Türk Dili 1
Deneme Ara Sınavı 2
1.

Aşağıdaki seçeneklerin hangisinde sözcük kök ve eklerine doğru biçimde ayrılmıştır?

Doğru Cevap: "C" çek-im-le-me-k
Soru Açıklaması

çek- sözcük birimi köktür ve yapım eki ve çekim eki almıştır.

2.

Çekim ekleri eklendikleri sözcüklere yeni anlam katmaz. Aşağıdaki kelimelerden hangisi yalnızca çekim eki almamıştır ?

Doğru Cevap: "D" Gözlükler
Soru Açıklaması

Gözlükler kelimesi yapım artı çoğul eki almıştır. Gözden gözlük olmuş ve anlam değişmüştir. 

3.

Aşağıdaki seçeneklerin hangisinde yalnızca art-düz ünlülerin bulunduğu bir sözcük vardır?

Doğru Cevap: "C" adım
Soru Açıklaması

Türkçedeki art-düz ünlüler /a/, /ı/ dır. "adım" sözcüğü bu ünlülerden oluşmuştur. Doğru cevap C’dir.

4.

Biçim birimlerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi doğru değildir?

Doğru Cevap: "E" Kök ve gövdeler, birçok örnekte hem ad hem de eylem olabilmektedir.
Soru Açıklaması

Kök ve gövdeler, az sayıda örnekte göç ve göç-, güreş ve güreş- vb. hem ad hem de eylem olabilmektedir.

5.
Günümüzde yaşayan diller arasında en eski yazılı belgelere sahip olan dil aşağıdakilerden hangisidir? 
Doğru Cevap: "A" Türkçe 
Soru Açıklaması
6.

Aşağıdakilerden hangisi ünlü türemesi için uygun bir tanım değildir?

Doğru Cevap: "B" İki ünsüzle başlayan yabancı kökenli sözcüklerde(söyleyişte) kullanılmaz
Soru Açıklaması

Fransa > /Fıransa/, grev > /gırev

İki ünsüzle başlayan yabancı kökenli sözcüklerde(söyleyişte) kullanılır

Bu yüzden cevap B seçenedir.

7.

Aşağıdakilerden hangisi Türkçenin yapım ekleri içerisinde yer almaz? 

Doğru Cevap: "C" Bağlaç Ekleri
Soru Açıklaması

Bağlaçlar Türkçenin yapım ekleri içerisinde yer almaz. Doğru cevap C'dir. 

8.
I. Dilbilimciler, genellikle anlamaya, açıklamaya odaklı olduklarından betimleyici dilbilgisini tercih ederler. II. Doğruyu veya yanlışı bulmaya değil, dilin kendisine özgü nitelikleri anlamaya odaklanılır. III. Doğanın bir parçası olan dilin bütün görünümleri, bütün dilbilgisel düzeylerde eşit yeterliklere sahiptir. IV. Herhangi bir yörenin ağzı ile ölçünlü dil arasında hiyerarşik bir ilişki bulunmaz. Yukarıdakilerden hangisi veya hangileri, dilbilgisinin betimleyici yaklaşımının özelliklerindendir?
Doğru Cevap: "E" I, II, III, IV
Soru Açıklaması
Dilbilimciler, genellikle anlamaya, açıklamaya odaklı olduklarından betimleyici dilbilgisini tercih ederler. Doğruyu veya yanlışı bulmaya değil, dilin kendisine özgü nitelikleri anlamaya odaklanılır. Doğanın bir parçası olan dilin bütün görünümleri, bütün dilbilgisel düzeylerde eşit yeterliklere sahiptir. Herhangi bir yörenin ağzı ile ölçünlü dil arasında hiyerarşik bir ilişki bulunmaz. Doğru cevap e şıkkıdır.
9.

Görüş-, Tokalaş- örneklerindeki gibi eylemin iki veya daha fazla öznesinin bulunduğuna, eylemin karşılıklı veya birlikte yapıldığına işaret eden çatı eki aşağıdakilerden hangisi ile ifade edilir?

Doğru Cevap: "B" İşteş çatı
Soru Açıklaması

İşteş çatı, görüş-, tokalaş- örneklerindeki gibi eylemin iki veya daha fazla öznesinin bulunduğuna, eylemin karşılıklı veya birlikte yapıldığına işaret eder. Doğru cevap B'dir.

10.

Aşağıdakilerden hangisi bir dilin lehçe, ağız vb. sözlü ve yazılı farklı biçimleri ile karma dillerin ve sözel olmayan dillerin tamamını veya herhangi birini ifade etmektedir?

Doğru Cevap: "C" Değişke
Soru Açıklaması

Değişke (Dil değişkesi, varyant): Bu terim, bir dilin lehçe, ağız vb. sözlü ve yazılı farklı biçimleri ile karma dillerin ve sözel olmayan dillerin tamamını veya herhangi birini ifade etmektedir.

11.

Aşağıdaki sözcüklerden hangisi eylemden ad yapma eki almıştır?

Doğru Cevap: "E" ödev
Soru Açıklaması

Eylemden Ad Yapma EkleriEylemden ad yapma ekleri, eylem kök ya da gövdelerinden, köken anlamıyla bağlantılıyeni ad gövdeleri yapan ve sayıca en fazla olan eklerdir. Bu eklerden bir bölümü çok yaygın biçimde tüm eylem köklerine gelebilirken, yayvan ve kaypak örneklerinde olduğu gibi,bir bölümü de yalnızca bir ya da birkaç sözcükte görülür.-(A)nAk: değ(e)nek, görenek, olanak. -(A)v: görev, işlev, ödev, sınav. -(A)y: dikey, düşey, olay, deney. -AcAk: gelecek, giyecek, yakacak. -AcAn: evecen, sevecen. -Aç: büyüteç,sarkaç. -AGAn: durağan, gezegen, olağan. -AGI: kaşağı, yapağı. -Ak: binek, dön ek, sapak, uçak. -AlAk: asalak, çökelek, yatalak. -AlgA: bitelge, çizelge, konalga. -Am: dönem,kuram, tutam. -AmAç: dönemeç, tutamaç. -AmAk: basamak, tutamak. -AmIk: bozamık.-An: bakan, düzen, kapan. -Ar/-r: gider, gelir, yazar. -ArI: göçeri, uçarı. -AsI: giysi (< giyesi), olası, veresi(ye). -bAç: dolambaç, saklambaç. -CA: dinlence, düşünce, eğlence. -cAk:erincek (hlk.), salıncak. -ceme: sürünceme. -daç: andaç. -DI: çıktı, girdi, pişti, uydu. -dıç:andıç. -DIk: bildik, tanıdık. -dırak: kaydırak. -ebe: göçebe. -GA: bilge, bölge, süpürge.-GAç: kıskaç, süzgeç, yüzgeç. -GAn: çekingen, kaygan. -GI: bilgi, olgu, sevgi. -GIç: dalgıç,bilgiç. -GIn: bilgin, etkin, vurgun. -güt: örgüt. -I: ayrı, doğu, sancı, yazı. -IcI: alıcı, verici,yanıcı. -Iş: bakış, geçiş, uçuş. -k: açık, delik, dilek. -m: bilim, bölüm, kurum. -mA: bölme,inme, kuşatma. -mAcA: bulmaca, gülmece. -mAç: demeç, yırtmaç. -mAk: çakmak, ilmek,yemek. -mAn: azman, eğitmen, öğretmen. -mAz: *aymaz, tükenmez, yaramaz. -mIk: ilmik, kıymık, kusmuk. -mUr: kömür, yağmur. -mIş: dolmuş, Durmuş, ermiş. -n: akın,ekin, yığın. -nç: bilinç, direnç, sevinç. -ntI: çıkıntı, döküntü, saplantı. -pak: kaypak. -sAl:görsel, işitsel, uysal. -sI: sinsi, tütsü. -ş: bağdaş, tanış, oynaş. -t: anıt, geçit, taşıt, umut.-van: yayvan.

12.

'Bahçede yaşlı teyzeye yardım eden biri vardı, sanırım yabancıydı.' cümlesinde altı çizili sözcüğün türü aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: "E" Zamir
Soru Açıklaması

Zamirler, geleneksel dil bilgisinde bir adın veya ad öbeğinin yerini tutabilen ad soylu sözcüklerdir. 

13.
Yapım ekleri ile çekim ekleri arasındaki en temel fark nedir?
Doğru Cevap: "A" Çekim ekleri ilgili türden bütün adlara ve eylemlere eklenebilir; ancak yapım ekleri her sözcüğe eklenemez.
Soru Açıklaması
Çekim ve yapım eklerinin özellikleri incelendiğinde A şıkkındaki bilginin doğru olduğu görülebilir. Bu nedenle doğru cevap A şıkkıdır.
14.
I. Tarihsel süreç II. En az çaba yasası III. Telafi uzunluğu IV. Geniş hece ünsüzünün düşmesi V. Yazımın etkisi Aşağıdakilerden hangisi ses olaylarının nedenlerini içermektedir?
Doğru Cevap: "C" I, II, III, V
Soru Açıklaması
Doğru cevap C şıkkıdır
15.
Aşağıdakilerden hangisi "nesneye yönelik" çatılar arasında yer almaktadır?
Doğru Cevap: "A" Ettirgen çatı
Soru Açıklaması

Eylemden eylem yapma ekleri, eylem tabanlarına gelerek yeni eylemler yapan özel söz dizimsel işlevleri bulunan yapılar olarak tanımlayabiliriz. Bu eklerin çatı adı verilen özel görünümleri vardır. Çatı ekleri cümle içinde yüklemin özne veya nesne ile ilişkisini belirler: Edilgen çatı, Dönüşlü çatı, İşteş çatı, Ettirgen çatı, Sıklık çatısı, Kuvvetlendirme çatısı, Olumsuzluk çatısı olmak üzere yedi farklı çatı vardır. Doğru cevap A'dir.

16.

Osmanlı Türkçesinin geride kalmasını ve Çağdaş Türkiye Türkçesini kullanmamızı sağlayan ilk gelişme aşağıdakilerden hangisi olabilir?

Doğru Cevap: "D" Ömer Seyfettin ve Ali Canip’in başlattığı “Yeni Lisan” hareketi.
Soru Açıklaması

Osmanlı Türkçesinin geride kalmasını ve Çağdaş Türkiye Türkçesine geçmemizi sağlayan ilk olay Ömer Seyfettin ve Ali Canip Yöntem'in 1911' de Yeni Lisan hareketini başlatmasıdır.

17.

Aşağıdakilerden hangisi dilin niteliklerinden biri değildir?

Doğru Cevap: "C" Dilin üretim yetisi sınırlıdır.
Soru Açıklaması
18.

Eylem kök ve gövdelerinden olumsuzluk anlamlı eylemler yapan çatı aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: "E" Olumsuzluk çatısı
Soru Açıklaması

Olumsuzluk çatısı

19.

Kendilerinden daha küçük anlamlı parçalara ayrılamayan, sözlüksel anlam taşıyanve bir sözcük türüne ait olan biçim birimlerine ne ad verilir?

Doğru Cevap: "C" Kök
Soru Açıklaması

Kökler, kendilerinden daha küçük anlamlı parçalara ayrılamayan, sözlüksel anlam taşıyan ve bir sözcük türüne ait olan biçim birimlerdir. Doğru cevap C'dir.

20.
Kültürü oluşturan ögelerle ilgili aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi doğrudur?
Doğru Cevap: "D" Yöreye ait kıyafetler giyerek dolaşma- somut kültür
Soru Açıklaması

Kültürü oluşturan ögeler, genel anlamda maddi ve manevi veya somut ve somut olmayan biçiminde sınıflandırılabilir. Maddi kültür unsurları mimarî, el sanatları, geleneksel kıyafetler, araç-gereçler gibi elle tutulur, gözle görülür, somut olan unsurlardır. Manevi kültür unsurları ise inançlar, dünya görüşleri, ahlak anlayışı, davranış kalıpları, ilişki örüntüleri vb. toplumsal hayatı çevreleyen öğreti ve değerlerdir. Bu nedenle doğru cevap D'dir.

TEST BİTTİ.
CEVAPLARINIZI KONTROL EDİNİZ.