Türk Dili 1
Deneme Final Sınavı 31
1.

Aşağıdakilerden hangisi söyleyiş bozukluklarına örnek olarak verilebilir?

Doğru Cevap: "A" Nasip sözündeki /a/ sesinin uzatılması
Soru Açıklaması

Bir sözcüğün ölçünlü söylenişi, genel kabul görmüş, yaygınlaşmış biçimidir. O¨lçün dışı kul- lanımlar hemen kulakları tırmalar. O¨rneğin nasip sözündeki /a/ sesinin uzatılarak na¯sip, edebiya¯tımız sözündeki uzun /a¯/ sesinin ise kısa söylenmesi söyleyiş yanlışıdır. Dekan sözünün son hecesinin kalın söylenmesi gerekirken deka^n biçiminde ince, hika^yedeki /a/ sesinin ince olmasına karşın kalın söyleyişi bir başka yanlıştır.

2.

"Parası yeni bir elbise almaya yetmediği için anneminkini ödünç aldı." cümlesinde kaç adet iyelik eki almış sözcük vardır?

Doğru Cevap: "C" 2
Soru Açıklaması

İyelik ekleri, adın belirttiği nesne ya da kavramın, altı kişiden (ben, sen, o; biz, siz, onlar) birine ait olduğunu gösterir. İyelik eki almış sözcükler, isim tamlamalarında tamlanan ögeyi oluştururlar. 'para-sı' üçüncü tekil kişi, 'annem-in' birinci tekil kişi eki almıştır. Doğru cevap C'dir.

3.
Aşağıdakilerden hangisi 'biçim birim'in tanımıdır?
Doğru Cevap: "B" Ses ve yapı yönünden anlamlı en küçük ögelerdir.
Soru Açıklaması
Soru kitaptaki metni aynen sorduğu için hatırlama düzeyindedir.
4.

"Yarışma günü fazla stres yaptığı için, birinciliği alamadı."

Altı çizili sözcük öbeği, cümlenin hangi ögesidir?

Doğru Cevap: "C" Zarf tümleci
Soru Açıklaması

Altı çizili öbek eylemin neden gerçekleştiğini söylemektedir. Bu bir zarf edatıdır. 

5.
----; bir sözcüğün ses, hece, ton, vurgu bakımından söylenme biçimi olarak tanımlanır. ----; söz varlığının yürürlükte olan ses, biçim, köken bakımından kurallara uygun olarak yazılması, noktalama işaretlerinin yerli yerinde kullanılması olarak tanımlanır. Boşluklara aşağıdaki hangi ikili gelmelidir?
Doğru Cevap: "B" Söyleyiş, Yazım
Soru Açıklaması

Yazım, imla olarak da adlandırılan ve bir dilin belli kurallarla yazıya geçirilmesi;söz varlığının yürürlükte olan ses, biçim, köken bakımından kurallara uygun olarak yazılması, noktalama işaretlerinin yerli yerinde kullanılması olarak tanımlanan dil bilgisi terimidir. Yazım kuralları ve sözlerin,özel adların, kısaltmaların bu kurallara göre yazılmış biçimleri, abece sıralamasına göre yazım kılavuzunda yer alır.

Söyleyiş, telaffuz, sesletim, söyleniş olarak da adlandırılanve bir sözcüğün ses, hece, ton, vurgu bakımından söylenme biçimi olarak tanımlanan dil bilgisi terimi.

Doğru seçenek B'dir.

6.

Kendilerinden daha küçük anlamlı parçalara ayrılamayan, sözlüksel anlam taşıyan ve bir sözcük türüne ait olan biçim birimler aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: "A" Kök
Soru Açıklaması

Kökler, kendilerinden daha küçük anlamlı parçalara ayrılamayan, sözlüksel anlam taşıyan ve bir sözcük türüne ait olan biçim birimlerdir. Gövdeler, biri bağımsız biçim birim olmak üzere, en az iki biçim birimden oluşan yani bir veya daha fazla ek alan kök biçim birimlerdir. Tabanlar, eklerin, yani bağımlı biçim birimlerin eklendiği yalın sözcükler, yani bağımsız biçim birimlerdir. Ekler, herhangi bir sözcük türüne dahil olmayan, yani eylem, ad (isim), sıfat, zarf vb. sözcük türlerinden birine girmeyen bağımlı biçim birimlerdir. Eklenme, sözcüğün yapım eki veya çekim eki almasıdır.

7.

Bazı toplumların uygarlıkta, bilimde, kültürde üretken ve baskın olmaları dikkat çeker. Bu toplumlarda hakim diller ile ilgili ne söylenebilir? 

Doğru Cevap: "B" Diller arası etkileşimde verici dil olması 
Soru Açıklaması

Diller arası etkileşimde verici dilleri konuşan toplumların uygarlıkta, bilimde, kültürde üretken ve baskın olmaları dikkat çeker. Doğru yanıt B'dir. 

8.
Bugün, yaşayan Dünya dilleri arasında, en eski yazılı belgelere sahip olan dil aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: "B" Türk Dili
Soru Açıklaması
Bugün, yaşayan Dünya dilleri arasında, en eski yazılı belgelere sahip olan dil, Türk Dili’dir. Bunun kanıtı, çivi yazılı Sümerce tabletlerdeki alıntı kelimelerdir.
9.

Türk edebiyatında hitabet türü­nün ilk örneği olmasına karşın son derece etkileyici bir anlatım olan Orhon Yazıtları Türkçenin iç zenginliği ile ilgili hangi alanını belirtmektedir?

Doğru Cevap: "D" Tarihsel derinliğini
Soru Açıklaması

Türk edebiyatında hitabet türü­nün ilk örneği olmasına karşın son derece etkileyici bir anlatım söz konusudur. Bütün bu özellikler, Türk dilinin tarihinin çok daha öncelere, tarihin karanlık dönemlerine kadar uzandığını gösteren kanıtlardır.

10.

Aşağıdakilerden hangisi iç içe bileşik cümleye örnek olarak verilebilir?

Doğru Cevap: "A" Kadın beni burada bekleyin dedi.
Soru Açıklaması

B seçeneği ki’li bileşik cümledir. C ve D seçenekleri şartlı bileşik cümledir. E seçeneği ise basit cümledir. Doğru cevap A seçeneğidir.

11.

Aşağıdakilerden hangisi Türkçe'nin yapı bakımından zengin bir dil olduğunu gösteren özelliklerinden biridir?

Doğru Cevap: "C" Yapım ekleri ile yeni sözcükler türetilmesi
Soru Açıklaması

Yapı bakımından eklemeli dil olması dolayısıyla Türkçede yeni sözcükler, terimler türetmekçok daha kolaydır.Yapım eklerinin sayıca çok ve işlevsel olduğu dillerde bu özellik daha güçlü iken daha az sayıda yapım ekine sahip olan dillerde ekler yoluyla türetilen sözcükler daha sınırlı sayıdadır. 

12.

Aşağıda verilenlerden hangisi Türkçenin ses özelliklerine uygun bir sözcüktür?

Doğru Cevap: "E" Gece
Soru Açıklaması

Türkçe kökenli sözlerde /j/ bulunmaz: kolej ve jandarma

Söz başında /c, f, ğ, h, j, l, m, n, ñ, p, r, ş, v, z/ ünsüzleri bulunmaz: filika

Sözcük sonunda /b, c, d, g, g/ ünsüzleri bulunmaz: hac

Bu nedenle doğru cevap E'dir.

13.

Aşağıdaki şairlerin hangisinde eserlerinde yabancı öğelerin oranı en yüksektir?

Doğru Cevap: "B" Baki
Soru Açıklaması

Türkçede karşılığı bulunan sözcüklerin yerine de alıntı sözlerin kullanılması halk dilinden kopuk bir yüksek zümre dilinin doğuşuna yol açmıştır: göz varken dide; kaş varken ebru; dudak varken leb; ağız varken dehen~dehan veya fem; yıldız varken necm, kevkeb, ahter veya sitare; güneş varken şems, aftab, mihr veya hurşid; ay varken kamer veya mah gibi. Edebî eserlerde yabancı ögelerin oranının da gittikçe arttığı görülür. Süleyman Çelebi’nin Mevlid’inde %26 dolayındaki yabancı ögelerin oranı Baki’nin şiirlerinde %65’e, Nef´i’de %60’a, Nabi’de %54’e yükselir. Mahallileşme akımının öncülerinden Nedim’de ise bu oran %41’e kadar gerilemiştir (Aksan, 2004).

14.
'Kapının kolu' sözcük öbeği, Tamlayan-Tamlanan İlişkisi Bulunan Sözcük Öbekler’inden hangisine örnektir?
Doğru Cevap: "C" Belirtili ad tamlaması
Soru Açıklaması
'Kapının' ve 'kolu ' sözcüklerinin her ikisi de addır. Bu nedenle verilen sözcük öbeği ‘ad tamlamasıdır’ ve sözcüklerin her ikisi de ek almıştır. Bu özellikleri nedeniyle ‘kapının kolu' sözcük öbeği belirtili ad tamlamasıdır. Doğru yanıt C seçeneğidir.
15.
İthal ürünlerin kullanım kılavuzlarında Türkçe'ye yer verilmemesi Türkçe'nin kullanılmasında yaşanan sorunlardan hangisi ile ilişkilidir?
Doğru Cevap: "D" İş yaşamında Türkçe
Soru Açıklaması
İthal ürünlerin kullanım kılavuzlarından Türkçe'ye yer verilmemesi Türkçe'nin kullanılmasında yaşanan 'İş yaşamında Türkçe' ile ilişkilidir. Doğru yanıt D'dir.
16.

"yün kazak", "tahta kapı", "elmas yüzük" gibi tamlamaların türü aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: "A" Takısız isim tamlaması
Soru Açıklaması

Takısız ad tamlaması: Her iki sözcüğün de ek almadığı ad tamlamasıdır. Bu tür ad tamlamalarında tamlanan ögenin niteliği, benzetme ve/ya neden yapıldığını be- lirtilir.

Örnek: Kendisine yün kazak örmüştü.Tahta kapıdan içeri girince ilk onu gördü. Vitrinde gördüğü elmas yüzükle geçmişe daldı.

Doğru cevap A'dır.

17.
Aşağıdakilerden hangisi söz varlığı ögelerinden biri değildir?
Doğru Cevap: "C" masal
Soru Açıklaması
18.

Aşağıdakilerden hangisi Türkçenin kullandığı abecelerdendir?

Doğru Cevap: "C" Kiril
Soru Açıklaması

Toplumların bir kültür alanına girmeleri, bir inancı benimsemeleri yazının da değiş­mesini, farklı yazıların benimsenmesini sağlayabilmektedir. Özellikle Türk dili bu açıdan değerlendirildiğinde geçmişte Türkçenin yazımı için pek çok abece kullanıldığı görülür. İlk yazılı kaynağımız Orhon Yazıtları’nda kullanılan ve bir bölümü Türk damgalarından gelen harflerden oluşan Göktürk yazısı ulusal abecemizdir. Ancak daha sonra farklı kültür ve inançların etki alanına giren Uygurlarla birlikte başka abeceler de kullanılır olmuş­tur. Mani, Soğut, Brahmi, Tibet gibi yazı sistemleriyle Türkçe yazılabilmiştir. Türklerin İslam dinini kabul etmeleriyle birlikte Arap kaynaklı yazı bin yılı aşkın bir süredir Türk dilinin çeşitli yazı dillerinin kâğıda dökülmesinde kullanılmıştır. Bazı Türk toplulukları bugün Arap yazısını hâlâ kullanmaya devam etmektedir. Türkçe için Grek, Ermeni, İbra­ni, Süryani yazıları da kullanılmıştır. Batı ile ilişkiler sonucunda tanıştığımız Latin abece­si Türkçeyi ifade etmekte en uygun yazı olduğu düşüncesiyle kullanılmaya başlanmıştır. Yine geçen yüzyılda Sovyetler Birliği yönetimi altındaki Türk soylu halklar Latin yazısını kullanırken sonradan Kiril yazısına geçirilmişlerdir. Bugün de Kiril yazısını kullanan Türk soylu halklar bulunmaktadır. Doğru cevap C’ dir.

19.
Bir işletmeye "Kebabch"' isminin verilmesi, Türkçe'nin kullanımına ilişkin yaşanan Sorunlardan hangisi ile ilişkilidir?
Doğru Cevap: "C" İş yaşamında Türkçe
Soru Açıklaması
Sorudaki örnek, Türkçe veya Türkçeleşmiş adların işyerlerinde kullanılırken gelenekselleşmiş Türk yazımı yerine yabancı kurallara göre yazma eğilimine ve iş yaşamında Türkçe'ye örnektir. Doğru yanıt C'dir.
20.
Cinsiyet Eğitim Psikolojik durum Yaş

“Birtakım toplumsal unsurlar, bireylerin dil davranışlarını da etkiler.” Yukarıdakilerden hangileri bu unsurlar arasında sayılabilir?

Doğru Cevap: "C" I, II ve IV
Soru Açıklaması

Dilin toplumsal bir iletişim sistemi olması, toplumla ilgili birçok unsurun dilde de karşılık bulmasına sebep olur. Toplumsal statü, yaş, eğitim, toplumsal roller, cinsiyet vb. toplumsal unsurlar, bireylerin dil davranışlarını da etkilemektedir.

TEST BİTTİ.
CEVAPLARINIZI KONTROL EDİNİZ.