Kelam'A Giriş
Deneme Ara Sınavı 5
1.

Aşağıdakilerden hangisi Müslüman âlimlerin Hıristiyanlık ve diğer inanç sahiplerine karşı yazdığı reddiyelerden değildir?

Doğru Cevap: "B" er- Red ale’n-necran
Soru Açıklaması

Müslümanlar ile Hıristiyanlar arasında ilmî münakaşa ve mücadeleler gerçekleşti. Özellikle Allah’ın birliği ile zat ve sıfatlar, teşbih ve tecsîm hususunda ciddi tartışmalar yaşandı. Emevîler döneminde bir tabip olarak görev yapan Hristiyan ilahiyatçı Yuhanna ed-Dımeşkî, Allah’ın birliği ile Hz. İsa’nın tabiatı konularında Müslümanlarla nasıl tartışılması gerektiği hususunda metot tesbit etmeye çalıştı ve İslâm’a karşı reddiyeler yazdı. Müslüman âlimler de Hıristiyanlık ve diğer inanç sahiplerine karşı “er-Red ala’n-nasârâ”, “er-Red ale’l-mecûs”, “er-Red ale’s-sümeniyye”, “er- Red ale’d-dehriyyîn” ve “er-Red ale’t-tabîiyyîn” adlarıyla reddiyeler yazdılar.

2.

‘’Ehl-i sünne ve’l _________________’’. Boşluğa gelmesi gereken uygun ifade aşağıdaki seçeneklerin hangisinde verilmiştir?

Doğru Cevap: "D" Cemaa
Soru Açıklaması

Bu terkibe bazen Ehlü’s-sünne ve’l-cemâa’ şeklinde cemâat kavramı da ilave edilir

3.

“Kadınlardan peygamber gönderilmemiştir. Hz. Peygam- ber’in isrâ ve mi’racı bedenen değil ruhen gerçekleşmiştir.” Görüşüne sahip kelamcı hangisidir?

Doğru Cevap: "B" Hasan-ı Basri
Soru Açıklaması

Bu görüş Hasan-ı Basri’ nin peygamberlik ile ilgili görüşüdür.

4.

Aşağıdakilerden hangisi İslam akaidini savunmada naklin yanında aklî ve felsefî delillerin kullanılmasını da gerekli gören hatta nakli, aklî prensipler ışığında yorum- lama ilkesini öne alarak selefin metodundan farklı bir yol izleyen Mu‘te- zile’nin kullandığı metoddur?

Doğru Cevap: "E" Kelâm
Soru Açıklaması

İslam akaidini savunmada naklin yanında aklî ve felsefî delillerin kullanılmasını da gerekli gören hatta nakli, aklî prensipler ışığında yorum- lama ilkesini öne alarak selefin metodundan farklı bir yol izleyen Mu‘te- zile’nin kullandığı metoda kelâm adı verilmiş; bu metotla İslamî akîdelerin savunulmasını üstlenen ilme kelâm ilmi denilmiştir. Mu‘tezile, bu ilmi ilk defa sistemleştiren ekoldür.

5.

Gazali "her beldede kelam öğrenen birilerinin olması gereklidir. bu sebeple kelam öğrenmenin hükmü .............." der.

yukarıda boşluk hangi kelime ile doldurulmalıdır

Doğru Cevap: "C" Farz-ı kifayedir
Soru Açıklaması

Gazali kelam ilminin her islam beldesinde birisi tarafından öğrenilmesi gerektiğini düşünerek kelam ilminin talimini farz-ı kifaye olarak görmektedir.

6.

İrade hürriyeti konusundaki fikirleriyle Ma’bed el-Cühenî ile birlikte ilk Kaderiyye fırkasının doğuşunu hazırlayan tabiûn dönemi âlimlerinden biri kimdir?

Doğru Cevap: "C" Gaylân ed-Dımaşkî
Soru Açıklaması

Gaylân b. Müslim ed-Dımaşkî el-Kıbtî (ö. 120/738 civarı) irade hürriyeti konusundaki fikirleriyle Ma’bed el-Cühenî ile birlikte ilk Kaderiyye fırkasının doğuşunu hazırlayan tabiûn dönemi âlimlerinden biridir.

7.

Aşağıdakilerden hangisi Kelam ilminin fayda ve gayelerinden değildir?

Doğru Cevap: "A" Kelâm ilmi, Allah’ın varlığını ve birliğini, nübüvvetin hak oluşunu, ilâhî kitapların gönderildiğini ispat edip âhiretin varlığını açıklamaktadır fakat diğer islami ilimler herhangi bir alanda yorum yaparken tek başına bu ilme dayanamazlar.
Soru Açıklaması

Kelâm ilmi, diğer dini ilimler için bir temel oluşturur. Diğer dini ilimler kelâm ilmine istinad eder. Kelâm ilmi, konusu olması hasebiyle Allah’ın varlığını ve birliğini, nübüvvetin hak oluşunu, ilâhî kitapların gönderildiğini ispat edip âhiretin varlığını temellendirmedikçe diğer ilimlerin bu alanlarda yorum yapmalarından bahsetmek mümkün olamaz. Bu ilimler ancak kelâm ilminin tespitlerine dayanarak yorumlarda bulunabilirler.

8.
Hz. Osman'ın şehit edilmesi Cemel vakası Sıffin savaşı Kerbela olayı

yukarıda sayılan tarihi olayların hangileri kelam tartışmalara sebep olmuştur?

Doğru Cevap: "E" I, II, III ve IV
Soru Açıklaması

soruda sayılan tarihi olayların tamamı kelam meselelerinin tartışılmasına sebebiyet vermiştir.

9.

Ehl-i sünnet büyük günah meselesinde aşağıdakilerden hangisini reddederek kendisini o gruptan ayırmıştır?

Doğru Cevap: "C" Hâricîler
Soru Açıklaması

Ehl-i sünnet, Râfizîleri reddetmekle imamet konusunda, Kaderîleri reddetmekle kader ve insan fiilleri konusunda, Hâricîleri reddetmekle de büyük günah meselesinde bu gruplardan kendisini ayrıştırmıştır.

10.

Gazzali’ye göre aşağıdakilerden hangisi Külli ilimdir?

Doğru Cevap: "D" Kelam
Soru Açıklaması

Büyük İslâm bilgini Gazzâlî’ye göre dinî ilimlerin içinde küllî olan kelâm ilmidir. Fıkıh, tefsir, hadîs gibi diğer ilimler ise cüzî ilimlerdir.

11.
1. Kur’ân vahyinin devam ettiği dönem; Hz. Peygamber dönemi2. Kelâmî tartışmaların ortaya çıktığı ilk fikrî hareketler ve ihtilaflar dönemi3. Mu‘tezile mezhebinin ortaya çıkışı4. Ehl-i Sünnet kelam mezheplerinin ortaya çıkışı5. Yeni ilm-i kelâm dönemiYukarıdakilerden hangileri kelâm ilminin tarihi süreci içindeki dönemler içinde yer alır?
Doğru Cevap: "A" 1-2-3-4-5
Soru Açıklaması
Konularını doğrudan doğruya Kur’ân’dan alan kelâm ilminin ana konularının ortaya çıkışı, bunları anlamaya yönelik ilmî tartışmaların doğuşu, başlaması ve kazandığı muhteva açılarından kelâm ilminin tarihi sürecini beş ayrı dönem halinde incelemek doğru olur. Bunları şöyle sıralamak mümkündür:1. Kur’ân vahyinin devam ettiği dönem; Hz. Peygamber dönemi.2. Kelâmî tartışmaların ortaya çıktığı ilk fikrî hareketler ve ihtilaflardönemi.3. Mu‘tezile mezhebinin ortaya çıkışı4. Ehl-i Sünnet kelam mezheplerinin ortaya çıkışı.5. Yeni ilm-i kelâm dönemi: Ondokuzuncu asrın sonlarından başlayarakhâlen devam etmekte olan dönem.
12.
I. Kelâm ilmi; Allah’ın mutlak varlığı ve birliğiyle O’nun varlık âlemiyle ilişkisinden bahseden ilimdirII. Kelâm ilmi; Allah’ın zatından, sıfatlarından; nübüvvet ve risalete ait meselelerden; başlangıçları ve sonuçları bakımından yaratılmışların hallerinden İslâm ilke ve esaslarına göre bahseden ilimdir. III. Kelâm ilmi, aklî ve naklî delillere dayanarak İslâm inançları ile ilgili ortaya çıkabilecek şüpheleri ortadan kaldırmaya ve anılan inanç ilkelerini açıklamaya ve ispat etmeye çalışan bir ilimdir. Yukaradıki tanımlardan hangileri kelâm ilmini gayesine göre tanımlamaktadır?
Doğru Cevap: "D" III
Soru Açıklaması
I ve II seçeneklerdeki kelam ilmine ilişkin tanımlar doğru olmakla beraber, bu tanımlar kelam ilmini gayesinden ziyade, konusuna göre tanımlayacak niteliktedir. III seçenekte de açıkca görüldüğü gibi tanım içerisinde kelam ilminin gayesi de yer almaktadır.
13.

Aşağıdaki şıklardan hangisi Mâtürîdîliğin temel görüşlerinden biri değildir?

Doğru Cevap: "D" Esasen Allah’ın varlığı basit bir tefekkürle bilinebilecek bir husus değildir.
Soru Açıklaması

Mâtürîdîlere göre Allah’ı bilmek aklen vaciptir. Eğer Allah peygamber göndermeseydi yine de insanlar akıllarıyla Allah’ın varlığını ve birliğini, evrenin yaratıcısı olduğunu bilmeleri gerekirdi. Esasen Allah’ın varlığı basit bir tefekkürle bilinebilecek bir husustur.

14.

Aşağıdakilerden hangisi Maturidilik mezhebinin temel görüşlerinden birisi değildir?

Doğru Cevap: "E" Ameli ihlas ilişkisi
Soru Açıklaması

Ameli-ihlas ilişkisi yerine ameli-iman ilişkisi olması gerekiyordu.

15.

“Mu‘tezile” kelimesi, sözlük anlamı itibariyle aşağıdaki şıklardan hangisi anlamına gelmez?

Doğru Cevap: "E" Kovulanlar
Soru Açıklaması

“Mu‘tezile” kelimesi, sözlük anlamı itibariyle “ayrılanlar”, “uzaklaşanlar”, “bir köşeye çekilenler” gibi anlamlara gelmektedir. Esasen i‘tizâl ve mu‘tezile kelimelerinin kullanılışı daha eskidir. Hz. Ali ile Hz. Aişe ve Hz. Muaviye arasındaki olaylarda hiçbir tarafa katılmayan ve çekimser bir yol takip edenlere Mu‘tezile deniliyordu. İlk devirlerdeki kelime anlamıyla “ayrı duranlar” manasındadır.

16.

“Mu‘tezile’nin beş temel esası” dışında kalan “diğer görüşleri” düşünüldüğünde aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?

Doğru Cevap: "C" Mu‘tezile’ye göre evliyanın kerameti ve sihrin aslı vardır.
Soru Açıklaması

Mu‘tezile’ye göre evliyanın kerameti diye bir şey yoktur. Sihrin aslı yoktur. Sihir denilen şey sadece göz boyamaktır.

17.
1.Amelî konulardaki gevşeklik 2. Kırtas hâdisesi ve halife seçimi gibi ilk ihtilaflar3. Siyâsî anlaşmazlıklar ve iç savaşlar4. Kur’ân ve Sünnet metinlerinin yorumlanması meselesi 5. Müslümanlar’ın diğer din, kültür ve medeniyetlerle karşılaşması6. Tercüme hareketleri7. İnsanın düşünen bir varlık olması gerçeğiYukarıdakilerden hangileri kelâm ilminin müstakil bir ilim dalı olarak ortaya çıkışını hazırlayan sebeplerden değildir?
Doğru Cevap: "D" 1
Soru Açıklaması
Kelâm ilminin müstakil bir ilim dalı olarak ortaya çıkışını hazırlayan sebepleri şöyle sıralamak mümkündür:1. Kırtas hâdisesi ve halife seçimi gibi ilk ihtilaflar.2. Siyâsî anlaşmazlıklar ve iç savaşlar3. Kur’ân ve Sünnet metinlerinin yorumlanması meselesi. 4. Müslümanlar’ın diğer din, kültür ve medeniyetlerle karşılaşması.5. Tercüme hareketleri.6. İnsanın düşünen bir varlık olması gerçeği. Dolayısıyla "ameli konulardaki gevşeklik", kelâm ilminin müstakil bir ilim dalı olarak ortaya çıkışını hazırlayan sebeplerden biri değildir.
18.

Mu‘tezile geleneği içerisinde yabancı din ve kültürlerle ilişki içerisinde olan ve onlarla mücadelelerde ilk öne çıkan kişi aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: "B" Vâsıl b. Ata
Soru Açıklaması

Mu‘tezile geleneği içerisinde yabancı din ve kültürlerle ilişki içerisinde olan ve onlarla mücadelelerde ilk öne çıkan kişi Vâsıl b. Ata’dır. Vâsıl’ın Haricîler, S¸ia, materyalistler, tabiatçılar (natüralistler) ve Mürcie kelâmını en iyi bilen; İslam’a açıkça zıt görüşleri ve düalistleri(senevîye) en iyi susturan kişi olduğu ifade edilmektedir.

19.

Aşağıdakilerden hangisi Ca‘d b. Dirhem’in kelami görüşlerinden değildir?

Doğru Cevap: "E" Allah’a subutî ve haberî sıfatlar nisbet edilemez.
Soru Açıklaması

“Allah’a subutî ve haberî sıfatlar nisbet edilemez.” yorumu Cehm b. Safvân’a aittir.

20.

Tevhîd esası Mu‘tezile’nin en önemli prensiplerinden biri olmuştur. Aşağıdakilerden hangisi Mu‘tezile’nin bu konudaki görüşlerinden değildir?

Doğru Cevap: "B" Hayat, ilim, kudret… gibi masdar sigasındaki kelimeleri Allah’a izafe eder.
Soru Açıklaması

Mu‘tezile, Ehl-i Sünnet’in Allah’a izafe ettiği subutî sıfatları iki gruba ayırmaktadır. Birinci grup siga bakımından da sıfat olan hayy, alim, kadir gibi masdardan türetilen kelimelerdir. Mu'tezile bu sıfatları Allah’a izafe eder. İkinci grup ise hayat, ilim, kudret… gibi masdar sigasındaki kelimelerdir. Mu‘tezile, işte bu grubu Allah’a izafe etmez. Buna göre Mu‘tezile, Allah âlimdir, kâdirdir gibi hükümleri kabul etmekle birlikte Allah’ın ilmi vardır, kudreti vardır gibi hükümleri kabul etmez.

TEST BİTTİ.
CEVAPLARINIZI KONTROL EDİNİZ.