Yaşayan Dünya Dinleri
Deneme Ara Sınavı 12
1.

Mabetlerindeki resmi görevlileri Cayinler’dir ve ibadet cemaatle yapılır. Takdim edilen bütün prinçler ve kurutulmuş meyveler, baş heykelin önündeki bir masaya konulmak üzere, geniş bir tepsinin üzerinden alınır. Sonra monoton bir şekilde bir şeyler söyleyerek ve diz çökerek tepsinin üstündeki bütün şeyler svastika ile işaretlenmiş olan boş bir tepsiye nakledilir. Arkasından, onu rahibin kendi kendine mantraları tekrarladığı, boyun eğdiği, diz çöktüğü ve başıyla yere dokunduğu manevi ibadet takip eder. Gece böceklerden korumak maksadıyla camla korunmuş bir lamba yakılır, ilahiler söylenir ve kutsal sözler tilavet edilir.Yukarıda ibadet şekli anlatılan mezhep hangisidir?

Doğru Cevap: "A" Digambarlar
Soru Açıklaması

Tirthankaralarda Mabette ibadet eden kişi, makama doğru ilerler ve burada bulunan belli başlı tirthankaraların heykellerini yıkama hakkı için harekete geçer. Heykelin önündeki mücevherleri ve çiçekleri kaldırır ve heykel su, süt ve beş nektar ile yıkanır. Kuruduğunda onu ovar ve sıvı safranı ayak parmaklarından başına kadar, vücudundaki on dört yere sürer bu sırada da övgü maksadıyla dizeler okur. Eşikte mum ve lambalar sallanır ve bir prinç takdimesi kapının önündeki bir tepsiye konur. Bu prinç, dinin üç mücevherini temsil etmesi için ay şeklinde, üç grup halinde ve svastika (gamalı haç) şeklinde yapılır. Heykel yıkandıktan ve takdimeler sunulduktan sonra ibadet eden, bütün bu yaptıklarının en önemlisi olarak kabul edilen bhâva pûjayı (manevi ibadeti) icra eder. Üç kez heykelin önünde secdeye kapanır sonra, tirthankaraların faziletlerini sayar ve onları över. Son olarak da, heykele doğru reverans yapan elleriyle kapıya doğru gider ve bu şekilde mabetten ayrılır. Svetembaralarda, heykellere gösterilen ihtimam ve mabet ritüelinin icrası, Brahminlere ya da diğer Hindu kastlarına mensup kimselere tevdi edilir. Akşam ibadetinde yalnızca bu rahip dâhili makama girer, baş heykelin önündeki lambaları ve mumları yakar. İbadete katılanlardan en yüksek teklifi sunan, sallamak için lambaları alır ve geri kalan diğerleri ise ise davullara ve gonglara vurulurken ilahiler söylerler.Digambarların mabetlerindeki resmi görevlileri Cayinler’dir ve ibadet cemaatle yapılır. Takdim edilen bütün prinçler ve kurutulmuş meyveler, baş heykelin önündeki bir masaya konulmak üzere, geniş bir tepsinin üzerinden alınır. Sonra monoton bir şekilde bir şeyler söyleyerek ve diz çökerek tepsinin üstündeki bütün şeyler svastika ile işaretlenmiş olan boş bir tepsiye nakledilir. Arkasından, onu rahibin kendi kendine mantraları tekrarladığı, boyun eğdiği, diz çöktüğü ve başıyla yere dokunduğu manevi ibadet takip eder. Gece böceklerden korumak maksadıyla camla korunmuş bir lamba yakılır, ilahiler söylenir ve kutsal sözler tilavet edilir.

2.

Kur’an’ın üç ayetinde (Bakara 62, Maide 67, ve Hac 17) adı geçen ve Batılılarca Mandeizm olarak isimlendirilen din aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: "C" Sâbiîlik
Soru Açıklaması

Sabilerce kutsal metin ve ibadet dili olarak kullanılan ve Aramicenin diyalektlerinden biri olan Mandencede bilgi, hikmet anlamına gelen “manda” teriminden türetilen Mandayuta, Sâbiîliği ifade eden ve Sâbiîler arasında yaygın olarak kullanılan bir terimdir. Bu terimden hareketle Batılı araştırıcılar Sabiîliği Mandeizm olarak isimlendirirler.

3.

Hinduzim ile ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

Doğru Cevap: "C" Hinduizm, birbirine zıt ve birbiriyle çelişik özellikler barındırmaz.
Soru Açıklaması

Hinduizm, birbirine zıt ve birbiriyle çelişik özellikler ortaya koyar. Bu zıtlık ve çelişkiler, onun tarihsel süreci boyunca geçirdiği aşamalardan içinde barındırdığı şeylerden kaynaklanmaktadır.

4.

Milel ve Nihal başlığını taşıyan eserin yazarı kimdir?

Doğru Cevap: "C" Aldülkahir el-Bağdadi
Soru Açıklaması

Milel ve Nihal başlığını taşıyan ilk eserin 9 Aldülkahir el-Bağdadi’ye ait olduğu, ancak eserin günümüze kadar ulaşamadığı söylenmektedir

5.

Aşağıdakilerden hangisi politeist geleneğe örnek değildir?

Doğru Cevap: "E" Yahudilik
Soru Açıklaması

Politeist geleneklerde insan yaşamından iyi ve kötü nitelikleri temsil eden bazen sayısız oranda tanrısal varlığın mevcudiyetine inanılır; hatta böylesi inanç sistemlerinde bunların yanında çeşitli doğal varlıklar, gök cisimleri, hatta krallar ve yöneticiler gibi insanlar da üstün varlıklar kategorisindeki yerlerini alırlar. A, B, C ve D şıkları bu çoktanrıcılık geleneğine örnek olup, E şıkkı monoteist dinlere bir örnektir.

6.

Taoizm’de çeşitli mezhepler bulunmaktadır. Aşağıdaki mezheplerden hangisi her şeyin bir kuralı olduğunu ve insanların bu kurallara uyarak mutlu olacaklarını savunmaktadır?

Doğru Cevap: "B" Legalist Ekol
Soru Açıklaması

Taoizm’de, çeşitli dinlerin ve kültürlerin etkisi ile zamanla yeni mezhepler veya ekoller ortaya çıkmıştır. Bu mezhep ve ekollerin tamamının gayesi, Tao’yu yaşamak veya O’na ulaşmaktır. Legalist Ekolün temsilcileri olarak M.Ö. 230’da yaşamış olan Han-Fei-Tzu, Shang-Tzu ve Li-Ssu kabul edilir. Bu ekole göre, her şeyin bir kuralı vardır. İnsanların saadeti de kurallara uyarak hayatlarını sürmeleri ile mümkündür. Bu nedenle devlet, halkının huzuru ve saadeti için kanunlara uymalarını sağlamalıdır.

7.

Sâbiîlikte, rahiplikteki en üst tabakaya ne ad verilmiştir?

Doğru Cevap: "E" Riş ama
Soru Açıklaması

Sâbiîlikte teorik olarak vücutça kusursuz ve sağlam olan ve soyunda bir zındıklık ya da dinden dönme olayı olmayan herkes rahip olabilir. Ancak pratikte rahiplik babadan oğula geçen bir meslek şeklinde algılanmaktadır. Rahip olacak kişinin evli olması ideal olarak görülen bir durumdur. Rahiplikteki en üst tabakaya “Riş ama” adı verilir. Bu görev yalnızca dini anlamda değil siyasal anlamda da Sâbiî toplumunun liderliğini ifade etmektedir. Ganzibra’lık ise yöresel baş rahiplik görevine tekabül etmektedir. Normal rahiplere Tarmida, yardımcı rahiplere ise Aşganda adı verilmektedir.

8.

Tibet ve Moğol Budistleri’nin kullandığı metinler içinde aşağıdakilerden hangisi temel metinler üzerine yapılmış yorumlar, ilahiler ve tıp, gramer gibi konulara değinir?

Doğru Cevap: "B" Tanjur
Soru Açıklaması

Tibet ve Moğol Budistlerin kullandıkları kutsal metin külliyatı, on dördüncü yüzyılda 333 cilt halinde Sankritçe’den Tibetçe’ye çevrilen metinler iki grupta kümelenir. Bunlardan birincisi Buddha’nın sözlerinin tercümesi olan Kanjur’dur. Vinaya, Sutra, Abhidhamma ve Tantrik metinlerden oluşur. İkincisi yorumların tercümesi olan Tanjurdur. Temel metinler üzerine yapılmış olan yorumları, ilahileri ve tıp, gramer gibi konular üzerine kaleme alınmış olan metinleri içerir.

9.

Mecusiliğe göre asli varlıklardan olan Vohu Manah aşağıdakilerden hangisinin efendisidir?

Doğru Cevap: "A" Sığırın
Soru Açıklaması

Mecusilikte yeryüzüyle ilgili yaratılış Ahura Mazda’dan südûr eden 7 asli varlıkla da ilişkilendirilir. Bu asli varlıklardan Vohu Manah sığırın, Aşa Vahişta ateşin, Khsatra Vainya metallerin, Spenta Armaiti yeryüzü tabakasının yani toprağın, Ameretat bitkilerin, Haurvatat ise suyun efendisi olarak görülür.

10.

Konfüçyus’un hangi kitabında İnsanda, tabiatta ve kainatın tamamında var olan ahenk, gök ve insan ilişkileri, insanın diğer insanlarla ilişkisi, insanın iç ahengi için sahip olması gerektiği ahlaki erdemler, kader ve tabiat konuları ele alınmaktadır?

Doğru Cevap: "A" Orta Yol Doktrini (S¸ung Yung)
Soru Açıklaması

İnsanda, tabiatta ve kainatın tamamında var olan ahengin anlatıldığı Orta Yol Doktrini adlı kitapta, Gök ve insan ilişkileri, insanın diğer insanlarla ilişkisi, insanın iç ahengi için sahip olması gerektiği ahlaki erdemler, kader ve tabiat konuları ele alınmaktadır.

11.

Sabilerce kutsal metin ve ibadet dili olarak kullanılan dil hangisidir?

Doğru Cevap: "C" Mandence
Soru Açıklaması

Mandence, Sabilerce kutsal metin ve ibadet dili olarak kullanılan ve Aramicenin diyalektlerinden biridir.

12.

Hangisi konfüçyanizmdeki ibadet şekillerinden biri değildir?

Doğru Cevap: "A" Bireysel ibadet
Soru Açıklaması

Konfüçyanizmde İbadet esnasında toplu halde dualar edilir. Konfüçyanizm’de ferdi ibadet ve dua şartı yoktur.

13.

Budist kutsal metinleri kaç kategoriye ayrılmaktadır?

Doğru Cevap: "C" 3
Soru Açıklaması

Budist kutsal metinleri 3 kategoriye ayrılmaktadır. Bunlardan ilki Tipitakada, ikincisi kronolojik olarak az önceki kanonik metinleri takip etseler de, onların tespit edildiği zaman bu grup içine girme imkânı bulamayan fakat kanonik olanlara benzeyen metinlerdir. Üçüncü kategoride yer alanlar ise birçok sahte kononi ya da kanonik olmayan metinlerdir.

14.

Hinduizme göre her veda kaç bölümden oluşmaktadır?

Doğru Cevap: "B" 3
Soru Açıklaması

Hinduizme göre her veda 3 bölümden oluşmaktadır. Bunlar; Brahmanalar, Aranyakalar ve Upanişadlar’dır.

15.

Mecusilikte yeryüzüyle ilgili yaratılış Ahura Mazda’dan südur eden 7 asli varlıkla ilşkilendirilir. Bunlardan Aşa vahişta aşağıdakilerden hangisi ile ilşkilendirilir?

Doğru Cevap: "D" Ateş  
Soru Açıklaması

Mecusilikte yeryüzüyle ilgili yaratılış Ahura Mazda’dan südûr eden 7 asli varlıkla da ilişkilendirilir. Bu asli varlıklardan Vohu Manah sığırın, Aşa Vahişta ateşin, Khsatra Vainya metallerin, Spenta Armaiti yeryüzü tabakasının yani toprağın, Ameretat bitkilerin, Haurvatat ise suyun efendisi olarak görülür. Son olarak insanın ise Ahura Mazda’nın ruhsal varlığı olan Spenta Mainyu’nun koruması altında olduğuna inanılır.

16.

Sabiilik inancında önemli bir yere sahip olan Malka d Hşuka ne anlama gelmektedir?

Doğru Cevap: "C" Karanlık Kralı  
Soru Açıklaması

Yönlerden güneyde olduğuna inanılan alemin başında zaman zaman Ur ya da “Büyük Canavar” diye de adlandırılan Malka d Hşuka (Karanlık Kralı) bulunur. Malka d Hşuka, karanlık alemindeki sayısız kötü varlığın yaratıcısı ve yayıcısı olarak nitelenir.

17.

Taoizm’de varlığın mistik meditasyon ve duygu ile anlaşılabileceğini ileri süren Mistik ekolün temsilcisi kimdir?

Doğru Cevap: "A" Chuang-Tzu
Soru Açıklaması

M.Ö. 4.yy.’da kurulmuş olan bu ekolün en önemli temsilcileri Chuang-Tzu ve Lieh-Tzu’dur. Chuang-Tzu, varlığın mistik meditasyon ve duygu ile anlaşılabileceğini ileri sürmektedir.

18.

Sâbiîlik inancına göre Adem, inanan bir insandır. Zira yüce Tanrı insanı kötü varlıkların eline bırakmamış; ruhun bedene konuluş anından itibaren onu eğitmesi için Manda d Hayye’yi ve onu korumaları için de üç ilahi muhafızı yeryüzüne indirmiştir.Aşağıdakilerden hangisinde bu muhafızlar doğru olarak verilmiştir?

Doğru Cevap: "E" Hibil, Şitil ,Anuş
Soru Açıklaması

Adem, inanan bir insandır. Zira yüce Tanrı insanı kötü varlıkların eline bırakmamış; ruhun bedene konuluş anından itibaren onu eğitmesi için Manda d Hayye’yi ve onu korumaları için de üç ilahi muhafızı (Hibil, Şitil ve Anuş’u) yeryüzüne indirmiştir. Böylelikle ilahi yolu tanıyan ilk insan yüce Işık Kralı’na itaat eden bir varlık haline gelmiştir. Ayrıca Adem’in yeryüzünde yalnız kalmaması amacıyla Havva da yaratılmıştır.

19.

Hinduizm’in ikinci safhasını/dönemini yanlışlıkla Brahmanizm olarak da adlandırılan hangi din oluşturmaktadır?

Doğru Cevap: "B" Veda  
Soru Açıklaması

Hinduizm’in ikinci safhasını/dönemini yanlışlıkla Brahmanizm olarak da adlandırılan Veda dini oluşturmaktadır.

20.

Veda dini içinde ritüalizmin hâkim olduğu safha hangisidir?

Doğru Cevap: "A" Brahmana  
Soru Açıklaması

Brahmanalarda ritüalizm hâkimdir. Yani artık insanın refahı ve kozmosun düzenini sağlayan devaların insanın duasına cevabı değil, bizatihi kurbanların doğru bir takdimidir.

TEST BİTTİ.
CEVAPLARINIZI KONTROL EDİNİZ.