Türk Dili 1
Deneme Ara Sınavı 9
1.

Aşağıdaki sözcüklerden hangisi eylemden ad yapma eki almıştır?

Doğru Cevap: "C" Gezegen
Soru Açıklaması

İlke, güncel, eldiven ve toptan sözcükleri addan ad yapma ekleri almışlardır. Gezegen sözcüğü ise eylemden ad yapma eki almıştır. 

2.

Aşağıdaki sözcüklerden hangisinde addan eylem yapma eki bulunur? 

Doğru Cevap: "D" yadırga
Soru Açıklaması

Addan eylem yapma ekleri, ad tabanlarından köken anlamıyla bağlantılı yeni eylem gövdeleri yapan eklerdir.-A1-: kana-, oyna-, türe-. -A2-: beze-, boşa-. -Al-: azal-, bun-al-, çoğal-, düzel-. -An-:gücen-, utan-. -Ar-1: kar(a)-ar, kız-ar-, mor-ar-. -Ar2-: başar-, ever-, onar-, suvar-. -A-ş-:güreş-, yanaş-. -DA1-: aldat-, iste- (< izde-). -DA2-: çatırda-, parılda-, şırılda-. -I-: ağrı- (<ağır-ı-), sak-ı-(n)- (< ET sak + ı + n-), taşı (< ET taş-ı-). -k-: acık-, birik-, gecik-, gözük-.-kIr-: fışkır-, hıçkır-, püskür-. -l-: incel-, kısal-, küçül-, sivril-. -lA(n)-: anla-, avlan-, evlen-,gizle-, yolla-. -msA-: azımsa-, küçümse-. -r-: belir-, delir-. -rgA-: esirge-, yadırga-.-sA-: boğasa- (ağız), önemse-, susa-. -sIn-: gereksin-, yüksün

A, B, C ve E seçeneklerinde eylemden ad yapma ekleri bulunmaktadır. Doğru yanıt D 

3.

I. İnançlar

II. İlişki örüntüleri

III. El sanatları

Yukarıdakilerden hangisi manevi kültürü oluşturan faktörler arasında yer alır?

Doğru Cevap: "A" I-II
Soru Açıklaması

Kültürü olusturan ögeler, genel anlamda maddi ve manevi veya somut ve somut olmayanbçiminde sınıflandırılabilir. Maddi kültür unsurları mimarî, el sanatları, geleneksel kıyafetler, araç-gereçler gibi elle tutulur, gözle görülür, somut olan unsurlardır. Manevi kültür unsurları ise inançlar, dünya görüşleri, ahlak anlayışı, davranıış kalıpları, ilişki örüntüleri vb. toplumsal hayatı çevreleyen öğreti ve değerlerdir.

4.
Aşağıdaki ünsüzlerden hangisi ötümlü, diş eti-damak, süreksiz (patlayıcı) özelliklerine sahiptir?
Doğru Cevap: "A" /c/
Soru Açıklaması

Seçeneklerdeki ünsüzlerin özellikleri şöyledir: /j/: ötümlü, diş eti-damak, sürekli (sızıcı); /p/: ötümsüz, çift dudak, süreksiz (patlayıcı);/ş/: ötümsüz, diş eti-damak, sürekli (sızıcı); /v/ : ötümlü, çift dudak, sürekli (sızıcı); /c/: ötümlü, diş eti-damak, süreksiz (patlayıcı). Doğru cevap A’dır.

5.

Aşağıdakilerden hangisi izole diller arasında yer almaz?

Doğru Cevap: "E" Romence
Soru Açıklaması

Romence Latin dilleri arasındadır ve Fransızca, İtalyanca, İspanyolca ve Portekizce gibi yakın akrabaları bulunur. Diğer şıklarda belirtilen diller izole dillerdir. Doğru yanıt E seçeneğidir.   

6.

"Beş büyük mesnevi^ yazan ilk Türk şairdir; ilk şairler tezkiresi Mecalisü’n-Nefayis’in, Farsça ile Türkçeyi karşılaştırarak Türkçenin daha üstün bir dil olduğu sonucuna ulaştığı Muhakemetü’l-Lügateyn’in, Türk kültür tarihi açısından çok önemli olan Nesayimü’l-Mahabbe’nin, Türk edebiyatının ilk biyografi örneklerinin yazarıdır."

Bahsi geçen yazar aşağıdaki şıklardan hangisinde verilmiştir?

Doğru Cevap: "E" Ali S¸ir Neva^yi^
Soru Açıklaması

Ünlü bilgin Zemahşeri^ Türkçenin önemli sözlüklerinden biri olan ve  Mukaddimetü’l-Edeb'i yazmıştır. Yusuf Has Ha^cip,  1069 yılında   6645 beyitten oluşan Kutadgu Bilig'i yazmıştır. Ali S¸ir Neva^yi^’nin okul arkadaşı ve yakın dostu olan Hüseyin Baykara; hem bir hükümdar, hem de diva^n sahibi bir şairdir. Babür ise diva^nı ve başka eserleri yanında hatıra türünden yazdığı Vakayi^ adlı büyük eseriyle hem Türk anı edebiyatının hem de Türk nesrinin önemli örneklerinden birini vermiştir.

Doğru cevap Ali Şir Nevai'nin bulunduğu E şıkkıdır.

7.

Aşağıda, Türk yazı dillerinin ve lehçelerinin sınıflandırılmasıyla ilgili verilen bilgilerden hangisi doğrudur?

Doğru Cevap: "C" KBb grubunda Kumukça, Karaçay Balkarca, Kırım Tatarcası ve Karayca bulunur.
Soru Açıklaması
Güneybatı (GB), Oğuz Türkçesi: Bu grup kendi içinde batı (b) ve doğu (d) olmak üzere ikiye ayrılır. GBb grubunda Gagauzca, Türkiye Türkçesi ve Azerice; GBd grubunda ise Türkmence yer alır. Salırca (Salarca) tarihî olarak Oğuz grubundan gelişmiştir. Kuzeybatı (KB), Kıpçak Türkçesi: Kıpçak grubu batı (b), kuzey (k) ve güney (g) alt gruplarından oluşur. KBb grubunda Kumukça, Karaçay Balkarca, Kırım Tatarcası ve Karayca; KBk veya Volga (İdil) grubunda Kazan Tatarcası ve Başkurtça; KBg veya Aral-Hazar grubunda Kazakça, Karakalpakça, Kıpçak-Özbek ve Nogayca bulunur. Altay Türkçesi ile güçlü genetik bağlarına karşın, Kazakçaya çok yakın olan modern Kırgızca da bu grupta değerlendirilebilir.
8.

Aşağıdakilerden hangisi 'nasıl' kelimesindeki ses olayına örnektir?

Doğru Cevap: "A" kahvaltı
Soru Açıklaması

Ünlü birleşmesi; ünlüyle biten bir sözcüğün, ünlü ile başlayan bir ek alması ya da sözcük ile birleşmesi durumunda, ilk sözcüğün sonundaki veya ikinci sözcüğün başındaki ünlülerden birinin düşmesidir. Kahvaltı (kahve+altı), sözcüğü buna örnektir.

9.
Ünlem kuramına göre aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
Doğru Cevap: "C" Dilin doğuşu, insanların duygularını ifade etmesiyle ilişkilidir.
Soru Açıklaması
10.
Aşağıdakilerden hangisi dilin tanımıdır?
Doğru Cevap: "C" Bir gramer sistemi içinde örgütlenmiş düşünceleri, duyguları bildirmeye yarayan ses, işaret ve hareketlerin bütünüdür.
Soru Açıklaması
11.

"Kutadgu Bilig" eseri kim tarafından yazılmıştır?

Doğru Cevap: "B" Yusuf Has Hacip
Soru Açıklaması

6645 beyitten oluşan Kutadgu Bilig, 1069 yılında Yusuf Has Hâcip tarafından yazılmıştır.

12.

Aşağıdakilerden hangisinde, iyelik eki kullanılmamıştır?

Doğru Cevap: "C" Senli benli konuşmaktan hoşlanmam.
Soru Açıklaması

Amaç 2

13.
Aşağıdaki sözcüklerden hangisinde edilgen çatı kullanılmıştır?
Doğru Cevap: "D" Sevilmek
Soru Açıklaması
çatıları çok genel olarak bir cümlede yüklemin gösterdiği eylemin özne tarafından yapıldığını gösteren etken çatı ve cümlenin dil bilgisel (sözde) öznesinin yüklemin bildirdiği eylemden etkilendiğini veya eylemin hedefi olduğunu gösteren edilgen çatı olarak ikiye ayırabiliriz. Buna göre boyamak, katılmak, kaçırmak ve doyurma sözcükleri etken çatılı fiilleri örneklerken sevilmek sözcüğü edilgen çatılıdır.
14.
Aşağıdakilerden hangisi anlam bakımından sözcük türleri içerisinde yer almaz?
Doğru Cevap: "A" Argo Anlam
Soru Açıklaması
Argo anlam bir anlam türü değildir.
15.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde edat (ilgeç) kullanılmamıştır ?
Doğru Cevap: "E" Müzik dersiyle beden eğitimi dersi en sevdiğim derslerdi.
Soru Açıklaması

Müzik dersi ve beden eğitimi dersi "ile" bağlacı kurulmuştur. "ile" ekinin yerine "ve" bağlacını getirebiliriz.

16.
Aşağıdakilerden hangisi tonlamanın tanımıdır?
Doğru Cevap: "C" Konuşma sırasında sesin perdesinin düşmesiyle oluşan melodik perdeleme ve dalgalanmadır.
Soru Açıklaması
17.

Aşağıdaki seçeneklerin hangisinde sözcük kök ve eklerine doğru biçimde ayrılmıştır?

Doğru Cevap: "C" kir-len-me-k
Soru Açıklaması

Kirlenmek sözcüğünün kök ve gövdelere ayrılışı kir-len-me-k şeklindedir.

18.
Ülkemizde çok çeşitli kültürlerin bir arada yer alması sebebiyle, aynı dil kullanılırken farklı coğrafi bölgelerde birçok çeşitte ağız, lehçe farklılıkları ile karşılaşılmaktadır. Bu örnekte sözü edilen durum dilin aşağıdaki özelliklerinden hangisinden kaynaklanmaktadır?
Doğru Cevap: "B" Dil, toplumsal katmanlara göre değişir.
Soru Açıklaması

Dil, toplumsal katmanlara göre değişir. Dil, klasik terminolojideki ifadesiyle ağız, şive, lehçe gibi ‘değişke’lerden oluşur. Bu değişkelerden biri ön plana çıkarak yazı dili hâline gelir. Diğer değişkeler de konuşuldukları coğrafyaların ya da toplulukların iletişim aracı ve kimliklerinin simgesi olma işlevi kazanır.

19.

Aşağıdaki seçeneklerden hangisi Türkçe kökenli bir sözcüktür?

Doğru Cevap: "E" Bilgin
Soru Açıklaması

E seçeneği büyük ünlü uyumuna uyduğu için Türkçe kökenli bir kelimedir. Bu yüzden doğru seçenek E şıkkıdır.

20.
Lütfi ve Sekkaki hangi dönemin şairleridir?
Doğru Cevap: "A" Çağatay Türkçesi Dönemi
Soru Açıklaması
TEST BİTTİ.
CEVAPLARINIZI KONTROL EDİNİZ.