Mu‘tell fiiller grubunun ilk ögesi misâl fiillerdir. İlk harfi, yani fâu’l-fi‘l’i illetli olan fiillere misal fiiller denir. Misâl fiiller bu illetli harfin vav (و) ya da ye (ي) oluşuna göre ikiye ayrılır:
Misâl-i Vâvî’nin Mâzî Çekimi
Misâl fiilin mâzî (di’li geçmiş zaman) çekimi tıpkı sâlim bir fiilin mâzî çekimi gibidir.
Misâl-i Vâvînin Muzâri Çekimi
Misâl-i vâvîler genellikle 2. kalıptandır ve 2. kalıptan olan misâl-i vâvilerin muzârilerinde baştaki vâv düşer. Bundan sonra muzâri çekime tıpkı sâlim bir fiildeki gibi devam edilir.
Misâl Fiilin Emr-i Hâzır Çekimi
Misâl-i vâvî olan ( وَجَدََ – buldu) fiilinden emr-i hâzır kipi elde etmek istediğimizde, yine sulâsî fiillerde emr-i hâzır kipinin bulunuşuna ilişkin yolu izlememiz gerekmektedir. Buna göre:
1. Fiilin ikinci şahıs muzârisi (eril) alınır: أنت تَجِدَُ
2. Baştaki muzâraat harfi atılır: جِدَُ
3. Baştaki muzâraat harfi atıldıktan sonra ardından gelen harf okunabildiği için başa elif harfi getirilmez.
4. Son işlem olarak fiilin sonu cezm edilir:َ جَِد
ARAPÇADA GELECEK ZAMAN
Arapça gelecek zaman kipi elde etmek için fiilin muzârisinin başına سََ ya da سَوْفََ ekleri getirilir. Bu ön ekler fiilin son harekesi üzerinde her hangi bir değişiklik yapmazlar. Aslında سََ daha yakın bir geleceği; سَوْفََ daha uzak bir geleceği ifade etse de günümüz Arapları bu ön ekleri kullanırken bu ayrımı yapmazlar; . سََوْفََ ‘yi de rahatlıkla yakın bir geleceği ifade etmek üzere kullanırlar.
Olumsuz gelecek zaman kullanımı Arapçada لَنَْ nasb edatı ile yapılır. Bu edat başına geldiği muzâri fiilin anlamını gelecek zamanın olumsuzuna çevirir ve fiilin sonunu nasb eder.
(َgitmeyecek)َ لََنْ يََذْهَبََ (gidecek) سَيَذْهَ بَ
(yazmayacak; yazmayacaksın) لََنْ تََكْت بََ (yazacak; yazacaksın) ستَكْت بَ
(bulmayacağım) لََنْ أَجِدََ (bulacağım) سَأَجِ دَ
ARAPÇADA KALIP İFADELER
–e bilmek, -a bilmekَ … يُمكِنُ… أَ ن
( Benimle gelebilirsiniz.). يُْكِن كَ أَنْ تَََْ ضرَ مََعي
Bir şeyde zorluk çekmek… وجد صَُعوبة فَي…/ يَجِدُ صَُعوبة فَي
(Evet, anlamakta güçlük çekiyorum.) . نَعم، أََنا أَََجِد صعوبََة فَي اَلفَهمَِ