Türk Dili 1
Deneme Final Sınavı 8
1.

I. Yapım eklerinin çok oluşu

II. Çekim eklerinin işlevsel oluşu

III. Ses uyumlarının güçlü oluşu

IV. Eklemesiz dil oluşu

Yukarıdaki maddelerden hangileri Türkçe'de sözcük üretiminin kolay olmasını sağlayan özelliklerdendir?

Doğru Cevap: "D" I - II - III
Soru Açıklaması

Yapı bakımından eklemeli dil olması dolayısıyla Türkçede yeni sözcükler, terimler türetmek çok daha kolaydır.  Yapım eklerinin sayıca çok ve işlevsel olduğu dillerde bu özellik daha güçlü iken daha az sayıda yapım ekine sahip olan dillerde ekler yoluyla türetilen sözcükler daha sınırlı sayıdadır. Çekimli dillerde ise çekim yoluyla çok sayıda yeni sözcük, terim türetmek mümkündür.

2.
Aşağıdakilerden hangi cümlede cümle dışı öğe bulunmaktadır?
Doğru Cevap: "D" Varsın insanlar bizi yanlış tanısın be güzelim.
Soru Açıklaması

U¨nlemler, ünlem öbeği, bağlama öbeği, hitap sözcükleri cümle dışı öğeler olarak değerlendirilir.

3.

Aşağıdakilerden hangisi Türkçe’de yer alan sözcük öbeklerinin genel özelliklerinden birisi değildir?

Doğru Cevap: "B" Sözcük öbekleri üç ve/ya daha fazla sayıda sözcükten oluşabilir.
Soru Açıklaması
4.

Aşağıdaki cümlelerden hangisinde özne ile yüklem tekillik-çoğulluk açısından uyumlu değildir?

Doğru Cevap: "D" Bütün halk yaşanan gelişmeler üzerine ayaklandılar.
Soru Açıklaması

“Bütün halk yaşanan gelişmeler üzerine ayaklandılar.” cümlesinde özne ile yüklem tekillik-çoğulluk açısından uyumlu değildir. Özne topluluk ismidir ve buna göre yüklem de tekil olmalıdır. Doğru cevap D’dir.

5.
Göktürkçe için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
Doğru Cevap: "E" Dillerine diğer dillerden çok sayıda sözcük almıştır.
Soru Açıklaması
6.

Aşağıdaki cümlelerden hangisi bir deyim içermez?

Doğru Cevap: "E" Ağırlık altın kale, hafiflik başa bela.
Soru Açıklaması

"Ağırlık altın kale, hafiflik başa bela" bir atasözdür.

7.
24 saat kesintisiz yayın yapılıyor olması Yabancı kökenli sözcüklere sıklıkla yer verilmesi Argo dilinin yoğun olarak kullanılması

Yukarıdakilerden hangisi/hangileri Radyo ve Televizyon Programlarının dilde yeni sorunlar yaratmasına sebep olmaktadır?

Doğru Cevap: "E" II ve III
Soru Açıklaması

24 saat yayın yapılması dilde sorun yaratır şeklinde bir yargıya ulaşmak mümkün değildir. Mühim olan yayın süresi değil, içeriğidir.

8.

Aşağıdakilerden hangisi, yüklemi gereklilik kipinin teklik 3. kişisi olan ve özne almayan cümlelerden biridir?

Doğru Cevap: "E" Buraya bir tamirci çağırmalı.
Soru Açıklaması

“Buraya bir tamirci çağırmalı” cümlesi yüklemi gereklilik kipinin teklik 3. kişisi olan ve özne almayan cümlelerden biridir. Doğru cevap E’dir.

9.

Türkçe'nin bilinen ilk yazıtı olan Çoyr yazıtı hangi yüzyıla tarihlenmektedir?

Doğru Cevap: "E" M.S. VII. yüzyıl
Soru Açıklaması

Bugünkü bilgilerimize göre Türkçenin ilk yazılı belgesi MS 687-692 yıllarına tarihlenen Çoyr yazıtıdır.

10.
Dillerin söz varlıklarının hiç azımsanmayacak bölümlerinden birini alıntı, yani başka bir dilden gelen sözcükler oluşturur.Aşağıda sıralanan özelliklerden hangisi ya da hangileri alıntı ile ilgilidir?             I. Diller arasındaki sözcük alışverişinin gereklilikten ya da özentiden kaynaklanan nedenleri olabilir.                                                                  II. Dil etkileşiminin başta gelen nedenlerinden biri de dindir.                   III. Moda akımlarının dildeki etkileri olabilir.                                              IV. Teknolojik gelişmeler de diller arasındaki alışverişlerde etkilidir.
Doğru Cevap: "E" I, II, III ve IV
Soru Açıklaması

Sıralanan tüm özellikler dilde alıntının diğer adıyla ödünçlemenin özellikleri olarak ifade edilebilir. Doğru yanıt E'dir. 

11.
Aşağıdakilerden hangisi ikilemedir?
Doğru Cevap: "D" Bet beniz
Soru Açıklaması
12.
Aşağıdakilerden hangisi deyim ile atasözü arasındaki farklardan biri değildir?
Doğru Cevap: "C" Deyimler de atasözleri de öğüt verir.
Soru Açıklaması
13.

Johanson ve Csató (2006) coğrafi, genetik ve tipolojik ölçütleri esas alarak yaptığı sınıandırmada Türk dillerini altı gruba ayırır aşağıdakilerden hangisi bunlardan biri değildir?

Doğru Cevap: "A" Tibet Türkçesi
Soru Açıklaması

Türk Yazı Dillerinin ve Lehçelerinin Sınıflandırılması Avrasya coğrafyasına yayılan Türk dillerinin sınıflandırılması ile ilgili genetik, coğrafi, etnik, tipolojik birçok ölçüt ve sınıflandırma girişimi vardır. Johanson ve Csató (2006) coğrafi, genetik ve tipolojik ölçütleri esas alarak yaptığı sınıflandırmada Türk dillerini altı gruba ayırır.

1. Güneybatı (GB), Oğuz Türkçesi

2. Kuzeybatı (KB), Kıpçak Türkçesi,

3. Güneydoğu (GD), Uygur Türkçesi,

4. Kuzeydoğu (KD), Sibirya Türkçesi

5. Çuvaşça, Ogur/Bulgar grubu,

6. Halaçça, Argu Türkçesi.

14.

Argo ile ilgili ifadelerden hangisi doğrudur?

Doğru Cevap: "D" Birçok soyut kavram, benzetme yoluyla somut konular üzerinden argoya mal edilmiştir.
Soru Açıklaması

Argoyla ilgili bir soyut kavramın somut kavramlarla ifade edilmesi seçeneği yani 'D' şıkkı doğrudur.

15.

Aşağıdakilerden hangisi birleşik sözcüğün özelliğidir?

Doğru Cevap: "E" Derin anlama sahip yapılar değillerdir.
Soru Açıklaması
Deyimi oluşturan iki sözcük kesinlikle bitişik yazılmazken, birleşik sözlerin bir kısmı bitişik yazılır. Birleşik sözcüğü oluşturan iki sözcük arasında başka hiçbir ek ya da sözcük gire­mezken deyimde girebilir. Deyimleri oluşturan ikinci sözcük normal bir fiil olarak çekimlenir: Göz koydu, göz koymuş, göz koyar vb. “Göz mü koyuyor” kullanımında da deyimin iki sözcüğü arasına soru edatı getirilmiştir. Birleşik sözcükte bu mümkün olmaz. Birleşik sözcüğü oluşturan iki sözcük de değiştirilemezken, deyimi oluşturan söz­cüklerden biri zaman zaman değiştirilebilir. Anlam bakımından da bu iki yapı birbirinden farklıdır. Deyimler derin anlama sahip yapılar iken, birleşik sözcüklerin böyle bir özelliği yoktur.
16.

Aşağıdakilerden hangisi Türkçede karşılıkları olmasına rağmen özenti alıntıların yapıldığı kelimelerden biri değildir?  

Doğru Cevap: "E" gösteri
Soru Açıklaması

Birer özenti alıntısı niteliğinde olan show, trend, konsensüs, transformasyon, performans gibi sözler Türkçede karşılıkları olmasına rağmen kullanılmaktadır. Bu tür özenti alıntılarının kullanılmasına hiç gerek yoktur. Çünkü bu özenti alıntılarının yerine Türkçede gösteri, eğilim veya yönelim, uzlaşma veya oydaşma, değişim veya dönüşüm, başarım gibi pek çok karşılık bulunmaktadır.

17.

İmla olarak da adlandırılan ve bir dilin belli kurallarla yazıya geçirilmesi; söz varlığının yürürlükte olan ses, biçim, köken bakımından kurallara uygun olarak yazılması, noktalama  işaretlerinin yerli yerinde kullanılması olarak tanımlanan dil bilgisi  terimi şıklarda hangisidir?

Doğru Cevap: "D" Yazım
Soru Açıklaması

Yazım, imla olarak da adlandırılan ve bir dilin belli kurallarla yazıya geçirilmesi; söz varlığının yürürlükte olan ses, biçim, köken bakımından kurallara uygun olarak yazılması, noktalama  işaretlerinin yerli yerinde kullanılması olarak tanımlanan dil bilgisi  terimidir.

18.

Telaffuz, sesletim, söyleniş olarak da adlandırılan ve bir sözcüğün ses, hece, ton, vurgu bakımından söylenme biçim  olarak tanımlanan dil bilgisi terimi şıklardan hangisidir?

Doğru Cevap: "A" Söyleyiş
Soru Açıklaması

Söyleyiş, telaffuz, sesletim, söyleniş olarak da adlandırılan ve bir sözcüğün ses, hece, ton, vurgu bakımından söylenme biçim  olarak tanımlanan dil bilgisi terimi. 

19.
"Farsça 'nazik' sözünden Arapça çekim kuralına göre 'nezaket' sözünün türetilmesi farklı bir örnektir. Farsçada da Arapçada da nezaket diye bir sözcük yokken Osmanlı Türkçesinde türetilen bu sözcük, günümüz Türkçesinde hala kullanılmaktadır."Yukarıdaki ifade doğrultusunda aşağıdaki yargılardan hangisine varılabilir?
Doğru Cevap: "E" Farsça, Osmanlı Türkçesini etkileyen dillerdendir.
Soru Açıklaması
Yukarıdaki ifadelerden yalnızca Farsçanın Osmanlı Türkçesini etkilediği yargısı metinden çıkarılabilir. Diğer ifadelerin hiçbiri yukarıda yer alan ifadeden çıkarılamaz. Doğru cevap E şıkkıdır.
20.

Bir cümlede yer tamlayıcısı açıklayıcısı ile birlikte yer alabilir. Aşağıdakilerin hangisi buna örnektir?

Doğru Cevap: "D" Murat, hastanenin bahçesinde, hastasını düşünüyor, güzel bir haber bekliyordu.
Soru Açıklaması

Bir cümlede yer tamlayıcısı açıklayıcısı ile birlikte yer alabilir. Örnek: Anadolu’da, bir bozkır kasabasında büyümüştüm. yer tamlayıcısı açıklayıcı yüklem Bu cümledeki “bir bozkır kasabasında” tamlaması “Anadolu’da” sözcüğünün açıklayıcısıdır. Her ikisi de bulunma durum eki almıştır.

TEST BİTTİ.
CEVAPLARINIZI KONTROL EDİNİZ.