Türk Dili 1
Deneme Ara Sınavı 23
1.

Türkçe hangi dönemde bağımsız bir dil hâline gelmiştir?

Doğru Cevap: "D" Büyük Hun İmparatorluğu
Soru Açıklaması

Türkçe "İlk Türkçe" adı verilen Büyük Hun İmparatorluğu sürecinde bağımsız bir dil hâline gelmiştir. Ana Türkçe Dönemi ise Avrupa Hun İmparatorluğu döneminde başlamıştır.

2.

Yukarıdakilerin hangileri Kutadgu Bilig adlı eserin nüshalarının günümüzde bulunduğu yerlerdir?

Doğru Cevap: "A" I, II, V
Soru Açıklaması

Kutadgu Bilig’in bugün elimizde biri Kahire’de, biri Taşkent’te, diğeri de Viyana’da olan üç yazma nüs­hası vardır. Doğru cevap A’dır.

3.

Aşağıdakilerden hangisinde ünsüz benzeşmesi vardır?

Doğru Cevap: "B" Taşta
Soru Açıklaması

Taşta sözcüğünde ünsüz benzeşmesi vardır. Doğru cevap B'dir.

4.

Aşağıdaki seçeneklerden hangisi "bircik> biricik" kelimesindekine benzer bir ses olayına örnek gösterilebilir?

Doğru Cevap: "D" Çepeçevre
Soru Açıklaması

"bircik> biricik" ünlü türemesine bir örnek oluşturur."yalnız" ve kavşak" ünlü düşmesine uğrarken "yaşıyor" ve "büyük" kelimeleri ünlü daralmasına örnektir. "çep- çevre> çepeçevre" ünlü türemesine uğramıştır. Doğru cevap D'dir.

5.

Eski Türkçe döneminde Uygurların nitelikli sayılabilecek eserler verip, başka dillerden tercümeler yapmaları ve hatta biline ilk Türk şairinin bu dönemde yer alması neyin göstergesidir? 

Doğru Cevap: "B" Uygurların yerleşik yaşama geçmesinden kaynaklı dillerinin de gelişme gösterdiği.
Soru Açıklaması

 Uygurlar yerleşik yaşama geçen ilk Türk devletidir. Yerleşik yaşama geçmeleriyle beraber çeşitli eserleri kendi dillerine çevirmişler Mahiheizm dinini kabul etmeleriyle sanat hayatları da gelişme göstermiştir. Dolayısıyla doğru cevap B'dir.

6.

Vurgu ile ilgili verilen bilgilerden hangisi doğru değildir?

Doğru Cevap: "C" Sözcüklerde vurgunun yeri sabittir.
Soru Açıklaması

Sözcüklerde anlama göre vurgunun yeri değişebilir.  Örneğin, bölme sözcüğünde vurgu ilk hecedeyken (BÖLme!) olumsuz emir, ikinci hecedeyken (bölME) matematik terimi karşılığındadır. 

7.

Aşağıdakilerden hangisi Türkçede düzlük-yuvarlaklık uyumuna aykırı bir örnektir?

Doğru Cevap: "B" çamur
Soru Açıklaması

Ölçünlü Türkçede dudak uyumu veya düzlük-yuvarlaklık uyumu adı verilen uyuma göre düz ünlülerden sonra ancak düz ünlüler, yuvarlak ünlülerden sonra dar-yuvarlak veya düz-geniş ünlüler gelebilir. Çamur, kabuk, kavun, kavur-, yağmur gibi birkaç sözcük dudak uyumuna aykırıdır.

8.

Bir dil topluğunda söyleyiş, yazım ve söz varlığı vb. belirli alanlarda ortak ve resmî kabulün sağlanmasına ne ad verilir?

Doğru Cevap: "C" Ölçünleştirme
Soru Açıklaması

Ölçünleştirme (standartlaştırma): Bir dil topluğunda söyleyiş, yazım ve söz varlığı vb. belirli alanlarda ortak ve resmî kabulün sağlanmasıdır. Doğru cevap C'dir.

9.

Aşağıdaki ülkelerden hangisi eşit çok dillilik için örnek olarak gösterilebilir?

Doğru Cevap: "D" Belçika
Soru Açıklaması

Her ülkenin bölgelerüstü ölçünlü dilin hâkimiyetini tesis ve idame eden, siyasi sınırlar içindeki yerel dillerin, toplumsal ve bölgesel değişkelerin kamu alanındaki kullanım süreçlerini düzenleyen açık ya da kapalı dil politikaları vardır. Bu politikalar tek dillilik, eşit çok dillilik, ulusal/bölgesel dil sistemleri olmak üzere üçe ayrılabilir. Tek dillilik için Almanya, Fransa ve Türkiye, eşit çok dillilik için Belçika ve ulusal/bölgesel dil sistemleri için Hindistan örnek gösterilebilir. Bu nedenle doğru cevap D'dir.

10.
Aşağıdaki sözcük gruplarından hangisi Türkçedeki dudak uyumuna aykırıdır?
Doğru Cevap: "B" yağmur, kavuk, çamur, kabuk
Soru Açıklaması
" Ölçünlü Türkçede dudak uyumu veya düzlük-yuvarlaklık uyumu adı verilen uyuma göre düz ünlülerden sonra ancak düz ünlüler, yuvarlak ünlülerden sonra dar-yuvarlak veya düz-geniş ünlüler gelebilir." O halde B doğru cevaptır.
11.
Eski Oğuz Türkçesinde eser veren isimler hangi seçenekte daha tam ve doğru olarak verilmiştir? I. Sultan Veled II. Şeyyad Hamza III. Gülşehri IV. Aşık Paşa V. Nevayi
Doğru Cevap: "C" I, II, III, IV
Soru Açıklaması
Doğru cevap C şıkkıdır
12.

Kâşgarlı Mahmut tarafından 1072 yılında başlanıp 1077 yılında tamamlanmış, 7000’den fazla Türkçe kelimenin Arapça karşılığı verilmekle kalınmayıp şiirlerle, atasözleri ve deyimlerle örneklendirilerek zenginleştirilmiş, Türk kültürünün hazinesi olarak değerlendirilen eser aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: "B" Dîvânü Lügâti’t-Türk
Soru Açıklaması

Dîvânü Lügâti’t-Türk

13.

Cümle ve cümlenin yüklemini oluşturmak üzere eylemlerin zaman, kişi vb. çekim eklerini almaları aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: "B" Eylem çekimi
Soru Açıklaması

Eylem çekimi, cümle ve cümlenin yüklemini oluşturmak üzere eylemlerin zaman, kişi vb. çekim eklerini almalarıdır.

14.
Bir dilin tarihi, siyasi, sosyal ve kültürel nedenlerle değişik bölgelerde ses yapısı, şekil yapısı ve kelime hazinesi bakımından önemli farklarla birbirinden ayrılan kollarından her biri aşağıdakilerden hangisi ile tanımlanmaktadır?
Doğru Cevap: "D" Diyalekt
Soru Açıklaması
Geleneksel Türkolojde Batı dillerindeki diyalekt karşılığındaki lehçe, Korkmaz’ın
15.

 Ağız boşluğunun ön ve art bölümleriyle  ilgili  karşıtlık  /a/-/e/, /ı/-/i/, /o/-/ö/, /u/-/ü/ ayrımlarını belirleyen ölçüt hangisidir?

Doğru Cevap: "B" Artlık/ Önlük
Soru Açıklaması

Ağız boşluğunun ön ve art bölümleriyle ilgili karşıtlık; /a/-/e/, /ı/-/i/, /o/-/ö/, /u/-/ü/ ayrımlarını belirler. Dilin ön tarafının tümsekleşmesiyle ağzınarka bölgesinde art ünlüler /a, ı, o, u/, dilin arka tarafının tümsekleşmesiyle ağızboşluğunun ön tarafında ön ünlüler /e, i, ö, ü/ oluşur.

16.
Dede Korkut Kitabı dil ve üslup bakımından Türk dilinin hangi dönemine aittir? 
Doğru Cevap: "B" Eski Oğuz Türkçesi 
Soru Açıklaması
17.
Aşağıdakilerden hangisi, ad durum eklerinden ‘ilgi/tamlayan durumu’ örneğidir?
Doğru Cevap: "E" Arabanın
Soru Açıklaması
Şekilde de görüldüğü gibi, ad durum eklerinden -ın ve -nin; ilgi/tamlayan durumlarında kullanılmaktadır. E seçeneğindeki 'Arabanın' sözcüğü tamlayan durumundadır. Doğru yanıt E seçeneğidir.
18.

Harezm-Altınordu Türkçesi olarak da adlandırılan Harezm Türkçesinden günümüzeçoğu dinî ve edebî olmak üzere pek çok eser kalmıştır. Harezm Dönemi’nden kalan eserler içerisinde hangisi ünlü bilgin Zemahşerî tarafından yazılmış, Türkçenin önemli sözlüklerinden biridir? 

Doğru Cevap: "E" Mukaddimetü’l-Edeb 
Soru Açıklaması

Harezm-Altınordu Türkçesi olarak da adlandırılan Harezm Türkçesinden günümüzeçoğu dinî ve edebî olmak üzere pek çok eser kalmıştır. Harezm Dönemi’nden kalan eserler içerisinde Türkçenin önemli sözlüklerinden biri olan ve ünlü bilgin Zemahşerî tarafından yazılan Mukaddimetü’l-Edeb de vardır. Bu dönemden kalan diğer bazı eserler Muînü’lMürîd, Hüsrev ü Şirin, Muhabbetnâme, Nehcü’l-Ferâdis vb.dir. 

Doğru yanıt E 

19.

Aşağıdakilerden hangisi Orta Türkçe döneminin başlangıcı olarak kabul edilir?

Doğru Cevap: "B" İslam dininin Türkler arasında yaygınlaşması
Soru Açıklaması

İslam dini Türkler arasında 8. yüzyıldan başlayarak yavaş yavaş yayılmaya başlar ve X. yüzyılda Karahanlı kağanı Abdulkerim Satuk Buğra Han zamanında toplu olarak din değiştirmeler, yani İslam dinini benimsemeler görülür. İslam dininin Türkler arasında hâkim duruma gelmesi, dili de etkiler ve hem din değişikliğinden, hem de dilin iç bünyesindeki bazı değişmelerden dolayı Eski Türkçe döneminin kapandığı, Orta Türkçe döneminin başladığı kabul edilir. Doğru cevap B seçeneğidir.

20.
Aşağıdakilerden hangisindeki sözcüklerin tamamı addan ad yapım eklerine örnektir?
Doğru Cevap: "E" Yılan, Gözde, Tekil, Özel, Dolmuş
Soru Açıklaması
E seçeneğinde sözcüklerin tamamı addan ad yapım eki amıştır.
TEST BİTTİ.
CEVAPLARINIZI KONTROL EDİNİZ.