Kelam'A Giriş
Deneme Ara Sınavı 8
1.
Aşağıdakilerden hangisi kela^m ilminin düşünce tarihinde geçirdiği devrelerden biri değildir?
Doğru Cevap: "E" Aydınlanma dönemi
Soru Açıklaması
Kelâm ilminin tarihi sürecini beş ayrı dönem halinde incelemek doğru olur. Bunları şöyle sıralamak mümkündür: 1. Kur’ân vahyinin devam ettiği dönem; Hz. Peygamber dönemi. 2. Kelâmî tartışmaların ortaya çıktığı ilk fikrî hareketler ve ihtilaflar dönemi. 3. Mu‘tezile mezhebinin ortaya çıkışı 4. Ehl-i Sünnet kelam mezheplerinin ortaya çıkışı. 5. Yeni ilm-i kelâm dönemi: Ondokuzuncu asrın sonlarından başlayarak hâlen devam etmekte olan dönem. Dolayısıyla doğru cevap E şıkkı; Aydınlanma dönemidir.
2.

Mu’ tezile sözlük anlamı olarak hangi anlama gelmektedir?

Doğru Cevap: "C" Uzaklaşanlar
Soru Açıklaması

“Mu‘tezile” kelimesi, sözlük anlamı itibariyle “ayrılanlar”, “uzaklaşanlar”, “bir köşeye çekilenler” gibi anlamlara gelmektedir.

3.

Kelam ilminin dayandığı ve konusunu oluşturan usûl-i selâse aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: "E" İlâhiyyât, nübüvvât ve semiyyât
Soru Açıklaması

Kelâm ilminin konusu, Kur’an ve vahyin bütünüdür ve dolayısıyla o bütünlüğün şifreleri olan altı iman esasıdır. Ancak, geleneğimizde bu altı esasın bazıları diğerinin içinde var kabul edilip, indirgeme yapılarak daha kısa şekilde üç esas (usûl-i selâse) olarak ifade olunur ki bunlar; Allah’a, peygamberlere ve Âhirete imandır. Kelâm ilminde ıstılahlaşmış haliyle bu üç esas kaynaklarımızda ilâhiyyât, nübüvvât ve semiyyât şeklinde ifade edilir. İşte buradan hareketle kelâm ilmi; Allah’ın zatından, sıfatlarından; peygamberliğe ait meselelerden; dünya ve ahiret (mebde ve meâd) bakımından yaratılmışların hallerinden İslâm ilke ve esaslarına göre bahseden ilimdir diye tarif edilmiştir.

4.

felsefi eserlerin hilafet kurumunun himayesinde belli bir kurumun çatısı altında ve sistemli şekilde tercüme edilmesi hangi halife zamanında olmuştur?

Doğru Cevap: "A" Me'mun
Soru Açıklaması

Felsefi^ anlamda ilk tercüme, halife Mansu^r döneminde yapılmış olsa da sistemli şekilde tercüme faaliyeti Halife Me'mun zamanında başlamıştır.

5.

Matüridilik hangi kentte ortaya çıkmıştır?

Doğru Cevap: "B" Semerkant
Soru Açıklaması

Mâtürîdîlik, dönemin hilâfet merkezi olan Bağdat’ın nispeten uzağında Mâverâünnehir bölgesinin Semerkant kentinde ortaya çıkmıştır.

6.

Bir kişiyi öldüren kişinin kafir yerine günahkar olduğunu söyleyen mezhep aşağıdaki seçeneklerin hangisinde yer verilmiştir?

Doğru Cevap: "E" Ehl-i sünnet
Soru Açıklaması

Mu‘tezile ekolü bu konuda el-menziletu beyne’l- menzileteyn görüşünü savunurken Ehl-i sünnet bir bütün olarak büyük günah işleyen kimsenin kafir değil, günahkar Müslüman olduğunu bu dünyada işlediği günahtan dolayı kendisine kafir muamelesi yapılamayacağını söylemişlerdir.

7.

Eş‘arîler ile Mâtürîdîler aşağıdakilerden hangisi açısından birbirinden ayrılmazlar?

Doğru Cevap: "C" Büyük Günah
Soru Açıklaması

Eş‘arîler ile Mâtürîdîler arasında ortak bir çok görüş olduğu gibi birbirinden farklı görüşleri ve yaklaşım biçimleri de vardır. Kimileri aradaki farkları 50’ye çıkarırken kimileri bunları 13’e, kimileri de sekize kadar indirmişlerdir. Dolayısıyla kimilerinin fark olarak gördüklerini başkaları fark olarak görmemişlerdir. Esasen Eş‘arî ekole mensup iki âlimin görüşleri de karşılaş- tırılırsa bu kadar bir fark çıkabilir. Dolayısıyla bu farkları problem edinmemek hatta bunları bir zenginlik ve rahmet olarak görmek gerekir. Bu farklılıklar şöyledir: Cüz’i İrade, Tekvîn, Güç yetirilemeyenin teklif edilmesi, Nübüvvet, Sebep ve hikmet, İbadet mükellefiyeti, İrtidat ve Ümitsizlik halinde yani son nefeste tövbe. Büyük günahlar bu görüşler arasında belirtilmemiştir.

8.

Aşağıdakilerden hangisi Ebû Hanîfe’nin akaid alanında görüşlerinden faydalandığı kişilerden değildir?

Doğru Cevap: "D" Enes b. Mâlik
Soru Açıklaması

Ebû Hanîfe’nin akaid alanında görüşlerinden faydalandığı kişilerin başında Hz. Ali gelmektedir. Ayrıca Ebû Hanîfe Zeyd b. Ali, Muhammed el-Bakır ve Ca’fer es-Sâdık Ehl-i beyt alimlerinden akaid konularında istifade etmiş; sahabeden özellikle Abdullah b. Mes’ûd; tabiûndan Hasan-ı Basrî, Atâ b. Ebî Rebâh, Sa‘îd b. Müseyyeb ve Ömer b. Abdülazîz gibi âlimlerin görüşleri kendisinin akaidle ilgili düşüncelerine şekil vermiştir.

9.

Ehli sünnet ile Şia’nın ne tür bir konuda birbirlerinden farklı görüş bildirdikleri aşağıdaki seçeneklerin hangisinde bulunmaktadır?

Doğru Cevap: "D" Hilafetin Hz. Ali ve çocuklarına tahsis edilmesi
Soru Açıklaması

Hilâfetin Hz. Ali ve çocuklarına tahsis edilmesi ve ilk üç halifenin hilâfe- tinin tartışmalı hale getirilmesi konusunda Ehl-i sünnet, S¸ia’dan ayrılmıştır.

10.

Kelâmın kurucusu olan ekol hangisidir?

Doğru Cevap: "A" Mu‘tezile
Soru Açıklaması

Mu‘tezile, hicrî II. asrın başlarında Basra’da ortaya çıkan, kendisine ait özel görüşleri olan ve Kelâmın kurucusu olarak kabul edilen bir ekoldür

11.

Aşağıdaki kelamcılardan hangisi/hangileri Ebu Hanife’ nin çağdaşları arasında yer alan ve farklı görüşleri savunan kelamcılardandır?I. S¸eytânüttâk II. Vâsıl b. Atâ III. Cehm b. Safvân

Doğru Cevap: "E" I-II-III
Soru Açıklaması

Ebû Hanîfe’nin çağdaşları arasında Ca‘d b. Dirhem, Cehm b. Safvân, Vâsıl b. Atâ, Amr b. Ubeyd ve S¸eytânüttâk gibi farklı görüşleri savunan ilk kelâmcılar yer alır.

12.

Aşağıdakilerden hangisi kelam ve felsefenin ortak yanlarındandır?

Doğru Cevap: "A" Varlığın nedenini araştırmak
Soru Açıklaması

Kelâm ilmi ile felsefe, konuları itibariyle sıkı bir münasebet içindedirler. Çünkü her ikisi de başlangıcı ve sonucu itibariyle varlığı, onun mahiyetini, nedenini ve niçinini araştırırlar.

13.

Ehl-i sünnet, Râfizîleri reddederek hangi konuda konusunda kendisini ayrıştırmıştır?

Doğru Cevap: "D" İmâmet
Soru Açıklaması

Ehl-i sünnet, Râfizîleri reddetmekle imamet konusunda, Kaderîleri reddetmekle kader ve insan fiilleri konusunda, Hâricîleri reddetmekle de büyük günah meselesinde bu gruplardan kendisini ayrıştırmıştır.

14.

Kelâm ilmi, tarihi süreç içerisinde çeşitli safhalar geçirmiş ve farklı isimlerle anılmıştır. Aşağıdakilerden hangisi bu isimler içerisinde yer almaz.

Doğru Cevap: "E" Hadis
Soru Açıklaması

el-Fıkhu’l-ekber , Akâid, Tevhîd ve Usûlü’d-dîn kelimeleri Kelam ilminin yerine kullanılan diğer isimlerdir.

15.

Mu’ tezile mezhebinin ilkelerinden hangisi “iyiliği emretmek, kötülüğü yasaklama’’ anlamına gelmektedir?

Doğru Cevap: "E" Emr bi’l-ma’ruf nehy ani’l-münker
Soru Açıklaması

Mu‘tezile’nin beş temel esasından biri olan bu ilkeye göre “iyiliği emretmek, kötülüğü yasaklamak” her Müslümana farzdır.

16.
Aşağıdaki kelâmcılardan hangisi cebr anlayışını savunmuştur?
Doğru Cevap: "B" Cehm b. Safvân
Soru Açıklaması
Cehm b. Safvân es-Semerkandî et-Tirmizî (ö. 128/745-46) ilk kelâmcılardandır. Cehmiyye fırkasının kurucusudur. Cehm’in, sıfatların inkârı, Kur’ân’ın yaratılmışlığı ve insan iradesini kabul etmeme (cebr) gibi düşünceleri en belirgin özelliklerini oluşturur. Onun adıyla anılan Cehmiyye mezhebi, insan iradesini inkârı ve tam bir cebr anlayışı cihetinden Cebriye ile sıfatların inkârı yönünden Mu‘tezile ile örtüşür.Cehm, pek çok muhitte bulunmuş, buralarda karşılaştığı kişilerden vefarklı kültür çevrelerinden etkilenmiştir. Nitekim Kûfe’de Cad b. Dirhem(124/742 [?]) ile karşılaşmış ve ilâhî sıfatlar, kader ve halku’l-Kur’ân gibikonularda onun tesiri altında kalmıştır. Emevîlere karşı yürütülen bir isyana taraftar olmuş, dönemin siyasetine fikren ve fiilen katılmıştır.Cehm, çağdaşı Ebû Hanîfe ve Vâsıl b. Atâ ile de fikir alışverişinde bulunmuş ve talebeleriyle tartışmıştır. Ayrıca ünlü tefsirci Mukâtil b. Süleyman ile de münazaralarda bulunmuştur.
17.

Cebr düşüncesine vurgu yapan kelamcı aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: "D" Cehm b. Safvân
Soru Açıklaması

Cehm’in, sıfatların inkârı, Kur’ân’ın yaratılmışlığı ve insan iradesini kabul etmeme (cebr) gibi düşünceleri en belirgin özelliklerini oluşturur.

18.

İyi işler yapanların ahirette mükâfatlandırılması; kötü amelde bulunanların ahirette cezalandırılması anlamlarına gelen ve Mu‘tezile’nin beş temel ilkesinden biri olan bu tanım aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: "C" Va‘d ve va‘îd
Soru Açıklaması

Va‘d iyi işler yapanların ahirette mükâfatlandırılması; va‘îd ise kötü amelde bulunanların ahirette cezalandırılması anlamlarına gelmektedir.

19.

Eş'ari kelamının sistemleşmesi hususunda önemli katkı sunan et-Temhid eserini yazanın kim olduğu aşağıda verilen seçeneklerin hangisinde doğru bir şekilde verilmiştir?

Doğru Cevap: "E" Bakillani
Soru Açıklaması

Eş‘arî’nin vefatından sonra bu çizgiyi takip eden âlimler sayesinde Eş‘arîlik, sistemli bir kelâm ekolü haline gelmiştir. Bu ekolün en önemli simalarından birisi Bâkıllânî’dir. O, kelâm ilmine ilişkin yazdığı eserlerle Eş‘arî kelâmının sistemleşmesi hususunda önemli katkıları olmuştur. Nitekim et-Temhid adlı eserinde cevher , araz, âdet gibi kavramlarla mezhebin kozmolojiye ilişkin görüşlerini temellendirmiştir.

20.

Ehl-i sünnet, imamet konusunda hangi gruptan kendini ayrıştırmıştır?

Doğru Cevap: "A" Râfizîleri
Soru Açıklaması

Ehl-i sünnet, Râfizîleri reddetmekle imamet konusunda, Kaderîleri reddetmekle kader ve insan fiilleri konusunda, Hâricîleri reddetmekle de büyük günah meselesinde bu guruplardan kendisini ayrıştırmıştır.

TEST BİTTİ.
CEVAPLARINIZI KONTROL EDİNİZ.