Türkçe hangi dönemde bağımsız bir dil hâline gelmiştir?
Türkçe "İlk Türkçe" adı verilen Büyük Hun İmparatorluğu sürecinde bağımsız bir dil hâline gelmiştir. Ana Türkçe Dönemi ise Avrupa Hun İmparatorluğu döneminde başlamıştır.
Yukarıdakilerin hangileri Kutadgu Bilig adlı eserin nüshalarının günümüzde bulunduğu yerlerdir?
Kutadgu Bilig’in bugün elimizde biri Kahire’de, biri Taşkent’te, diğeri de Viyana’da olan üç yazma nüshası vardır. Doğru cevap A’dır.
Aşağıdakilerden hangisinde ünsüz benzeşmesi vardır?
Taşta sözcüğünde ünsüz benzeşmesi vardır. Doğru cevap B'dir.
Aşağıdaki seçeneklerden hangisi "bircik> biricik" kelimesindekine benzer bir ses olayına örnek gösterilebilir?
"bircik> biricik" ünlü türemesine bir örnek oluşturur."yalnız" ve kavşak" ünlü düşmesine uğrarken "yaşıyor" ve "büyük" kelimeleri ünlü daralmasına örnektir. "çep- çevre> çepeçevre" ünlü türemesine uğramıştır. Doğru cevap D'dir.
Eski Türkçe döneminde Uygurların nitelikli sayılabilecek eserler verip, başka dillerden tercümeler yapmaları ve hatta biline ilk Türk şairinin bu dönemde yer alması neyin göstergesidir?
Uygurlar yerleşik yaşama geçen ilk Türk devletidir. Yerleşik yaşama geçmeleriyle beraber çeşitli eserleri kendi dillerine çevirmişler Mahiheizm dinini kabul etmeleriyle sanat hayatları da gelişme göstermiştir. Dolayısıyla doğru cevap B'dir.
Vurgu ile ilgili verilen bilgilerden hangisi doğru değildir?
Sözcüklerde anlama göre vurgunun yeri değişebilir. Örneğin, bölme sözcüğünde vurgu ilk hecedeyken (BÖLme!) olumsuz emir, ikinci hecedeyken (bölME) matematik terimi karşılığındadır.
Aşağıdakilerden hangisi Türkçede düzlük-yuvarlaklık uyumuna aykırı bir örnektir?
Ölçünlü Türkçede dudak uyumu veya düzlük-yuvarlaklık uyumu adı verilen uyuma göre düz ünlülerden sonra ancak düz ünlüler, yuvarlak ünlülerden sonra dar-yuvarlak veya düz-geniş ünlüler gelebilir. Çamur, kabuk, kavun, kavur-, yağmur gibi birkaç sözcük dudak uyumuna aykırıdır.
Bir dil topluğunda söyleyiş, yazım ve söz varlığı vb. belirli alanlarda ortak ve resmî kabulün sağlanmasına ne ad verilir?
Ölçünleştirme (standartlaştırma): Bir dil topluğunda söyleyiş, yazım ve söz varlığı vb. belirli alanlarda ortak ve resmî kabulün sağlanmasıdır. Doğru cevap C'dir.
Aşağıdaki ülkelerden hangisi eşit çok dillilik için örnek olarak gösterilebilir?
Her ülkenin bölgelerüstü ölçünlü dilin hâkimiyetini tesis ve idame eden, siyasi sınırlar içindeki yerel dillerin, toplumsal ve bölgesel değişkelerin kamu alanındaki kullanım süreçlerini düzenleyen açık ya da kapalı dil politikaları vardır. Bu politikalar tek dillilik, eşit çok dillilik, ulusal/bölgesel dil sistemleri olmak üzere üçe ayrılabilir. Tek dillilik için Almanya, Fransa ve Türkiye, eşit çok dillilik için Belçika ve ulusal/bölgesel dil sistemleri için Hindistan örnek gösterilebilir. Bu nedenle doğru cevap D'dir.
Kâşgarlı Mahmut tarafından 1072 yılında başlanıp 1077 yılında tamamlanmış, 7000’den fazla Türkçe kelimenin Arapça karşılığı verilmekle kalınmayıp şiirlerle, atasözleri ve deyimlerle örneklendirilerek zenginleştirilmiş, Türk kültürünün hazinesi olarak değerlendirilen eser aşağıdakilerden hangisidir?
Dîvânü Lügâti’t-Türk
Cümle ve cümlenin yüklemini oluşturmak üzere eylemlerin zaman, kişi vb. çekim eklerini almaları aşağıdakilerden hangisidir?
Eylem çekimi, cümle ve cümlenin yüklemini oluşturmak üzere eylemlerin zaman, kişi vb. çekim eklerini almalarıdır.
Ağız boşluğunun ön ve art bölümleriyle ilgili karşıtlık /a/-/e/, /ı/-/i/, /o/-/ö/, /u/-/ü/ ayrımlarını belirleyen ölçüt hangisidir?
Ağız boşluğunun ön ve art bölümleriyle ilgili karşıtlık; /a/-/e/, /ı/-/i/, /o/-/ö/, /u/-/ü/ ayrımlarını belirler. Dilin ön tarafının tümsekleşmesiyle ağzınarka bölgesinde art ünlüler /a, ı, o, u/, dilin arka tarafının tümsekleşmesiyle ağızboşluğunun ön tarafında ön ünlüler /e, i, ö, ü/ oluşur.
Harezm-Altınordu Türkçesi olarak da adlandırılan Harezm Türkçesinden günümüzeçoğu dinî ve edebî olmak üzere pek çok eser kalmıştır. Harezm Dönemi’nden kalan eserler içerisinde hangisi ünlü bilgin Zemahşerî tarafından yazılmış, Türkçenin önemli sözlüklerinden biridir?
Harezm-Altınordu Türkçesi olarak da adlandırılan Harezm Türkçesinden günümüzeçoğu dinî ve edebî olmak üzere pek çok eser kalmıştır. Harezm Dönemi’nden kalan eserler içerisinde Türkçenin önemli sözlüklerinden biri olan ve ünlü bilgin Zemahşerî tarafından yazılan Mukaddimetü’l-Edeb de vardır. Bu dönemden kalan diğer bazı eserler Muînü’lMürîd, Hüsrev ü Şirin, Muhabbetnâme, Nehcü’l-Ferâdis vb.dir.
Doğru yanıt E
Aşağıdakilerden hangisi Orta Türkçe döneminin başlangıcı olarak kabul edilir?
İslam dini Türkler arasında 8. yüzyıldan başlayarak yavaş yavaş yayılmaya başlar ve X. yüzyılda Karahanlı kağanı Abdulkerim Satuk Buğra Han zamanında toplu olarak din değiştirmeler, yani İslam dinini benimsemeler görülür. İslam dininin Türkler arasında hâkim duruma gelmesi, dili de etkiler ve hem din değişikliğinden, hem de dilin iç bünyesindeki bazı değişmelerden dolayı Eski Türkçe döneminin kapandığı, Orta Türkçe döneminin başladığı kabul edilir. Doğru cevap B seçeneğidir.