Türk Dili 1
Deneme Ara Sınavı 14
1.

Aşağıdakilerden hangisi Türkçe’nin Anadolu’da yazım dili olduktan sonra zaman zaman ihmal edildiğini eserlerinde dile getiren şairdir?

Doğru Cevap: "E" Aşık Paşa
Soru Açıklaması

Türkçe, Anadolu’da yazı dili olduktan sonra da zaman zaman ihmal edilmiş ve aydınların ilgisizliğine maruz kalmıştır. Bu ilgisizlik yer yer bazı şair ve yazarlar tarafından da kınanmıştır. Bu kınama ve tepkinin ilk örneğini XIV. Yüzyılın önemli şairlerinden biri olan Kırşehirli Aşık Paşa’da görürüz. Aşık Paşa, Garibname adlı büyük eserinde şöyle yakınır:

Türk diline kimesne bakmaz idi

Türklere hergiz gönül akmaz idi

(Türk diline kimse bakmazdı, Türkler’e asla gönül akmazdı.)

2.

_____ alfabesinin Grek alfabesinden doğduğu kabul edilmektedir. Bu alfabe, Türkçenin yazılmasında çeşitli coğrafyalarda XIV. yüzyıldan beri kullanılmaktadır. Türklerin kendi dillerini bu alfabeyle yazmalarına ise XX. yüzyıl başlarından itibaren rastlanır.

Açıklamada bahsedilen alfabe aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: "D" Latin alfabesi
Soru Açıklaması

Latin alfabesinin Grek alfabesinden doğduğu kabul edilmektedir. Bu alfabe, Türkçenin yazılmasında çeşitli coğrafyalarda XIV. yüzyıldan beri kullanılmaktadır. Türklerin kendi dillerini bu alfabeyle yazmalarına ise XX. yüzyıl başlarından itibaren rastlanır.

Yukarıda da belirtildiği gibi 1926’da Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de bir Türkoloji Kongresi toplanır ve bu toplantıya pek çok Türk halkından temsilci katılır ve burada bütün Türklerin Latin harflerine geçmesi yönünde bir tavsiye kararı alınır. Türk Cum- huriyet ve topluluklarının hemen hepsinde bu tavsiyeye uyulmuş ve Latin asıllı alfabeler kabul edilerek karar uygulanmıştır.

3.

Aşağıdaki kavramlardan hangisi mısra başı uyağı da denilen, şiirde dört dizenin de aynı seslerle başlamasına verilen isimdir?

Doğru Cevap: "E" Altay aliterasyonu
Soru Açıklaması

Zihaf; uzun heceleri kısa okumaktır. Redif, mısra sonlarında yazılışları, okunuşları, anlamları ve görevleri aynı olan eklerin, kelime ve kelime gruplarının tekrar edilmesidir. Ölçü (Vezin); şiirde dizelerin hece sayısına veya hecelerin ses değerine göre bir uyum içinde olmasıdır. Aruz ölçüsü; dizelerdeki hecelerin uzunluk ve kısalığına göre, açık ya da kapalı oluşuna göre düzenlenmesidir. Altay aliterasyonu ise, şiirde dört dizenin de aynı seslerle başlamasıdır. Buna mısra başı uyağı da denilmektedir. Doğru cevap E seçeneğidir.

4.

I. Ziya GökalP

II. Fuat Köprülü

III. Hüseyinzade Ali Bey

IV. Mesaroş Yula

V. Necip Asım

VI. Mehmet Emin Yurdakul

Yukarıdaki bilim insanlarından hangileri 1926 yılında Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de toplanan Birinci Türkoloji Kurultayı’nda Türkiye’yş temsil etmek için gönderilmiştir?

Doğru Cevap: "D" II, III, IV.
Soru Açıklaması

1926 yılında Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de toplanan Birinci Türkoloji Kurultayı pek çok Türk topluluğunun kültür hayatını etkilemek bakımından çok önemli bir toplantıdır. Atatürk, bu toplantıya ilgisiz kalmamış ve Fuat Köprülü, Hüseyinzade Ali Bey ile o sıra­lar Türkiye’de çalışmakta olan Macar bilgin Mesaroş Yula’yı Türkiye’yi temsil etmek üzere göndermiştir. Doğru cevap D’dir.

5.
Aşağıdakilerden hangisi ait olduğu grubun tek yazı dilidir?
Doğru Cevap: "B" Çavuşça
Soru Açıklaması

İlk Türkçe döneminde Türk dillerinden ayrılan Çuvaşça, bu grubun tek yazı dilidir. Doğru cevap B' dir.

6.

Aşağıdakilerden hangisi dilin özelliklerinden biri değildir?

Doğru Cevap: "A" Dilin üretim yetisi çok kısıtlıdır
Soru Açıklaması

Dilin üretim yetisi sınırsızdır. Doğru cevap A'dır.

7.
Kazakçanın, Karakalpakçanın ve Nogaycanın bağlı bulunduğu Türk yazı dili aşağıdakilerden hangisidir? 
Doğru Cevap: "B" Kıpçak Türkçesi 
Soru Açıklaması
8.

Aprınçur Tigin’e ait olup Türk edebiyatının ilk aşk şiiri kabul eden eser hangi döneme aittir?

Doğru Cevap: "B" Uygur
Soru Açıklaması

Türk edebiyatının bilinen ve Uygurlardan kalan ilk aşk şiiri, Aprınçur Tigin’e aittir. Doğru cevap B’dir.

9.

İzole dil, bir dil ailesi içinde yer alan ancak coğrafi bakımdan ailenin diğer üyelerine komşu ya da yakın olmayan ya da eldeki dil bilimsel verilere göre herhangi bir dil ailesi içinde yer almayan veya aynı dil ailesi içinde yakın akrabası bulunmayan dildir.

Aşağıdaki dillerden hangisi izole dillerdendir?

Doğru Cevap: "E" Baskça
Soru Açıklaması

İberik yarımadasında yer alan Baskça coğrafi bakımdan izole dildir. Akrabası bulunmadığı için dil bilimsel yönden de izole bir dildir.

10.
Aşağıdakilerden hangisinde tür ve görev bakımından sözcük türleri yer almaktadır? 1. Ad, sıfat, zarf, zamir, edat, bağlaç, ünlem, eylem. 2. Ad, zarf, sıfat, terim, edat, eylem, bağlaç, zamir. 3. Aktarma, argo, terim, yerlileştirme, soyut anlam. 4. Birleştirme, türetme, kalıplaşma, örnekseme. 5. Aktarma, birleştirme, soyut anlam, mecaz anlam.
Doğru Cevap: "A" Yalnız 1
Soru Açıklaması
Bilginin ne anlama geldiğini kavramış olduğu için anlama düzeyinde bir sorudur.
11.

Bir dil topluğunda söyleyiş, yazım ve söz varlığı vb. belirli alanlarda ortak ve resmî kabulün sağlanmasına ne ad verilmektedir?

Doğru Cevap: "B" Ölçünleştirme (standartlaştırma)
Soru Açıklaması

Bir dil topluğunda söyleyiş, yazım ve söz varlığı vb. belirli alanlarda ortak ve resmî kabulün sağlanmasına ölçünleştirme (standartlaştırma) adı verilmektedir. Doğru cevap B'dir.

12.
Türkçede sözcükler kaç türde toplanmaktadır?
Doğru Cevap: "A" 8
Soru Açıklaması
13.

Türkçe'nin Tarihi dönemleri düşünüldüğünde Orta Türkçe Dönemi için aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

Doğru Cevap: "A" Bu dönemde İslamiyet benimsenmiştir
Soru Açıklaması

İslam dini Türkler arasında 8. yüzyıldan başlayarak yavaş yavaş yayılmaya başlar ve X. yüzyılda Karahanlı kağanı Abdulkerim Satuk Buğra Han zamanında toplu olarak din değiştirmeler, yani İslam dinini benimsemeler görülür. İslam dininin Türkler arasında hakim duruma gelmesi, dili de etkiler ve hem din değişikliğinden, hem de dilin iç bünyesindeki bazı değişmelerden dolayı Eski Türkçe döneminin kapandığı, Orta Türkçe döneminin başladığı kabul edilir.

14.

Aşağıdakilerden hangisi parçalar üstü ses birimlerinden biridir?

Doğru Cevap: "D" Durak
Soru Açıklaması

Durak, parçalar üstü ses birimlerinden biridir.

15.

Aşağıdaki sözcüklerden hangisinde addan ad yapma eki bulunur? 

Doğru Cevap: "E" dışarı 
Soru Açıklaması

Addan ad yapma ekleri ad kök ya da gövdelerinden köken anlamıyla bağlantılı yeni adgövdeleri yapan eklerdir.

a, b, c, d seçenekleri addan eylem yapan eklerdir. -ArI: dışarı, içeri addan ad yapma eki almış sözcüklere örnektir. Doğru yanıt E 

16.
Türklerin en yoğun ve en yaygın olarak kullandığı alfabeler hangi şıkta doğru olarak verilmiştir?
Doğru Cevap: "B" Köktürk, Uygur, Arap, Latin ve Kiril alfabeleri
Soru Açıklaması
Türkçe değişik dönem ve coğrafyalarda Köktürk, Soğd, Uygur, Mani, Brahmi, Tibet, Süryani, Arap, Grek, Ermeni, İbrani, Latin ve Slav (Kiril) alfabeleriyle yazılmıştır. Bunlardan Soğd, Mani, Brahmi, Tibet, Süryani, Grek, Ermeni ve İbrani alfabeleri kısa tarihi dönemlerde ve oldukça sınırlı çevrelerde kullanılmıştır. Geriye kalan Köktürk, Uygur, Arap, Latin ve Kiril alfabeleri ise uzun sürelerle ve geniş coğrafyalarda kullanılmıştır. Bu nedenle doğru cevap B şıkkıdır.
17.

Aşağıdakilerden hangisi Çağatay Türkçesinin günümüzdeki devamı olarak kabul edilmektedir? 

Doğru Cevap: "D" Özbek Türkçesi 
Soru Açıklaması

Kuzey (Kıpçak) Türkçesinin günümüzdeki devamı olarak kabul edilen lehçeler; Tatar,Başkurt, Nogay, Kumuk, Karaçay, Kazak, Karakalpak ve Kırgız lehçeleridir.

Özbek Türkçesi, Çağatay Türkçesinin günümüzdeki devamı olarak kabul edilir. 

18.

Aşağıdakilerden hangisi Batı Türkçesi döneminde eser veren isimlerden biri değildir?

Doğru Cevap: "D" Hüseyin Baykara
Soru Açıklaması

Batı Türkçesi döneminde eser veren önemli bazı isimleri şöyle sıralayabiliriz:Mevlana’nın oğlu Sultan Veled, Yunus Emre, Ali, Şeyyad Hamza, Gülşehrî, Aşık Paşa, AhmetFakih, Hoca Mesut vb. Doğru cevap D'dir.

19.

Türkçede kaç tane ünlü harf vardır?

Doğru Cevap: "C" 8
Soru Açıklaması

Türkçede sekiz tane ünlü harf vardır. Doğru cevap C'dir.

20.

Aşağıdakilerden hangisi yeni lisan hareketinin temel prensiplerinden biri değildir?

Doğru Cevap: "B" Öteki Türk lehçelerinden kelimeler almak.
Soru Açıklaması

Yeni Lisan hareketinin temel prensipleri şöyle sıralanabilir (O¨zkan, 1995):

Yazı dilini konuşma diline yaklaştırmak, mümkün olduğu kadar İstanbul halkının

konuştuğu gibi yazmak.

Dilimizdeki Arapça ve Farsça gramer kurallarını kullanmamak.

Tamlamaları, Türkçe kurallara göre yapmak.

Yabancı kelimeleri Türkçedeki söylenişiyle yazmak, bilim terimlerinde Arapça ke-

limelerden yararlanmak.

O¨teki Türk lehçelerinden kelime almamak.

Bu kurallardan hareket ederek milli^ bir dil ve milli^ bir edebiyat meydana getirmek.

TEST BİTTİ.
CEVAPLARINIZI KONTROL EDİNİZ.