Türk Dili 1
Deneme Final Sınavı 40
1.

Aşağıdaki kelimelerin hangisinde göçüşme örneği yoktur?

Doğru Cevap: "C" leğen
Soru Açıklaması

lanet kelimesinde göçüşme yoktur.

2.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir ünlü daralması örneği vardır?
Doğru Cevap: "B" Bir daha geç kalmayın, diyor.
Soru Açıklaması

Daralma; benzeşme, daraltıcı ünsüzlerin etkisi vb. seslik nedenlerle geniş ünlülerin dar

ünlü haline gelmesidir. “de-“ eylemindeki geniş /e/ ünlüsü /y/ ünsüzünün etkisiyle dar /i/ ünlüsüne dönüşmüştür. Doğru cevap B’dir.

3.

Orhon Yazıtları'nda geçen Soğdca ıgar sözcüğünün dilimizdeki karşılığı nedir?

Doğru Cevap: "D" Güçlü
Soru Açıklaması

Orhon Yazıtları'nda geçen Soğdca ıgar sözcüğünün dilimizdeki karşılığı güçlüdür. Doğru cevap D'dir.

4.

Son zamanlarda Çay içmek, kahve içmek yerine çay almak, kahve almak; özür dilerim yerine üzgünüm; hoşça kal, allahaısmarladık, sağlıcakla kal yerine kendine iyi bak gibi kullanışlar Türkçenin yapısına aykırı olduğu kadar kültürümüzde de yeri bulunmayan ifade türleridir. Bu ifade türleri neyin yansımasıdır?

Doğru Cevap: "A" Çeviri yoluyla yapılan aktarımların
Soru Açıklaması

Son zamanlarda çeviri yoluyla yeni ifade türleri de ortaya çıktı. Sözler Türkçe ama anlatım kalıbı yabancı kaynaklı: Çay içmek, kahve içmek yerine çay almak, kahve almak; özür dilerim yerine üzgünüm; hoşça kal, allahaısmarladık, sağlıcakla kal yerine kendine iyi bak gibi kullanışlar Türkçenin yapısına aykırı olduğu kadar kültürümüzde de yeri bulunmayan ifade türleridir. Sorunun doğru cevabı A seçeneğidir.

5.

Türk yazı dilinin başlangıcını oluşturan Orhon Yazıtları’nda kullanılan dil için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? 

Doğru Cevap: "E" İlk yazılı kaynak olması dolayısıyla ilkel bir dille yazılmıştır.
Soru Açıklaması

Türk yazı dili, İkinci Göktürk Kağanlığı Dönemi’nde VIII. yüzyılın ilk yarısında dikilen Orhon Yazıtları ile başlar. Ancak bu yazıtlarda kullanılan dil son derece gelişmiştir, işlektir. Henüz yazı dili niteliğini kazanmış, yeni yazı dili olmuş bir dil gibi değildir. Kurallı bir dil bilgisinin varlığı dikkati çeker. Sözcüklerin gerçek anlamlarının yanı sıra mecaz anlamları da gelişmiştir. Orhon Yazıtları’nda deyimler, atasözü niteliğini kazanmış söz kalıpları vardır. Bir dilde deyim ve atasözlerinin oluşabilmesi için yüzlerce yılın geçmesi gerekmektedir. Üslup son derece akıcı ve sürükleyicidir. Türk edebiyatında hitabet türünün ilk örneği olmasına karşın son derece etkileyici bir anlatım söz konusudur. Bütün bu özellikler, Türk dilinin tarihinin çok daha öncelere, tarihin karanlık dönemlerine kadar uzandığını gösteren kanıtlardır.

6.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, zarf tümleci kullanılmıştır ?

Doğru Cevap: "E" Mektubu tamamladıktan sonra zarfa koyup yolladı.
Soru Açıklaması

Amaç 2

7.
I. Oluşum/boğumlanma yerlerine göre. II. Ötümlü/ötümsüz olmalarına göre. III. Sürekli/süreksiz olmalarına göre. IV. Ağız/geniz ünsüzü olmalarına göre. Aşağıdakilerden hangisi Türkçenin ünsüzlerine ilişkin sınıflandırmaları kapsamaktadır?
Doğru Cevap: "D" I, II, III, IV
Soru Açıklaması
Doğru cevap D şıkkıdır
8.

Cumhuriyet Dönemi’nde yapılan, Türkçenin bilim dili olarak gelişmesi uğrunda önemli kararlar uygulama alanına sokulan reform aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: "D" Üniversite reformu
Soru Açıklaması

Cumhuriyet Dönemi’nde yapılan üniversite reformu (1933) ile Türkçenin bilim dili olarak gelişmesi uğrunda önemli kararlar uygulama alanına sokulmuştur. Doğru cevap D'dir.

9.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yüklem  ek eylem ile çekimlenmiş belirtili ad tamlamasında çekilmiş bir sözcük öbeğidir? 

Doğru Cevap: "D" Üzüldüğü durum, babasının nedeni bilinmeyen hastalığıdır. 
Soru Açıklaması

Üzüldüğü durum, babasının nedeni bilinmeyen hastalığıdır. Cümlesinde "babasının nedeni bilinmeyen hastalığı" ek eylem ile çekimlenmiş belirtili ad tamlamasında çekilmiş bir sözcük öbeğidir.

10.

Ötümsüz (titreşimsiz) ünsüzlerin söylenişi, ötümlü ünsüzlerden daha çok enerji gerektirir. türkçenin ses sistemine aykırı yabancı kökenli film, fikr, şükr, nötr vb. örneklerde enerjiden tasarruf için - lm, - tr, -kr vb. ünsüz çiftleri aralarında bir ünlü türetilerek Türkçe hece sistemine uygun *filim, fikir, şükür, *nötür vb. şekillerde telaffuz edilir. Ancak yıldız işaretli sözcüklerde olduğu gibi bu söyleyişlerin önemli bir bölümü yazımda gösterilmez. Burada görülen ses olayının nedeni nedir?

Doğru Cevap: "C" En az çaba yasası
Soru Açıklaması

En Az Çaba Yasası: Dildeki değişmelerin nedenlerinden biri, doğadaki en az çaba yasası’dır (minimum enerji düzeyine düşme). İnsanlar sözcüklerin söylenişi esnasında mümkün olduğunca az enerji harcama eğilimindedir. Ötümsüz (titreşimsiz) ünsüzlerin söylenişi, ötümlü ünsüzlerden daha çok enerji gerektirir. türkçenin ses sistemine aykırı yabancı kökenli film, fikr, şükr, nötr vb. örneklerde enerjiden tasarruf için - lm, - tr, -kr vb. ünsüz çiftleri aralarında bir ünlü türetilerek Türkçe hece sistemine uygun *filim, fikir, şükür, *nötür vb. şekillerde telaffuz edilir. Ancak yıldız işaretli sözcüklerde olduğu gibi bu söyleyişlerin önemli bir bölümü yazımda gösterilmez.

11.

Aşağıdaki alanlardan hangisinde dilde yaşandığı gibi bir etkileşim yaşanır?

Doğru Cevap: "B" İnşaatçılık alanında
Soru Açıklaması

İnşaatçılık alanında

12.

“Ötümlü, diş-dudak, sürekli (sızıcı), ağız” şeklinde özellikleri verilen ünsüz aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: "B" /v/
Soru Açıklaması

 “Ötümlü, diş-dudak, sürekli (sızıcı), ağız” şeklinde özellikleri verilen ünsüz /v/ ünsüzüdür.

13.

I. Deyimler

II. Argolaşmış Sözler

III. Alkış ve kargışlar

IV. İkilemeler

Yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri bir dilin söz varlığı kapsamında değerlendirilebilir?

Doğru Cevap: "E" I, II, III ve IV
Soru Açıklaması

Türkçenin ya da herhangi bir dilin söz varlığı denildiğinde, yalnızca o dilin sözlüğünde yer alan sözcükler değil; deyimler, atasözleri, kalıp sözler, ikilemeler, terimler, argolaşmış sözler, ilişki sözleri, alkış ve kargışlar gibi çeşitli anlatım kalıpları akla gelmelidir.

14.

Dünya dillerini küresel anlamda İngilizce'den sonra en çok etkileyen ikinci dil aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: "C" İspanyolca(Amerikan İngilizcesi)
Soru Açıklaması

Küresel etkilenmenin yalnızca İngilizcenin diğer dilleri etkilemesiyle kalmadığını dabelirtmek gerekir. Dünya dillerini etkileyen İngilizce, özellikle Amerikan İngilizcesi, İspanyolcadan etkilenmektedir. Amerika Birleşik Devletleri’nin daha çok güney bölgelerinde görülen ve Spanglish olarak adlandırılan dil, İngilizce ve İspanyolca sözcüklerden oluşmaktadır.

15.

Aşağıdakilerden hangisi söz varlığı yerine kullanılan terimlerden biri değildir?

Doğru Cevap: "E" sözcük öbeği
Soru Açıklaması

Söz varlığı yer­ine, söz dağarcığı, sözcük dağarcığı, kel­ime dağarcığı, kel­ime hazi­nes­i, kel­ime kadrosu, keli­me serveti­ gi­bi­ teri­mler de kullanılmaktadır.

16.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde adla yapılan birleşik eylem öbeği yoktur?
Doğru Cevap: "C" Okulların tatil olduğunu ancak gün sonunda öğrenebilmişti.
Soru Açıklaması
17.
Aşağıdaki ilişki sözlerinden hangisi cümlede yanlış bir durum için kullanılmıştır?
Doğru Cevap: "E" Sizden iyi olmasın, umarım başı dertten kurtulmaz.
Soru Açıklaması
Verilen ilişki sözlerinden E seçeneğindeki " Sizden iyi olmasın" topluluk içinde başkasını överken karşı tarafı gücendirmemek için kullanılan bir sözdür. burada ise Kargış(Beddua) olarak kullanılarak yanlış bir biçimde kullanılmıştır
18.

İki veya daha fazla sözcükten oluşan, anlatım gücünü artırmak için az çok mantık dışına kayan, gerçek anlamından uzak, ilgi çekici bir anlam yüküne sahip, bazı sözcükleri değişmeyip bazıları değişebilen, toplum tarafından ortaklaşa benimsenen kalıplaşmış söz grupları aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: "C" Deyim
Soru Açıklaması

Deyim, gercek anlamından az çok farklı bir anlam taşıyan, en az iki sözcükten kurulmuş, çekici ve etkileyici bir anlatıma sahip kalıplaşmış söz olarak tanımlanabilir. Doğru cevap C'dir.

19.

Aşağıdakilerden hangisi dillerin değerlendirilmesinde kullanılabilecek bir ölçüttür? 

Doğru Cevap: "B" İşlenmişlik 
Soru Açıklaması

Yeryüzündeki her dil, bilinen belirli sayıdaki yöntemle sonsuz sayıda sözcük, terim, deyim, kavram türetebilecek ve tümce üretebilecek yeteneğe sahiptir. Diller arasında bir karşılaştırma yapılacaksa işlenmişlik açısından dillerin değerlen- dirilmesi daha doğrudur. Dillerin yazı diline sahip olup olmaması bir değerlendirme ölçütüdür. Doğru yanıt B'dir. 

20.

Aşağıdakilerden hangisi "yer tamlayıcısı" ile aynı anlamda kullanılmaktadır?

Doğru Cevap: "A" Dolaylı tümleç
Soru Açıklaması

Cümlede, yüklemin bildirdiği hareket, iş veya oluşun yerini ve yönünü bildiren; yaklaşma(-A), bulunma (-dA), uzaklaşma (-dAn) durumu eklerinden birini alan ögeler Yer Tamlayıcısı veya Dolaylı Tümleç olarak adlandırılmaktadır. Doğru cevap A'dır.

TEST BİTTİ.
CEVAPLARINIZI KONTROL EDİNİZ.