Türk Dili 1
Deneme Ara Sınavı 30
1.
Akciğerlerden diyaframın ve göğüs kaslarının itmesiyle pompalanan havanın konuşma sesinin oluşumunda izlediği ilk iki durak aşağıdakilerin hangisinde sırasıyla ve doğru olarak verilmiştir?
Doğru Cevap: "A" Ses Telleri-Gırtlak
Soru Açıklaması
2.
Aşağıdaki alfabe/yazı sistemlerinden hangisi Uygur Kağanlığı döneminde sınırlı sayıda metinde kullanılmış ve Türkçenin ses sistemine uygun olmadığı için kısa zamanda terk edilmiştir?
Doğru Cevap: "E" Tibet yazısı
Soru Açıklaması
Türkçenin ses sistemine çok uygun olmayan Tibet yazı sistemi, Uygurlar döneminde Tibet'le olan ilişkilerin attığı zamanlarda çok sınırlı sayıda metnin yazılmasında kullanılmış ve kısa zamanda da terk edilmiştir. Bu nedenle doğru yanıt E'dir.
3.
Latin alfabesinin kaynağının, aşağıdaki alfabelerden hangisi olduğu kabul edilmektedir?
Doğru Cevap: "D" Grek alfabesi
Soru Açıklaması
Doğru cevap D seçeneğidir
4.

Aşağıdaki sözcüklerden hangisine gelen sıfat fiil ekiyle sözcük farklı bir anlam taşımaktadır? 

Doğru Cevap: "D" tanıdık kişi 
Soru Açıklaması

Sıfat fiil: Sıfat fiiller, eylemlerden geçici sıfat yapmak üzere türetilen ve genelliklekişiye bağlı olmaksızın çekimlenen eylemsilerdir. Sıfat fiiller, eylem ve sıfatlarınözelliklerini birlikte gösterir. Zaman kavramının ön planda olduğu sıfat fiiller, Tablo4.5’te de görüldüğü gibi geçmiş, geniş ve gelecek zaman sıfat fiilleri olmak üzere üçtürde değerlendirilebilir. 

Geçmiş zaman anlamı taşıyanlar -DIk-mIştanıdık (adam)bilmiş (çocuk)Geniş zaman anlamı taşıyanlar-An-mAz-r, -Arağlayan (nar), gülen (ayva)tükenmez (kalem)oynar (başlık), bakar (kör)Gelecek zaman anlamı taşıyanlar -AcAk akacak (kan), yakacak (odun)

doğru yanıt D 

5.

Bir dil topluğunda söyleyiş, yazım ve söz varlığı vb. belirli alanlarda ortak ve resmî kabulün sağlanması olan Ölçünleştirme sözcüğünün diğer anlamı aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: "E" Standartlaştırma
Soru Açıklaması

Ölçünleştirme (standartlaştırma): Bir dil topluğunda söyleyiş, yazım ve söz varlığı vb. belirli alanlarda ortak ve resmî kabulün sağlanmasıdır. Doğru cevap E'dir.

6.

Aşağıdakilerden hangisi Fransızca kökenli "standartlaştırma" sözcüğünün öz Türkçe karşılığıdır?

Doğru Cevap: "A" Ölçünleştirme
Soru Açıklaması

Ölçünleştirme (standartlaştırma): Bir dil topluğunda söyleyiş, yazım ve söz varlığı vb. belirli alanlarda ortak ve resmî kabulün sağlanmasıdır. Ölçünlü ve ölçün, Fransızca kökenli ‘standart’ sözcüğünün öz Türkçe karşılıklarıdır.

7.

Aşağıdakilerden hangisi Whorf Hipotezi ya da Sapir-Whorf hipotezini doğru şekilde açıklar?

Doğru Cevap: "C" Dil, kültürel davranışlar ve düşünme biçimleri arasındaki ilişkiyi açıklar.
Soru Açıklaması

Bu kurama göre dil, düşünceyi, toplumsal davranışları ve toplumsal davranış örüntülerini belirleyen bir kalıptır. Bu durumda, bir dilin yapısı, o dili konuşanların dünya görüşlerini de belirlemekte ve biçimlendirmektedir (Wardhaugh,1998). Whorf ’a göre dil, sadece düşüncelerin ifade edildiği bir araç değil, aynı zamanda düşünceyi şekillendiren, bireylerin zihinsel aktivitelerini yönlendiren bir program veya rehberdir. Düşünmek, rasyonel bir eylem olsa da o dilin gramerinden bağımsız değildir. Dil, gerçekliği süzen bir filtre oluşturarak toplumların kendilerini saran dünyayı algılama biçimini ve dünya görüşünü belirlemektedir. Bu nedenle, farklı dilleri konuşan insanların dünyayı algılama biçimleri, değer yargıları ve kültürel davranışları da farklıdır (Wardhaugh, 1998).

8.
ile 12. yüzyıllar arasında Doğu Türkistan, Harezm, Altın Ordu bölgelerinden İstanbul’a kadar uzanan geniş bir coğrafyada kullanılan; toplam 18 harf içeren; Türkçenin yazımı için son derece yetersiz bulunsa da uzun bir süre büyük bir kültür birikimini taşıdığı için önem verilen alfabe aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: "A" Uygur alfabesi
Soru Açıklaması

Amaç 3

9.
Aşağıdakilerden hangisi türetim yapabilen eklere örnek olarak gösterilebilir?
Doğru Cevap: "D" Gece-lik
Soru Açıklaması
Doğru cevap d şıkkıdır
10.

I. Oluştukları yere, dilin veya çenenin yüksekliğine, dudakların durumuna göre biçimlenir.

II. /a, ı, o, u/ art ünlülerdir.

III. /o, ö, u, ü/ geniş ünlülerdir.

IV. /ı, i, u, ü/ dar ünlülerdir. 

Yukarıda ünlüler ile ilgili verilen ifadelerden hangisi doğrudur?

Doğru Cevap: "E" I, II, IV
Soru Açıklaması

Ünlüler; oluştukları yere, dilin veya çenenin yüksekliğine, dudakların durumuna göre biçimlenir. /a, ı, o, u/ art ünlülerdir. /a, e, ı, i/ düz ünlülerdir. Ancak geniş ünlüler /a, e, o, ö/ şeklindedir.

11.
Aşağıdakilerden hangisinde addan ad yapma eki kullanılmıştır?
Doğru Cevap: "C" Güncel
Soru Açıklaması
Addan ad yapma ekleri ad kök ya da gövdelerinden köken anlamıyla bağlantılı yeni ad gövdeler yapan eklerdir. Doğru cevap c şıkkıdır.
12.

Aşağıdakilerden hangisi 'kalıplaşma'ya örnektir?

Doğru Cevap: "B" imambayıldı
Soru Açıklaması

Çekim ekleri hatta cümleler kimi zaman kendi işlevlerinin ve görevlerinin dışında, yeni anlamlar kazanabilir; buna kalıplaşma adı verilir: imambayıldı (< imam + bayıldı).

13.
Aşağıdaki yüklemlerin hangisinde eylemden eylem türetilmiştir?
Doğru Cevap: "A" Düğünden sonra masalar toplandı.
Soru Açıklaması
Bilgiyi kullanarak yeni probleme uygulama mantığında olduğu için uygulama düzeyinde bir sorudur.
14.
Eski Türkçe Dönemi ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi doğrudur?
Doğru Cevap: "A" Köktürk ve Uygur dönemleri olmak üzere ikiye ayrılır.
Soru Açıklaması
B, C, D, E şıklarındaki bilgiler doğru biilgilerin tahrif edilmiş halleridir. Bu nedenle doğru şık A'dır.
15.

Türkçe kökenli sözcüklerle ilgili aşağıdakilerden hangisi/hangileri doğrudur?

I.    Türkçede üç ünsüz yan yana gelemez. 

II.   Sözcük kökünde ya da hece sonunda yan yana üç ünsüz bulunmaz.

III.  Yazılışta söz başında iki ünsüz bulunan sözcükler yabancı kökenlidir.

IV.   Çok heceli sözcüklerin sonunda -p bulunmaz

Doğru Cevap: "D" II, III ve IV
Soru Açıklaması

Türkçede iki ünsüz hatta üç ünsüz yan yana gelebilir. Diğer belirtilenlerin hepsi doğru olduğu için doğru cevap D şıkkıdır.

16.

Aşağıdaki sözcüklerden hangisi kalıplaşma yoluyla oluşmuştur?

Doğru Cevap: "B" uydu
Soru Açıklaması

KalıplaşmaÇekim ekleri hatta cümleler kimi zaman kendi işlevlerinin ve görevlerinin dışında, yenianlamlar kazanabilir; buna kalıplaşma adı verilir: birden (< bir-den), çıktı (< çık-tı), gecekondu (< gece kondu), imambayıldı (< imam + bayıldı), tanıdık (< tanı-dık ), toptan(< top-tan), Türkçe (< Türk-çe), uydu (< uy-du ), yakacak (< yak-acak), yazar (< yaz-ar),yüzde (< yüz-de). Bu örneklerde ad ve eylem çekim ekleri, sözcük grupları hatta cümlelerkalıplaşarak yeni sözcükler oluşturmuşlardır.

17.
Aşağıdakilerden hangisi Yeni Lisan hareketinin temel prensiplerinden biri değildir?
Doğru Cevap: "B" Arapça kökenli bilim terimlerinin yerine Türkçelerini üretmek
Soru Açıklaması
Yeni Lisan hareketinin temel prensipleri şunlardır: 1. Yazı dilini konuşma diline yaklaştırmak, mümkün olduğu kadar İstanbul halkının konuştuğu gibi yazmak. 2. Dilimizdeki Arapça ve Farsça gramer kurallarını kullanmamak. 3. Tamlamaları, Türkçe kurallara göre yapmak. 4. Yabancı kelimeleri Türkçedeki söylenişiyle yazmak, bilim terimlerinde Arapça kelimelerden yararlanmak. 5. Öteki Türk lehçelerinden kelime almamak. 6. Bu kurallardan hareket ederek millî bir dil ve millî bir edebiyat meydana getirmek. Bu durumda doğru yanıt B seçeneğidir.
18.

Aşağıdaki sözcüklerden hangisi gırtlakta oluşan tek ünsüz harfi içermektedir? 

Doğru Cevap: "C" Han
Soru Açıklaması

Gırtlakta oluşan tek ünsüz, /h/dir. Doğru yanıt C'dir. 

19.

Aşağıdaki tümcelerden hangisinde hem edilgen hem de dönüşlü çatı anlamı çıkabilir?

Doğru Cevap: "C" Çocuk yıkandı.
Soru Açıklaması

'Çocuk yıkandı.' tümcesi hem çocuğun kendini yıkadığı hem de bir başkası tarafından yıkandığı anlamına gelebilir. Doğru cevap C'dir. 

20.

Aşağıdaki sözcüklerin hangisinde bağımlı biçim birim yoktur?

Doğru Cevap: "C" buldozer
Soru Açıklaması

'buldozer' sözcüğünde herhangi bir ek yoktur, bu da bağımlı bir biçim birim olmadığını göstermektedir. Doğru cevap C'dir. 

TEST BİTTİ.
CEVAPLARINIZI KONTROL EDİNİZ.