Türk Islam Edebiyati
Deneme Ara Sınavı 4
1.
Türk-İsla^m edebiyatı hangi dönemde klasik ha^le gelmiştir?
Doğru Cevap: "C" Osmanlılar Dönemi
Soru Açıklaması
2.

Türk edebiyatında bir kelimenin gerçek anlamı dışında başka bir kelimenin yerinde kullanılmasına ne denir?

 

Doğru Cevap: "A" Mecaz  
Soru Açıklaması

  Türk edebiyatında bir kelimenin başka bir anlamda kullanılmasına mecaz denir. Örneğin göz kelimesi görme organının adıdır. Suyun gözü dediğimiz zaman göz kelimesi kendi öz anlamı dışında kullanılmış olur. 

3.
İran millî destanıdır Gazneli Mahmud adlı bir Türk hükümdarının desteğiyle yazılmıştır.

Yukarıdaki ifadeler hangi kitabı tasvir etmektedir?

 

Doğru Cevap: "A" Şehnâme  
Soru Açıklaması

Gazneli Mahmud adlı bir Türk hükümdarının desteğiyle yazılması yanında, pek erken zamanlarda Türkçe’ye de tercüme edilmiş bulunan ve Türk kültürü üzerinde çok etkili olmuş bulunan İran milli destanı olan kitap Şehnâme’dir. 

4.

Aşağıdakilerden hangisi Sanatı öncelemekle birlikte kullandığı dil, sembol ve mazmunlarla İslâm dinine ilginin oluşmasını sağlayan eserlerden biri değildir?

 

 

Doğru Cevap: "E" Müzekki’n-Nufûs
Soru Açıklaması

Sanatı öncelemekle birlikte kullandığı dil, sembol ve mazmunlarla İslâm dinine ilginin oluşmasını sağlayan eserler de yazılmıştır. Leylâ vü Mecnûn, Mantıku’t-Tayr, Gül ü Bülbül, Şem ü Pervâne, Bülbülnâme ve Hüsn ü Aşk gibi eserler; sanat ve estetik özellikleri öne çıkan eserlerdir. Bu eserlerde ele alınan konu, tasavvuf düşüncesinin aşk ve güzellik anlayışından; sabır, yalnızlık, çile ve gaye gibi idealizmi besleyen fikirlerinden yararlanılarak oluşturulan alegorik sembollerle sunulmuştur. 

5.

Aşağıdakilerden hangisi teşbih söz sanatında bulunması gereken ögelerden biri değildir?

 

Doğru Cevap: "A" Benzetme türü  
Soru Açıklaması

 Eski Türk edebiyatında çok kullanılan teşbih söz sanatında dört tane öge vardır. Bunlar; benzeyen, benzetilen, benzetme yönü ve benzetme edatıdır. Benzetme türü bu ögeler içinde yer almaz. 

6.

Aşağıdakilerden hangisi meani konularından değildir?

 

 

 

Doğru Cevap: "E" Mecaz
Soru Açıklaması

Meânî konularının başlıcaları şunlardır: İsnad, inşâ, dilek (temenni), emir, nehiy, ünlem (nidâ), yüklem (müsned), özne (fail, nâib-i fail), cümle ve unsurları, kısaltma veya daraltma (kasr), bağlama (vasıl), ayırma (fasl), ölçülü söz söyleme (müsâvât), sözü bir maksatla kısa söyleme (icâz), maksadı gereğinden fazla sözle ve uzun ifade etme (itnâb).

7.

Türk belagat literatüründe klasik özellikteki ilk Türkçe eser aşağıdakilerden hangisidir?

 

 

Doğru Cevap: "A" Belagat-ı Lisan-ı Osmani  
Soru Açıklaması

Türk bela^gat literatüründe klasik özellikteki ilk Türkçe eser, örnekleri bakımından zayıf olsa da Ahmed Hamdi’nin Bela^gat-ı Lisa^n-ı Osma^ni^  adlı kitabıdır (İstanbul 1293).

8.

Türk-İslâm edebiyatında oluşturulan Battalnâme, Danışmendnâme ve Saltuknâme adlı eserlerin edebi türü aşağıdakilerden hangisidir?   

Doğru Cevap: "E" Destan     
Soru Açıklaması

Malazgirt Zaferi’nden sonra Anadolu’nun Türkleştirilmesinde Battalgazi, Danışmendgazi gibi kişilerin rolü büyüktür. Bu kişiler adına menkıbeler söylenmiştir.Bunlara destan denir. 

9.

I.Edebiyat, dile bağlı bir sanattır.II.Bir kavram olarak dilimizde Tanzimat önce girmiştir.

III. Edebiyat, duygu, düşünce veya hayallerin heyecan, hayranlık ve estetik zevk uyandıracak şekilde ifade edilmesidir.

Edebiyat ile ilgili yukarıdaki söylemlerden hangisi/ hangileri doğrudur?

 

Doğru Cevap: "D" I, III  
Soru Açıklaması

 Edebiyat, dile bağlı bir sanattır ve edebiyat, duygu, düşünce veya hayallerin heyecan, hayranlık ve estetik zevk uyandıracak şekilde ifade edilmesidir. Ancak, edebiyat bir kavram olarak dilimizde Tanzimat sonrasında kullanılmaya başlanmıştır. 

10.

 

Türk-İslâm edebiyatında oluşturulan Battalnâme, Danışmendnâme ve Saltuknâme adlı eserlerin edebi türü aşağıdakilerden hangisidir?   

 

 

 

 

Doğru Cevap: "E" Destan 
Soru Açıklaması

 Malazgirt Zaferi’nden sonra Anadolu’nun Türkleştirilmesinde Battalgazi, Danışmendgazi gibi kişilerin rolü büyüktür. Bu kişiler adına menkıbeler söylenmiştir. Bunlara destan denir. 

11.

Yunus Emre’nin en eski takipçilerinden olan Kaygusuz Abdal lakablı şair aşağıdakilerden hangisidir?

 

Doğru Cevap: "A"   Alaaddin Gaybî  
Soru Açıklaması

Kaygusuz Abdal lakabıyla tanınmış olan Alaaddin Gaybî (ö. 1444), şiir tarzı bakımından Yunus Emre’nin en eski takipçilerinden biridir. Alâiyye Sancak Beyi’nin oğlu iken Elmalı’da Abdal Musa’ya intisap ederek tasavvufî hayata yönelmiştir. Hicaz, Irak ve Suriye’yi dolaşmış, Mısır ve Rumeli’de bulunmuştur.

12.

İslamiyet’i kabul eden İlk Türk devleti hangisidir?

 

Doğru Cevap: "E" Karahanlılar    
Soru Açıklaması

İslamiyet’i kabul eden ilk Türk devleti Karahanlılardır. 

13.

 

Aşağıdakilerden hangisi Beyan’ın konularından değildir?

 

Doğru Cevap: "C" Bağlama  
Soru Açıklaması

 

Beyan konuları ise söylece sıralanabilir: Lafzın manaya delaleti, hakikat, mecaz, kinaye, teşbih, istiare, mecaz-ı mürsel, ta’riz vb. 

14.

olmalıdır. Bu bakımdan da edebî eser, felsefi düşünce, ilmi bakış ve estetik kaygının yanında dinî mahiyete de sahip olabilir. Dolayısıyla din, edebî eserin oluşmasında etkili olabilir. Bu düşünce hangi görüşü yansıtmaktadır?

 

 

Doğru Cevap: "B" Sanat toplum içindir  
Soru Açıklaması

“Sanat toplum içindir” görüşünde olanlar, faydacı düşünceye sahiptirler. Edebî eserin insana iyi, doğru ve güzel olanı öğreteceği ve dolayısıyla da topluma yararlı olacağı fikrindedirler. 

15.

Aşağıdakilerden hangisi Kur’an ve hadisten alınmış bir ibareyi beyte/mısraa/cümleye yerleştirme suretiyle yapılan sanattır?

 

 

 

Doğru Cevap: "D" İktibas    
Soru Açıklaması

İktibas, “Kur’an ve hadisten alınmış bir ibareyi beyte/mısraa/cümleye yerleştirmek” şeklinde tanımlanabilecek bu sanatla, Türk-İslâm edebiyatı metinlerinde çokça karşılaşılmaktadır. Türk edebiyatında yenileşme dönemine kadar âyet ve hadislerden seçilen ibarelerin aktarılması şeklinde kullanılmışken sonraları iktibas edilen metinler çok çeşitlenmiş ve her türlü nakil bu kapsama dahil edilmiştir. 

16.

Aşağıdakilerden hangisi Atabetü’l-hakayık’ın yazarıdır?

 

Doğru Cevap: "A" Edip Ahmet Yükneki    
Soru Açıklaması

 Atabetü’l-hakayık Edip Ahmet Yükneki tarafından yazılmıştır. 

17.

Divan edebiyatına İran edebiyatından geçen dört mısradan oluşan ve genellikle aşk, din, hüzün, ayrılık ve siyasi konularda yazılan bu şiirlere ne denir?

Doğru Cevap: "A" Rubâî
Soru Açıklaması

İran edebiyatından Divan edebiyatına geçen hemen hemen her konuda yazılan ve dört mısradan oluşan bu nazım şekline Rubâî denir.

18.

Türklerde edebiyat ve din ilişkisinin daha zengin bir içeriğe kavuşması hangi gelişmeyle beraber olmuştur?

 

 

Doğru Cevap: "C" İslamlaşma  
Soru Açıklaması

İslamlaşmayla birlikte edebiyat ve din ilişkisi daha zengin bir mahiyet kazanmıştır. Nitekim Türkler İslamlaşma sürecinde tabii bir kültür değişimi yaşamış, yeni bir estetik anlayış içerisinde kendilerini bulmuşlardır. Bu estetik anlayış, dünya görüşünde, yaratılış telakkisinde, hayat ve varlık tasavvurunda kendini göstermiştir. Bütün bunlar içine girilen yeni dil havzası içerisinde yeni edebî eserlerin hayat bulmasını sağlamıştır. 

19.

 

Aşağıdakilerden hangisi Hz. Peygamber konulu başlıca manzum ve mensur tür ve eserlerden değildir?

 

 

Doğru Cevap: "E" Siyer-i Nebi
Soru Açıklaması

Hz. Peygamber konulu manzum ve mensur tür ve eserlerin başlıcalarını Na’at, Mevlit, Miraciye, Hilye, Kırk Hadis, Siyer, Esma^-i Nebi, Mu^ciza^t- ı Nebi^ vb. olarak sıralamak mümkündür. O¨zelikle Mevlit, Miraciye, Hilye, Kırk Hadis, Siyer, Mu^ciza^t-ı Nebi^ türlerinin ana kaynağı hadisler olmuştur.

20.

Edebî eser, tanıtıcı, öğretici ve hâli tasvir edici olmalıdır. Bu bakımdan da edebî eser, felsefi düşünce, ilmi bakış ve estetik kaygının yanında dinî mahiyete de sahip olabilir. Dolayısıyla din, edebî eserin oluşmasında etkili olabilir. Bu düşünce hangi görüşü yansıtmaktadır?

 

Doğru Cevap: "B" Sanat toplum içindir  
Soru Açıklaması

“Sanat toplum içindir” görüşünde olanlar, faydacı düşünceye sahiptirler. Edebî eserin insana iyi, doğru ve güzel olanı öğreteceği ve dolayısıyla da topluma yararlı olacağı fikrindedirler. 

TEST BİTTİ.
CEVAPLARINIZI KONTROL EDİNİZ.