zermürekkep ciltlemede kullanılır. Doğru cevap E'dir. 

3.

Mûsiki teorisi üzerine çalışan ilk İslâm filozofunun adı nedir?

Doğru Cevap: "E" Ya‘kub b. İshak Kindî
Soru Açıklaması

Ya‘kub b. İshak Kindî (ö. 866 [?]) mûsiki teorisi üzerine çalışan ilk İslâm filozofudur. Doğru cevap E'dir. 

4.

Ezilip jelatinli suyla karıştırılarak elde edilen zermürekkep (altın mürekkebi) ile deriyle kaplanmış kabın üzerine fırçayla desenler işlenilip parlatılan kitap kap veya ciltlerine ne ad verilir? 

Doğru Cevap: "B" yazma cilt
Soru Açıklaması

Ezilip jelatinli suyla karıştırılarak elde edilen zermürekkep (altın mürekkebi) ile deriyle kaplanmış kabın üzerine fırçayla desenler işlenilip parlatılır. Bunlara yazma kap veya yazma cilt adı verilir. Doğru cevap "b" şıkkıdır.

5.

Kap üstlerine kalıp yardımıyla basılan bölümlerden beyzi(yumurta) şekilli bölüme ne denir?

Doğru Cevap: "D" Şemse
Soru Açıklaması

Kap üstlerine kalıp yardımıyla basılan bölümlerden beyzi(yumurta) şekilli bölüme Şemse denir. Doğru cevap D'dir.

6.
Çini hamurunun meydana geldiği hammaddeler aşağıdakilerin hangisinde birlikte ve doğru olarak verilmiştir? 
Doğru Cevap: "B" Kaolin (arıkil), kuvars ve feldspat grubu 
Soru Açıklaması
7.

İplik kullanılmayıp desenlerin etrafı balmumu veya nebatî yağ ve manganez karışımıyla tahrirlenerek renklerin birbirinden ayrı tutulduğu tekniğe ne ad verilir?

Doğru Cevap: "E" Lakabî
Soru Açıklaması

Lakabî tekniğinde iplik kullanılmayıp desenlerin etrafı balmumu veya nebatî yağ ve manganez karışımıyla tahrirlenerek renkler birbirinden ayrı tutulmaktadır. Bu teknikte çok daha ince ve kıvrımlı nakışlar çizilebilmektedir. Doğru cevap E'dir. 

8.

Aşağıdakilerden hangisi renkli sır tekniğinde üretilmiş çinilerin Anadolu’da ilk olarak görüldüğü yerlerden birisidir?

Doğru Cevap: "C" Çelebi Mehmed Türbesi
Soru Açıklaması

Renkli sır tekniğinde üretilmiş çinilere Anadolu’da ilk olarak Bursa Yeşilcami’de (1419) ve Çelebi Mehmed Türbesi’nde (1421) rastlamaktayız. Doğru cevap C'dir. 

9.
Selçuklu Türkleri’nin İran’dan Ön Asya, Mezopotamya, Suriye ve Anadolu’ya yayılmalarıyla oluşan ilk Türk-İslâm minyatür üslûbu nasıl adlandırılmaktadır?
Doğru Cevap: "C" Selçuklu minyatür üslûbu
Soru Açıklaması
10.

Üsküdar Özbekler Dergâhı’nda doğan, çeşitli sanat ve zenaat dallarındaki başarısından dolayı hezarfen (bin sanat sahibi) lâkabıyla anılan, ibadet haricindeki vakitlerini ilim ve sanata adayarak doğramacılık, marangozluk, oymacılık, hakkâklik, hattatlık, mühürcülük, dökmecilik, tornacılık, demircilik, tesviyecilik, matbaacılık, dokumacılık, mimarlık, makine parçaları gibi konulardaki kabiliyeti ve hususi çalışmalarıyla ihtisas sahibi olan ebrucu sanatkarımız aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: "B" Hezarfen İbrahim Edhem Efendi
Soru Açıklaması

Hezarfen İbrahim Edhem Efendi: (1826-1904) Üsküdar ÖzbeklerDergâhı’nda doğan Şeyh Edhem Efendi çeşitli sanat ve zenaat dallarındakibaşarısından dolayı hezarfen (bin sanat sahibi) lâkabıyla anılır. İbadetharicindeki vakitlerini ilim ve sanata adayarak doğramacılık, marangozluk,oymacılık, hakkâklik, hattatlık, mühürcülük, dökmecilik, tornacılık,demircilik, tesviyecilik, matbaacılık, dokumacılık, mimarlık, makineparçaları gibi konulardaki kabiliyeti ve hususi çalışmalarıyla ihtisas sahibiolan Edhem Efendi’nin meziyetlerinden biri de ebruculuğudur. Doğru cevap "b" şıkkıdır.

11.

Zermürekkeple kabın üstüne kafes tarzında geometrik çizgiler çizilip kesişen yerler nokta demiriyle çukurlaştırılırsa buna ne denilir?

Doğru Cevap: "C" zilbahar kap
Soru Açıklaması

Zermürekkeple kabın üstüne kafes tarzında geometrik çizgiler çizilip kesişen yerler nokta demiriyle çukurlaştırılırsa buna zilbahar kap denilir. Doğru cevap c'dir.

12.
Çini sanatının duraklama ve gerileme dönemleri ile ilgili verilen  bilgilerden hangisi yanlıştır?
Doğru Cevap: "D" Yeni Vâlide Camii Çinileri-İstanbul Tekfur Sarayı Çini Atölyesi ürünü
Soru Açıklaması
13.

Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı minyatür sanatının önemli eserlerinden biri olan "Şemâilnâme" adlı eserin özellikleri dışında kalır?

Doğru Cevap: "E" Mustafa Âli tarafından kaleme alınmıştır.
Soru Açıklaması

Şemâilnâme adlı eser Mustafa Âli tarafından değil Seyyid Lokman tarafından kaleme alınmıştır.

14.

İstanbul’un fethinden sonra inşa edilen, içinde ahşap atölyelerinin de kurulduğu ve önemli sayıda ahşap sanatçısı yetiştiren sarayın adı nedir?

Doğru Cevap: "D" Topkapı Sarayı
Soru Açıklaması

İstanbul’un fethinden sonra inşa edilen Topkapı Sarayı’nda bu asırda ahşap atölyelerinin de kurulduğu, buradan önemli sayıda ahşap sanatçısının(nahhat, sedefkâr vb.) yetiştiği görülür. Doğru cevap D'dir. 

15.

Hz. Peygamber döneminde önceleri ağırbaşlı ve sade okunan Kuran'ın bir müddet nağmeler yarışına dönerek okunduğu olmuştur. Bu durumun en temel sebebi aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: "E" Okuyucuların, Peygamberin tavsiyeleri ve beğenilerine daha çok uymak istemeleri
Soru Açıklaması

Peygamberimiz’in hayatında güzel ses ile ilgili olumlu tavırları, tavsiyeleri vetatbikatları, müslümanların Hz. Peygamber’in tavsiyelerini yerine getirmekonusunda âdeta yarışır hale gelmelerine; müslümanların Kur’an’ı daha güzelnağmelerle okumaya yönelik daha çok çaba göstermelerine yol açtı. Ancak bu iyi niyetli yaklaşımların zamanla sesler arası bir rekabete dönüşmeye başladığı, dolayısiyle Kur’an okumada herkesin büyük dikkatle sürdürmeye gayret gösterdiği ağırbaşlı ve sade üslûbun yerini, âdeta nağmeler yarışına bıraktığı gözlendi. Bir vasıta olarak, Kur’an okuyuşunda yardımcı unsur olan güzel ses, sanki Kur’an’ın metninin önüne geçmeye başladı. Bunun üzerine “tecvid” ve “kıraat” ilimleri ortaya çıktı.

16.

Eskiden İstanbul’da okunan yatsı ezanı aşağıdaki makamlardan hangileri ile okunurdu?

Doğru Cevap: "E" Uşşak, nevâ, rast ve hicaz
Soru Açıklaması

Ezanlar, müezzinin mûsikideki yeteneğine göre her makamdan okunabilir. Ancak yukarıda da ifade edildiği gibi, Türk mûsikisinin “ağır başlı” olarak nitelendirilen daha çok lirik karakterli makamlarından ezan okumak âdeti yerleşmiştir. Eskiden İstanbul’da sabah ezanının sabâ, dilkeşhâverân; öğle ezanının hicaz, rast; ikindi ezanının hicaz, uşşak; akşam ezanının segâh, rast ve dügâh; yatsı ezanının ise uşşak, nevâ, rast ve hicaz makamlarından okunması bir gelenek haline gelmişti. Doğru cevap E'dir.

17.
Mevlevî âyinlerinin başında okunması gelenek haline gelen “na’t”ın bestecisi aşağıdaki kişilerden hangisidir? 
Doğru Cevap: "C" Mustafa Itrî Efendi 
Soru Açıklaması
18.
İlk kez III. Murad döneminde (1574-1595) hazırlanmış olan sünnet düğünü şenliklerinin anlatıldığı resimli yazmalara ne ad verilir?
Doğru Cevap: "E" Surnâme
Soru Açıklaması

Sünnet düğünü şenliklerinin anlatıldığı surnâme türündeki resimli yazmalar, ilk kez III. Murad döneminde (1574-1595) hazırlanmıştır. Sarayda divan kâtibi olan İntizâmî mahlaslı ve Bosna Foça menşeili bir yazar tarafından Türkçe kaleme alınan Surnâme-i Hümayun adlı eserde III. Murad’ın şehzadesi Mehmed’in sünnet düğünü şenliği anlatılmıştır. Eserin minyatürlü nüshasında, elli iki gün elli iki gece süren düğün şenliklerini tasvir eden çift sayfa düzenlenmiş tasvirlere yer verilmiştir. 

19.

Eski Türk hayatında dinî nitelik taşıyan başlıca üç büyük âyin aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?

Doğru Cevap: "B" Toy, Sığır, Yuğ
Soru Açıklaması

1- Avların bereketli olması için düzenlenen ve sığır adı verilen sürgün av âyinleri. 2- Şeylan, şilan, şölen, çeşn yahut toy adı verilen kurban âyinleri. 3- Ölen kişinin ruhunun dinlenmesini sağlamak amacıyla düzenlenen ve yuğ denilen umumi matem âyinleri. Doğru cevap B'dir.

20.

Arapça’da “altınlamak” mânasına gelen tezhip kelimesi ezilmiş varak altın ve çeşitli renklerin kullanılmasıyla yapılan cazip bir kitap sanatıdır. Altın ve ona yakışan renklerin seçimi ile desen içinde dağılımı önemlidir. Birbirine yakışan renklerin yan yana getirilmesi ve yeteri kadar kullanılması gerekir. Tezhip için toprak boyalar kullanılır. Aşağıdakilerden hangisi parlak kırmızı renk için kullanılan malzemedir?

Doğru Cevap: "B" Lâl
Soru Açıklaması

Lâl

TEST BİTTİ.
CEVAPLARINIZI KONTROL EDİNİZ.